Jerzy Nowicki ps. „Plastuś” (ur. 1932, Ciechanowiec) – syn zastępcy naczelnika poczty w Piotrkowie Trybunalskim. Po aresztowaniu i śmierci ojca w Oświęcimiu, matka z dziećmi wróciła do rodziny w Ciechanowcu. Jesienią 1948 Jerzy Nowicki wstąpił do 6. Partyzanckiej Brygady Wileńskiej Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, przysięgę składał przed kpt. Władysławem Łukasiukiem ps. Młot”. W organizacji wykorzystano jego zdolności plastyczne – zajmował się podrabianiem pieczątek i podpisów na fałszywych kartach meldunkowych. W roku 1950 wyjechał do Warszawy, gdzie został dekoratorem w Akademii Sztabu Generalnego. W 1956 odszedł z Akademii i pracował jako dekorator, m.in. w Hucie Warszawa oraz Zarządzie Głównym ZSMP. Zaczął także uprawiać własną twórczość artystyczną, głównie sakralną i patriotyczną. Był kopistą dzieł sztuki, m.in. Jana Matejki oraz Juliusza i Wojciecha Kossaków. W połowie lat 80. wyjechał do USA. W Nowym Jorku rewitalizował wnętrze kościoła św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie, jego praca uratowała kościół od rozbiórki. W roku 1990 wrócił do Polski. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków, działacz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1932 r. w Ciechanowcu.
[00:00:30] Prezentacja rodziców: Leokadii i Aleksandra. Po narodzinach boh. rodzina wyjechała do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie ojciec był zastępcą naczelnika poczty. W Piotrkowie mieszkano do 1941 r. Boh. miał starszego brata Romana i młodszą siostrę Marię.
[00:02:55] Podczas okupacji ojciec, pracujący na poczcie, niszczył donosy. Pewnego dnia w 1940 r. ostrzegł bogatą żydowską rodzinę – okoliczności jego zdradzenia i aresztowania. Boh. i brat byli dwa razy w więzieniu u ojca, którego potem wywieziono do Oświęcimia – wiadomość o jego śmierci i odesłanie rzeczy. Podczas jednej z wizyt matki w więzieniu boh. przeziębił się i leżał w szpitalu. Przejście przez zieloną granicę do Generalnej Guberni – powrót do Ciechanowca. [+]
[00:08:15] Boh. wychowywał dziadek, który miał gospodarstwo rolne. Babcia zmarła po pobiciu przez Niemców za przerzucanie kartofli do getta. Boh. widział prowadzenie kilkunastu Żydów do więzienia – atakowanie ludzi przez psy.
[00:13:17] Walka Rosjan i Niemców w 1944 r., przejście frontu. Boh. nie pamięta wybuchu II wojny.
[00:14:50] W 1948 r. boh. wstąpił do Armii Krajowej [?] – zdolności plastyczne boh., który zarobkowo malował szyldy. Komendant Dybowski chciał, by boh. fałszował dokumenty – nieudane próby podrabiania pieczęci – zdarzenie z gorącym jajkiem i gazetą. Wystawianie fałszywych dokumentów meldunkowych dla ukrywających się członków podziemia – zasady konspiracji. [+]
[00:20:35] Po dwóch latach boh. zaczęło się interesować UB i musiał wyjechać do Warszawy – zatrudnienie w Akademii Sztabu Generalnego na stanowisku dekoratora. Warunki mieszkaniowe – zmiana lokum z powodu pluskiew. Zakwaterowanie w pobliżu Akademii na ul. Opaczewskiej w baraku, w którym mieszkali lotnicy. [+]
[00:26:35] Pracując w Akademii boh. miał kontakt z kolegami z Ciechanowca, którzy też działali w podziemiu – sytuacja w domu, postrzeganie boh. przez rodzinę.
[00:30:55] Boh. pracował w Akademii przez pięć lat – atmosfera na uczelni, kradzieże rosyjskich dokumentów i przekazywanie ich do Ciechanowca. Spotkanie z komendantem WiN w domu Ryszarda Dybowskiego. Po przeniesieniu Akademii do Rembertowa boh. mieszkał na jej terenie – poznanie przyszłej żony. [+]
[00:37:40] Spotkanie dowództwa w sali kinowej Akademii – udekorowanie sali godłem Polski, problem z jego zawieszeniem. Po upadku godła na zgromadzonych sprawę badała Informacja Wojskowa, pułkownik odpowiedzialny za powieszenie godła został zdegradowany. [+]
[00:45:40] Pomysł udekorowania sali kinowej obrazami Matejki i Kossaka – boh. namalował kopie kilku obrazów, w tym ułanów goniących Moskali – ostrzeżenie pułkownika, po którym boh. zwolnił się z pracy. [+]
[00:50:55] Boh. pracował w firmie produkującej długopisy, a potem jako dekorator w Hucie Warszawa. Zatrudnienie w Zarządzie Głównym ZSMP – robienie wystaw po Turniejach Młodych Mistrzów Techniki – wyjazdy z wystawami do Moskwy, zachowanie gospodarzy. [+]
[00:54:40] Boh. składał przysięgę akowską w obecności „Młota” i dowódcy z WiN – spotkanie w lesie koło Ciechanowca.
[00:57:00] Boh. nigdy nie był podejrzewany o działalność wywrotową. W latach 80. wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Na początku pracował jako malarz pokojowy, potem wygrał konkurs na odnowienie wnętrza kościoła polskiego na Manhattanie – warunki umowy, przebieg prac. Powody odmowy dalszej pracy w Stanach – powrót do Polski. [+]
[01:10:43] Nikt z rodziny nie wiedział o konspiracyjnej działalności boh. Zawarcie związku małżeńskiego i szybki rozwód. Życie rodzinne boh.
[01:15:05] Po powrocie ze Stanów boh. odwiedził matkę mieszkającą w Ciechanowcu, spotkał się także z dawnym komendantem – wizyta w IPN w Białymstoku, potwierdzenie przynależności do WiN. Boh. wstąpił do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – sprawowane funkcje i działalność w organizacji. Przemówienie podczas manifestacji na ulicy Rakowieckiej – reakcja zgromadzonych.
[01:23:16] Wspomnienia ojca. Starszy brat mieszkał u ciotki w Suwałkach, siostra po maturze uczyła w wiejskiej szkole. Kłopoty z pamięcią.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..