Lech Sulimierski (ur. 1947, Kielce) aktor teatralny, związany m.in. z krakowskim Teatrem Lalki i Maski „Groteska”, gorzowskim Teatrem im. Juliusza Osterwy oraz kieleckim Teatrem im. Stefana Żeromskiego. Kawaler Zakonu Maltańskiego. Jego dziadek Stanisław Sulimierski uratował podczas okupacji Żydówkę z dzieckiem, których ukrywał w swoim domu. Po donosie sąsiada-folksdojcza wywiózł kobietę na wieś i tam znalazł dla niej kryjówkę. W 2004 r. Lech Sulimierski występował w spektaklu o Marku Edelmanie „Zdążyć przed Panem Bogiem”. Jest autorem przedstawienia „Szalom. Motyw żydowski w literaturze polskiej”.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1947 r. Kielcach.
[00:00:40] Dziadkowie mieszkali niedaleko dzielnicy żydowskiej. Dziadek był mierniczym, ojciec prawnikiem. Dziadek zmarł w 1946 r., na rok przed urodzeniem boh. – jego sylwetka w opowieściach ojca-gawędziarza, autora książki „W starych Kielcach”, która miała kilka wydań i doczekała się pozytywnej recenzji Jarosława Iwaszkiewicza. Opowieści o żydowskiej diasporze.
[00:04:05] Ojciec pisał pod pseudonimem Jerzy Jerzmanowski – wybór nazwiska rodziny praprababki jako pseudonimu. Członkowie rodu Jerzmanowskich brali udział w wojnach napoleońskich, powstaniach narodowych. Erazm Jerzmanowski walczył w powstaniu styczniowym, potem studiował we Francji i brał udział w wojnie francusko-pruskiej. Wyemigrował do Stanów, gdzie zgromadził duży majątek – pomoc Żydom, reakcja polskiej Polonii. Erazm Jerzmanowski wrócił do Polski i powołał fundację, która wspomagała utalentowane osoby.
[00:10:44] Reakcja środowisk żydowskich, dawnych mieszkańców Kielc, po ukazaniu się książki.
[00:11:45] Podczas okupacji ojciec, który zbiegł z niewoli, ukrywał się w okolicach Warszawy. Dziadkowie mieszkali w Kielcach przy ul. Wesołej – pojawienie się Żydówki z dzieckiem. Dziadek zatrudnił kobietę jako nauczycielkę dwunastoletniej córki. Ostrzeżony o donosie, wywiózł kobietę na wieś. Dziadkowie pomagali także pani Racheli, którą boh. pamięta z czasów dzieciństwa – jej reakcja na pogrzebie dziadka. [+]
[00:15:12] Dziadek mieszkał z matką w Piotrkowie Trybunalskim. Jako młody chłopak podjął pracę skryby w kancelarii adwokackiej, za spoliczkowanie nauczyciela wydalono go ze szkoły – ukończenie szkoły mierniczej w guberni mohylewskiej. W 1903 r. dziadek zamieszkał w Kielcach. Po wybuchu I wojny skończył kurs oficerów armii carskiej, do Polski wrócił z gen. Dowbor-Muśnickim, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
[00:19:30] Dziadek ożenił się z Zofią z Kossowskich, był właścicielem kancelarii mierniczej, miał szerokie kontakty w mieście, także wśród Żydów. Dziadek, nałogowy palacz, zatrudnił Żyda do skręcania papierosów, dając początek rodzinnej firmie „Saltzman i synkowie”. [+]
[00:21:20] Ojciec, Jerzy Sulimierski, ukończył prawo w Warszawie, potem podchorążówkę artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i służył w 2 PAL w Kielcach, stąd ruszył na wojnę – dwutygodniowa marszruta z Warszawy na wschód w towarzystwie ordynansa oraz rotmistrza Łabęckiego. Po wkroczeniu sowietów rotmistrz poddał się, a ojciec uciekał do Kielc – złapany przez Rosjan, uciekł z niewoli. Porada mieszkającego w Kielcach Niemca Rommla – okoliczności ucieczki z kieleckiego szpitala. Ostrzeżony przez granatowego policjanta w Iłży, ojciec wyjechał do Wesołej k. Warszawy i zamieszkał u ciotki Bastrzyckiej, łączniczki AK. [+]
[00:28:40] Ojciec, mający fałszywe dokumenty, przyjeżdżał do Kielc. Pewnego dnia przechodząc koło małego getta odwiedził znajomego, który uważał, że getto to azyl. [+]
[00:30:06] Ojciec nie należał do AK, ale wspomagał ciotkę Bastrzycką, u której mieszkał. Po wybuchu powstania ciotka dostarczała broń do miasta. Po wojnie ojciec wrócił do Kielc – organizowanie życia po pożarze domu.
[00:31:50] W domu poruszano tematykę żydowską. Po wybuchu wojny matka nosiła jedzenie do małego getta. Jej cioteczny brat został rozstrzelany w Warszawie za pomoc Żydom w getcie.
[00:33:00] W 2004 r. boh. wystąpił w spektaklu o Marku Edelmanie „Zdążyć przed Panem Bogiem”, grając jego postać do dnia dzisiejszego. Boh. jest autorem przedstawienia „Szalom. Motyw żydowski w literaturze polskiej”, który został oparty na dziełach różnych autorów.
[00:34:55] Boh. słyszał od ojca historię kieleckiego bukinisty, pana Icka, który sprzedawał książki uczniom. Ojciec dowiedział się, że Icek ma na nazwisko Hitler. Sprawa Icka o paserstwo przed kieleckim sądem.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.