Płk Bolesław Zbigniew Pawłowski ps. „Lanca” (ur. 1924, Komorowo), syn zawodowego podoficera Wojska Polskiego, II wojnę światową spędził wraz z rodziną w Tomaszowie Lubelskim. Po zaprzysiężeniu w 1942 roku do Armii Krajowej został przyjęty do kompanii leśnej plutonowego Józefa Bomby „Gaja” oraz do kancelarii Wojskowej Służby Ochrony Powstania w Tomaszowie Lubelskim. Uczestniczył w akcji „Burza”. Po wojnie został dyplomowanym lekarzem-neurologiem. Obecnie jest honorowym Prezesem Szczecińskiego Oddziału Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1924 r. w koszarach w Komorowie k/Ostrowi Mazowieckiej.
[00:00:30] Ojciec był zawodowym wojskowym, boh. spędził dzieciństwo w koszarach 71 Pułku Piechoty w Zambrowie – wychowanie w duchu patriotycznym. Ojca przeniesiono do Małkini – dojazdy do gimnazjum w Ostrowi Maz., przed wybuchem wojny boh. ukończył pierwszą klasę.
[00:02:34] We wrześniu 1939 rodzina była w domu dziadka w Zarębach Kościelnych. Stosunek dziadka do Żydów – matka boh. nauczyła się jidysz od żydowskich rówieśników. Podczas okupacji między Małkiną a Zarębami przebiegała granica niemiecko-sowiecka – wyjazd do niemieckiej strefy, kwarantanna w Białej Podlaskiej. Rodzina zdecydowała się na wyjazd do Tomaszowa Lubelskiego, gdzie wikarym był wuj, ks. Bolesław Żach – życie podczas okupacji.
[00:07:50] Boh. miał kenkartę, w której sfałszowano jego wiek – praca w aptece Emila Franke. Nastoletni letni boh. złożył przysięgę w Armii Krajowej, jego dowódcą był przedwojenny plutonowy KOP Józef Bomba ps. „Gaj”. Działalność ojca w konspiracji – w wikarówce mieściła się kancelaria Polskiego Państwa Podziemnego. Ojciec pisał meldunki, a boh. je szyfrował, łączniczką z Lublinem była uczennica gimnazjum – dostarczanie prasy podziemnej.
[00:14:53] Pracownicy kancelarii, działalność Wojskowej Służby Ochrony Powstania. Szefem ojca był przedwojenny oficer policji Władysław Błoński ps. „Leszek”. Zadania ojca. Po sąsiedzku był posterunek granatowej policji – współpraca z komendantem placówki, który po wyzwoleniu został zastrzelony.
[00:19:20] Podczas łapanki w pociągu łączniczka zostawiła teczkę z podziemną prasą – reakcja oficerów w kancelarii. Powody urządzenia tajnej kancelarii w wikarówce. Naczelnik poczty dostarczał listy wysyłane do żandarmerii i gestapo – sposób rozklejania koperty. Często treścią były donosy na sąsiadów.
[00:25:40] Pracownicy kancelarii – bracia Rzewuscy, którzy zostali przesiedleni z Wielkopolski – zmuszanie do podpisania volkslisty, powody nacisków. Po podpisaniu listy Rzewuski był szefem młynów w powiecie tomaszowskim – możliwość słuchania audycji radiowych z Londynu. Boh. słuchał radia z wujem ks. Żachem, który potem dyktował treść ojcu. Po zdobyciu Monte Cassino wieść rozeszła się po mieście.
[00:33:30] Powszechna wśród młodzieży przynależność do konspiracji. Boh. uczył się na tajnych kompletach – wyjazd na egzamin gimnazjalny do wsi Krynice. Nauczycielem matematyki był inżynier, który pracował w stolarni – zasady używania broni. [+]
[00:37:32] Boh. nosił meldunki dowódcy Józefowi Bombie – zachowanie jego dzieci, gdy w domu pod nieobecność rodziców pojawił się obcy mężczyzna. [+]
[00:41:02] Wyjścia do lasu na akcje partyzanckie. Młodzież w partyzantce. Kompania boh. została przerzucona na wschód celem obrony polskich wsi przed napadami ukraińskich nacjonalistów.
[00:45:00] Boh. pracował w aptece z Zygmuntem Momotem, który także został zaprzysiężony w AK – decyzja komendanta o pozostaniu boh. i Momota w mieście. Wspólna akcja – wyjazd do Telatyna z amunicją dla oddziału. W okolicy trwały walki z Ukraińcami – spotkanie radzieckiej partyzantki. Boh. odprowadzał radziecki oddział do leśniczówki, a Zygmunt Momot został w Telatynie – wiadomość o jego śmierci podczas napadu Ukraińców. Zginął także Zbigniew Olędzki.
[01:01:53] Major Szczepankiewicz ps. „Drugak” przekazał broń z alianckich zrzutów kompanii por. „Wiktora”, który spacyfikował ukraińską wieś. Ofensywa Armii Czerwonej.
[01:05:15] Skutki wojny, okupacji i powojennych wpływów Związku Radzieckiego. W maju 1938, w rocznicę śmierci Piłsudskiego, boh. (wtedy uczeń 6 klasy) czytał wiersz podczas akademii – szacunek dla przedstawicieli władz. Odczucia podczas deklamowania wiersza i wpływ na publiczność – pojęcie patriotyzmu, pochwała sanacyjnych metod rozprawiania się z opozycją. Rozważania na temat współczesnej polityki.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
[01:13:13] Po wyzwoleniu boh. uczył się w liceum w Zamościu, maturę zdał w Ostrowi Mazowieckiej. Chciał studiować farmację, ale wybrał medycynę – dobrze zdany egzamin na studia w Warszawie. Pod koniec studiów boh. trafił do wojska – umożliwienie zdania ostatnich egzaminów, po których przez pięć lat był lekarzem w wojsku. Zmiany po październiku 1956 – odejście do cywila. Boh. pracował w sanatorium dziecięcym w Nowym Czarnowie, założył rodzinę. Doktor Gnat zaprosił do Polski grupę francuskich lekarzy – wyjazd na staż na Sorbonie. Po powrocie do Polski boh. zrobił drugi stopień specjalizacji z neurologii.
[01:23:28] Rozwój współczesnej medycyny – stan zdrowia boh.
[01:24:34] Działalność w Światowym Związku Żołnierzy AK. Spotkania z młodzieżą.
[01:28:30] Okoliczności zamieszkania w Szczecinie – władze Związku Radzieckiego zażądały, by żadna większa polska jednostka nie stacjonowała blisko jego granic – przerzucenie wojsk na zachód. 138 Pułk Artylerii Lekkiej trafił do Szczecina. Po wyjściu do rezerwy boh. był powoływany na ćwiczenia – awanse po przejściu w stan spoczynku.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..