Jędrzejewska Halina cz. 3
Halina Jędrzejewska z d. Dudzik ps. „Sławka” (ur. 1926, Warszawa) we wrześniu 1939 roku trafiła wraz z rodziną do Monasterzysk na Podolu. Po powrocie do Warszawy ukończyła gimnazjum im. Słowackiego, maturę zdała na tajnych kompletach w 1944 roku. Należała do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu, a następnie do Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego służyła jako sanitariuszka w batalionie „Miotła” w Zgrupowaniu Radosław. Brała udział w walkach na Woli, Starówce i Czerniakowie, za co została dwukrotnie odznaczona Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji powstania znalazła się w obozach jenieckich w Sandbostel i Oberlangen. Po zakończeniu wojny przebywała w Anglii, gdzie służyła w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet, do Polski wróciła w 1946 roku. W 1947 roku wyszła za poznanego podczas powstania Tadeusza Jędrzejewskiego. W roku 1952 Halina Jędrzejewska roku ukończyła medycynę, do emerytury w 1987 roku pracowała w klinice ortopedycznej. Specjalizację II stopnia w zakresie chirurgii urazowej i ortopedii uzyskała w 1958, w 1966 obroniła doktorat. W latach 1987–2000 pracowała w niepełnym wymiarze godzin w spółdzielni lekarskiej. Od roku 1956 działa w środowisku kombatantów. Była członkinią Prezydium Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD oraz Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Mieszka w Warszawie.
more...
less
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Warszawie.
[00:00:50] Latem 1939 r. boh. była na obozie harcerskim w Górach Świętokrzyskich. Po wojnie boh. będąc w Anglii usiłowała odszukać szkolne koleżanki z gimnazjum im. Słowackiego – większość zginęła podczas powstania. W szkole boh. wstąpiła do harcerstwa. Po wybuchu wojny ojciec, pracownik Ministerstwa Komunikacji, został ewakuowany wraz z rodziną. W okolicach Równego pociąg został zbombardowany.
[00:05:00] Przed wybuchem wojny matka robiła zapasy, zabezpieczono szyby w oknach. 5 września rodzina została ewakuowana – wyjazd z dworca Wileńskiego, kłopoty z ulokowaniem się w pociągu. Gdy pociąg został zbombardowany koło Równego, nikt z rodziny nie ucierpiał, ale zginęli ludzie w przedziale pierwotnie przydzielonym rodzinie. Z Równego przyjechały furmanki, które zabierały pasażerów – zamieszkanie u żydowskiej rodziny. [+]
[00:11:55] Wkroczenie Armii Czerwonej do Równego – syn gospodarzy poradził siostrze, by rodzina wyjechała z Równego. Wyjazd na Podole, skąd pochodził ojciec. [+]
[00:17:45] Boh. i siostra Danuta jeździły pociągiem z Monasterzysk do szkoły w Buczaczu – podróże z czerwonoarmistami. Zmiany w szkole – znikanie polskich nauczycieli. Na Podolu było wiele mieszanych polsko-ukraińskich małżeństw. Zmiana nastawienia do Polaków. [+]
[00:24:25] Propozycja przerzutu części rodziny do Warszawy – boh. z matką zostały w Monasterzyskach, a ojciec z dwiema córkami wyjechał. Brak wiadomości od rodziny – decyzja matki o ucieczce. Pomoc w załatwieniu fałszywych dokumentów i biletów na pociąg – wyjazd do Przemyśla. Trudności z przejściem przez granicę. Reakcja sowieckiego żołnierza na widok budzika. Matka miała przy sobie woreczek z biżuterią – okoliczności, w których dała ją radzieckim żołnierzom. [+]
[00:40:18] Boh. została przerzucona przez płot i dzięki temu matka weszła do niemieckiego przedstawicielstwa. Rodzina wielokrotnie doświadczyła pomocy ze strony obcych ludzi. 1 maja [1940] matka i boh. przyjechały do Warszawy i poszły do domu – spotkanie z rodziną. [+]
[00:48:52] Sytuacja po powrocie do Warszawy – głód. Najstarsza siostra pracowała w opiece społecznej, ale niewiele zarabiała. Boh. chodziła do szkoły im. Słowackiego – przeniesienie szkoły na ul. Wilczą, potem na Smolną – organizacja tajnego nauczania, matura w konspiracji.
[00:59:52] W konspiracji działały siostry, a potem także boh., ale w domu o tym nie rozmawiano – postawa rodziców. Dwa razy matka nie chciała wypuścić boh. z domu. Przysięga boh. po wstąpieniu do organizacji. Kobieta, która odebrała przysięgę, była potem w oddziale partyzanckim i zginęła w walce z Niemcami.
[01:10:00] Boh. należała do Konfederacji Narodu, potem do Armii Krajowej. W Konfederacji działała także starsza siostra Wanda. Zadania boh. jako łączniczki – znajdowanie lokali na spotkania, przenoszenie broni. Boh. pojechała do Przemyśla po rannego partyzanta, ale jego stan zdrowia nie pozwalał na podróż.
[01:20:35] Zagrożenie podczas okupacji – spotkanie z niemieckim patrolem. Okoliczności pojawienia się nocą kolegi z konspiracji. Jeden pokój zajmowała lokatorka, która grała na fortepianie. Gdy się przeprowadziła do innego mieszkania w kamienicy, szukało jej tam gestapo, ale kobieta zdołała uciec i po wojnie mieszkała we Wrocławiu.
[01:32:32] Boh. wiozła broń na ul. Kredytową, ostrzeżona przed łapanką weszła do jakiegoś domu, gdzie pomogła jej obca kobieta. [+]
[01:38:20] System ostrzegania w razie wsypy – wypatrywanie kolegi, Wojciecha Kętrzyńskiego, w którego mieszkaniu był „kocioł”. Rodzice wiedzieli, że córki działają w konspiracji, ale nie znali szczegółów. Boh. nie pamięta nazwiska kobiety, która odebrała od niej przysięgę.
[01:44:50] Podczas jednego z zebrań Konfederacji miał się odbyć apel poległych – w czerwcu 1943 r. podczas działań partyzanckich zginęło wielu członków organizacji. Spotkanie prowadził Wojciech Kętrzyński, boh. zapomniała zabrać z domu listę poległych.
[01:47:35] Zadania w ruchu oporu – odwiezienie do szpitala jednego z kolegów, poety [Andrzeja Trzebińskiego], poszukiwanego przez Niemców. Boh. wiedziała, że ma ze Starego Miasta odebrać człowieka na wózku – nie poznała kolegi, który był w przebraniu. Poszukiwanych przez gestapo często umieszczano na oddziałach zakaźnych.
more...
less