Lech Sulimierski (ur. 1947, Kielce) aktor teatralny, związany m.in. z krakowskim Teatrem Lalki i Maski „Groteska”, gorzowskim Teatrem im. Juliusza Osterwy oraz kieleckim Teatrem im. Stefana Żeromskiego. Kawaler Zakonu Maltańskiego. Jego dziadek Stanisław Sulimierski uratował podczas okupacji Żydówkę z dzieckiem, których ukrywał w swoim domu. Po donosie sąsiada-folksdojcza wywiózł kobietę na wieś i tam znalazł dla niej kryjówkę. W 2004 r. Lech Sulimierski występował w spektaklu o Marku Edelmanie „Zdążyć przed Panem Bogiem”. Jest autorem przedstawienia „Szalom. Motyw żydowski w literaturze polskiej”.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1947 r. Kielcach.
[00:00:40] Dziadkowie mieszkali niedaleko dzielnicy żydowskiej. Dziadek był mierniczym, ojciec prawnikiem. Dziadek zmarł w 1946 r., na rok przed urodzeniem boh. – jego sylwetka w opowieściach ojca-gawędziarza, autora książki „W starych Kielcach”, która miała kilka wydań i doczekała się pozytywnej recenzji Jarosława Iwaszkiewicza. Opowieści o żydowskiej diasporze.
[00:04:05] Ojciec pisał pod pseudonimem Jerzy Jerzmanowski – wybór nazwiska rodziny praprababki jako pseudonimu. Członkowie rodu Jerzmanowskich brali udział w wojnach napoleońskich, powstaniach narodowych. Erazm Jerzmanowski walczył w powstaniu styczniowym, potem studiował we Francji i brał udział w wojnie francusko-pruskiej. Wyemigrował do Stanów, gdzie zgromadził duży majątek – pomoc Żydom, reakcja polskiej Polonii. Erazm Jerzmanowski wrócił do Polski i powołał fundację, która wspomagała utalentowane osoby.
[00:10:44] Reakcja środowisk żydowskich, dawnych mieszkańców Kielc, po ukazaniu się książki.
[00:11:45] Podczas okupacji ojciec, który zbiegł z niewoli, ukrywał się w okolicach Warszawy. Dziadkowie mieszkali w Kielcach przy ul. Wesołej – pojawienie się Żydówki z dzieckiem. Dziadek zatrudnił kobietę jako nauczycielkę dwunastoletniej córki. Ostrzeżony o donosie, wywiózł kobietę na wieś. Dziadkowie pomagali także pani Racheli, którą boh. pamięta z czasów dzieciństwa – jej reakcja na pogrzebie dziadka. [+]
[00:15:12] Dziadek mieszkał z matką w Piotrkowie Trybunalskim. Jako młody chłopak podjął pracę skryby w kancelarii adwokackiej, za spoliczkowanie nauczyciela wydalono go ze szkoły – ukończenie szkoły mierniczej w guberni mohylewskiej. W 1903 r. dziadek zamieszkał w Kielcach. Po wybuchu I wojny skończył kurs oficerów armii carskiej, do Polski wrócił z gen. Dowbor-Muśnickim, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
[00:19:30] Dziadek ożenił się z Zofią z Kossowskich, był właścicielem kancelarii mierniczej, miał szerokie kontakty w mieście, także wśród Żydów. Dziadek, nałogowy palacz, zatrudnił Żyda do skręcania papierosów, dając początek rodzinnej firmie „Saltzman i synkowie”. [+]
[00:21:20] Ojciec, Jerzy Sulimierski, ukończył prawo w Warszawie, potem podchorążówkę artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i służył w 2 PAL w Kielcach, stąd ruszył na wojnę – dwutygodniowa marszruta z Warszawy na wschód w towarzystwie ordynansa oraz rotmistrza Łabęckiego. Po wkroczeniu sowietów rotmistrz poddał się, a ojciec uciekał do Kielc – złapany przez Rosjan, uciekł z niewoli. Porada mieszkającego w Kielcach Niemca Rommla – okoliczności ucieczki z kieleckiego szpitala. Ostrzeżony przez granatowego policjanta w Iłży, ojciec wyjechał do Wesołej k. Warszawy i zamieszkał u ciotki Bastrzyckiej, łączniczki AK. [+]
[00:28:40] Ojciec, mający fałszywe dokumenty, przyjeżdżał do Kielc. Pewnego dnia przechodząc koło małego getta odwiedził znajomego, który uważał, że getto to azyl. [+]
[00:30:06] Ojciec nie należał do AK, ale wspomagał ciotkę Bastrzycką, u której mieszkał. Po wybuchu powstania ciotka dostarczała broń do miasta. Po wojnie ojciec wrócił do Kielc – organizowanie życia po pożarze domu.
[00:31:50] W domu poruszano tematykę żydowską. Po wybuchu wojny matka nosiła jedzenie do małego getta. Jej cioteczny brat został rozstrzelany w Warszawie za pomoc Żydom w getcie.
[00:33:00] W 2004 r. boh. wystąpił w spektaklu o Marku Edelmanie „Zdążyć przed Panem Bogiem”, grając jego postać do dnia dzisiejszego. Boh. jest autorem przedstawienia „Szalom. Motyw żydowski w literaturze polskiej”, który został oparty na dziełach różnych autorów.
[00:34:55] Boh. słyszał od ojca historię kieleckiego bukinisty, pana Icka, który sprzedawał książki uczniom. Ojciec dowiedział się, że Icek ma na nazwisko Hitler. Sprawa Icka o paserstwo przed kieleckim sądem.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.