Domicela Wąsowska z d. Matusiak (ur. 1928, Ramutowo) – rodzice prowadzili gospodarstwo ogrodnicze, na terenie którego podczas okupacji ukrywali się partyzanci oraz mieszkańcy wsi. Przez trzy miesiące w stodole ukrywało się dwóch Żydów, którym Domicela Wąsowska nosiła jedzenie. Po wojnie Domicela Wąsowska zamieszkała w Ramutówku i była wieloletnią przewodniczącą miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r.
[00:01:10] Przedstawienie rodziców: Genowefy z d. Wójcik i Józefa.
[00:05:34] Boh. urodziła się w Ramutowie, miała trzy siostry i brata. Rodzice prowadzili gospodarstwo ogrodnicze, do wybuchu wojny boh. ukończyła cztery klasy szkoły w Święcieńcu.
[00:08:05] Dwaj Żydzi przyjeżdżali do wsi na handel. Boh. ze strachu przed nimi ukryła się w beczce i przykryła stolnicą. Wielu Żydów mieszkało w Bodzanowie.
[00:11:40] Wrzesień 1939 – boh. zamknęła bramę na podwórko przed Niemcami. Przemarsz niemieckiego oddziału przez wieś. Niemcy stacjonowali w Miszewie Murowanym.
[00:14:00] Boh. nie wie, co się stało z Żydami z Bodzanowa. Pożydowskie domy stoją do dziś w Bodzanowie i Wyszogrodzie.
[00:16:00] W okolicy działała partyzantka. Partyzanci chowali się w stogach, czasem przychodzili do ojca, który w sadzie wykopał tunele, w których się ukrywano. Ojciec prowadził gospodarstwo ogrodnicze – sprzedaż sadzonek. Ludzie chowali się pod matami inspektowymi przed Niemcami, którzy kłuli maty bagnetami, ale nikogo nie znaleźli. Niemieckie kontrole w gospodarstwie.
[00:23:50] Boh. pomagała partyzantom przenosząc informacje. Samolot zrzucił broń koło Pepłowa. W partyzantce byli m. in. Tadeusz Kurek, jego brat Marian, Jan Witkowski. Ukryte wejście do schronu znajdowało się na polu.
[00:30:05] Przed wojną ojciec handlował z Żydami, jeździł też na targ, z którego przywoził pieniądze w koszyku. Pieniądze zostały zakopane, po wojnie ojciec je wykopał i sprzedał jako złom. [+]
[00:33:55] Na początku wojny do ojca przyszli dwaj znajomi Żydzi, którzy ukrywali się w stodole – ich modlitwa. Boh. nosiła im jeść, a Żydzi pomagali w gospodarstwie. [urwany wątek] [+]
[00:36:50] Boh. nie należy do żadnej organizacji kombatanckiej [podpowiedzi córki pani Domiceli].
[00:38:20] Żydzi mieli kryjówkę w stodole, po trzech miesiącach zniknęli. Brat Leszek przed śmiercią powiedział, że ich wyprowadził. Boh. niosąc jedzenie do stodoły zobaczyła, że jedzie dwóch Niemców, którzy nadzorowali gospodarstwo, i miskę z jedzeniem dla Żydów postawiła psu. [+]
[00:45:50] Niemcy przyszli do domu, gdy ojciec pojechał z dwoma zabitymi świniakami do Miszewa – reakcja boh. Matka gotowała dla rodziny i Żydzi dostawali to samo.
[00:48:35] Rodzice przed wojną mieli broń, pistolet i rewolwer. Sąsiad Kolasa został zabrany przez Niemców i nie wrócił do domu. Zabrano też wuja Wójcika.
[00:53:05] Za zabicie Niemca w Słupnie powieszono w pobliskim lesie kilku mężczyzn – boh. była na egzekucji razem z grupą mieszkańców okolicznych wsi.
[00:58:15] Boh. często śniła się wojna. Siostra Krystyna została zgwałcona przez Niemców.
[01:02:50] Boh. widziała wycofujące się niemieckie oddziały, maszerujące czwórkami przez wieś. Podczas walk dom został ostrzelany i koło boh. przeleciał pocisk.
[01:07:50] Opinia boh. na temat pomocy udzielanej Żydom przez Polaków i relacji z Żydami przed wojną. Podczas okupacji nie było księdza w parafii w Święcieńcu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..