Halina Jędrzejewska z d. Dudzik ps. „Sławka” (ur. 1926, Warszawa) we wrześniu 1939 roku trafiła wraz z rodziną do Monasterzysk na Podolu. Po powrocie do Warszawy ukończyła gimnazjum im. Słowackiego, maturę zdała na tajnych kompletach w 1944 roku. Należała do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu, a następnie do Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego służyła jako sanitariuszka w batalionie „Miotła” w Zgrupowaniu Radosław. Brała udział w walkach na Woli, Starówce i Czerniakowie, za co została dwukrotnie odznaczona Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji powstania znalazła się w obozach jenieckich w Sandbostel i Oberlangen. Po zakończeniu wojny przebywała w Anglii, gdzie służyła w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet, do Polski wróciła w 1946 roku. W 1947 roku wyszła za poznanego podczas powstania Tadeusza Jędrzejewskiego. W roku 1952 Halina Jędrzejewska roku ukończyła medycynę, do emerytury w 1987 roku pracowała w klinice ortopedycznej. Specjalizację II stopnia w zakresie chirurgii urazowej i ortopedii uzyskała w 1958, w 1966 obroniła doktorat. W latach 1987–2000 pracowała w niepełnym wymiarze godzin w spółdzielni lekarskiej. Od roku 1956 działa w środowisku kombatantów. Była członkinią Prezydium Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD oraz Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Mieszka w Warszawie.
więcej...
mniej
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Warszawie.
[00:00:50] Latem 1939 r. boh. była na obozie harcerskim w Górach Świętokrzyskich. Po wojnie boh. będąc w Anglii usiłowała odszukać szkolne koleżanki z gimnazjum im. Słowackiego – większość zginęła podczas powstania. W szkole boh. wstąpiła do harcerstwa. Po wybuchu wojny ojciec, pracownik Ministerstwa Komunikacji, został ewakuowany wraz z rodziną. W okolicach Równego pociąg został zbombardowany.
[00:05:00] Przed wybuchem wojny matka robiła zapasy, zabezpieczono szyby w oknach. 5 września rodzina została ewakuowana – wyjazd z dworca Wileńskiego, kłopoty z ulokowaniem się w pociągu. Gdy pociąg został zbombardowany koło Równego, nikt z rodziny nie ucierpiał, ale zginęli ludzie w przedziale pierwotnie przydzielonym rodzinie. Z Równego przyjechały furmanki, które zabierały pasażerów – zamieszkanie u żydowskiej rodziny. [+]
[00:11:55] Wkroczenie Armii Czerwonej do Równego – syn gospodarzy poradził siostrze, by rodzina wyjechała z Równego. Wyjazd na Podole, skąd pochodził ojciec. [+]
[00:17:45] Boh. i siostra Danuta jeździły pociągiem z Monasterzysk do szkoły w Buczaczu – podróże z czerwonoarmistami. Zmiany w szkole – znikanie polskich nauczycieli. Na Podolu było wiele mieszanych polsko-ukraińskich małżeństw. Zmiana nastawienia do Polaków. [+]
[00:24:25] Propozycja przerzutu części rodziny do Warszawy – boh. z matką zostały w Monasterzyskach, a ojciec z dwiema córkami wyjechał. Brak wiadomości od rodziny – decyzja matki o ucieczce. Pomoc w załatwieniu fałszywych dokumentów i biletów na pociąg – wyjazd do Przemyśla. Trudności z przejściem przez granicę. Reakcja sowieckiego żołnierza na widok budzika. Matka miała przy sobie woreczek z biżuterią – okoliczności, w których dała ją radzieckim żołnierzom. [+]
[00:40:18] Boh. została przerzucona przez płot i dzięki temu matka weszła do niemieckiego przedstawicielstwa. Rodzina wielokrotnie doświadczyła pomocy ze strony obcych ludzi. 1 maja [1940] matka i boh. przyjechały do Warszawy i poszły do domu – spotkanie z rodziną. [+]
[00:48:52] Sytuacja po powrocie do Warszawy – głód. Najstarsza siostra pracowała w opiece społecznej, ale niewiele zarabiała. Boh. chodziła do szkoły im. Słowackiego – przeniesienie szkoły na ul. Wilczą, potem na Smolną – organizacja tajnego nauczania, matura w konspiracji.
[00:59:52] W konspiracji działały siostry, a potem także boh., ale w domu o tym nie rozmawiano – postawa rodziców. Dwa razy matka nie chciała wypuścić boh. z domu. Przysięga boh. po wstąpieniu do organizacji. Kobieta, która odebrała przysięgę, była potem w oddziale partyzanckim i zginęła w walce z Niemcami.
[01:10:00] Boh. należała do Konfederacji Narodu, potem do Armii Krajowej. W Konfederacji działała także starsza siostra Wanda. Zadania boh. jako łączniczki – znajdowanie lokali na spotkania, przenoszenie broni. Boh. pojechała do Przemyśla po rannego partyzanta, ale jego stan zdrowia nie pozwalał na podróż.
[01:20:35] Zagrożenie podczas okupacji – spotkanie z niemieckim patrolem. Okoliczności pojawienia się nocą kolegi z konspiracji. Jeden pokój zajmowała lokatorka, która grała na fortepianie. Gdy się przeprowadziła do innego mieszkania w kamienicy, szukało jej tam gestapo, ale kobieta zdołała uciec i po wojnie mieszkała we Wrocławiu.
[01:32:32] Boh. wiozła broń na ul. Kredytową, ostrzeżona przed łapanką weszła do jakiegoś domu, gdzie pomogła jej obca kobieta. [+]
[01:38:20] System ostrzegania w razie wsypy – wypatrywanie kolegi, Wojciecha Kętrzyńskiego, w którego mieszkaniu był „kocioł”. Rodzice wiedzieli, że córki działają w konspiracji, ale nie znali szczegółów. Boh. nie pamięta nazwiska kobiety, która odebrała od niej przysięgę.
[01:44:50] Podczas jednego z zebrań Konfederacji miał się odbyć apel poległych – w czerwcu 1943 r. podczas działań partyzanckich zginęło wielu członków organizacji. Spotkanie prowadził Wojciech Kętrzyński, boh. zapomniała zabrać z domu listę poległych.
[01:47:35] Zadania w ruchu oporu – odwiezienie do szpitala jednego z kolegów, poety [Andrzeja Trzebińskiego], poszukiwanego przez Niemców. Boh. wiedziała, że ma ze Starego Miasta odebrać człowieka na wózku – nie poznała kolegi, który był w przebraniu. Poszukiwanych przez gestapo często umieszczano na oddziałach zakaźnych.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.