Irena S. (ur. 1956) jest córką funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa, który zamieszkał w Lublinie badając sprawę „cudu lubelskiego”. Od lat 70. działała w opozycji, za co została relegowana ze studiów prawniczych. W latach 80. w jej mieszkaniu znajdował się punkt kolportażu podziemnych wydawnictw. Dotarła do dokumentów IPN dotyczących działalności jej ojca – rozmowa jest jednym z aspektów mierzenia się z rodzinną przeszłością. Pani Irena zgodziła się na nagranie pod warunkiem nie ujawniania jej tożsamości oraz wizerunku.
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1956 r.
[00:00:34] Ojciec był funkcjonariuszem Urzędu Bezpieczeństwa, służył w latach 1946-1956, odszedł w stopniu kapitana. Wstępując do służby był „politycznie niewyrobiony”.
[00:01:46] Ojciec pochodził z terenów byłego zaboru pruskiego, był sierotą – przed wojną i podczas okupacji pracował w majątku ziemskim.
[00:03:24] Powody przyjazdu do Lublina – badanie sprawy „cudu lubelskiego”.
[00:04:40] Boh. z dokumentów IPN dowiedziała się, że ojciec zajmował się głównie rozpracowywaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dopiero jako nastolatka dowiedziała się, że ojciec pracował w UB – powody odejścia ze służby. Ojciec nie rozmawiał o pracy w domu.
[00:08:10] Dbałość państwa o funkcjonariuszy służb, ścieżki karier dla ich dzieci. Boh. nie obrała przewidzianej dla niej drogi – wpływ wychowania przez babcię, ateizm w domu – zwrócenie się w kierunku religii. W marcu 1968 boh. miała 12 lat – wspomnienie ojca, który słuchał Radia Wolna Europa.
[00:14:30] Sytuacja w domu – ojciec chciał, by córka studiowała prawo i została adwokatem. Na pierwszym roku studiów boh. poznała profesora, który podpisał list protestacyjny w 1976 r. – jego opinia o przyszłości Polski, nieuchronnych zmianach ustrojowych oraz przemianach społecznych. Boh. nawiązała kontakty z opozycją, za co relegowano ją z uczelni.
[00:19:18] Boh. czytała akta ojca w IPN – kwestia „czy ojciec na mnie donosił?”. Jego postawa wobec córki. [+]
[00:23:13] Sen o ojcu przed wizytą w IPN.
[00:24:40] Zmierzenie się z własną przeszłością. Przyjaźń z Heleną Dekutowską, stryjeczną siostrą „Zapory”. Zainteresowanie żołnierzami podziemia antykomunistycznego.
[00:27:43] Zmiana stosunku do ojca.
[00:29:02] Boh. nie przeczytała wszystkich dokumentów znajdujących się w teczce z IPN – ciężar wiadomości. Rozważania na temat „resortowych dzieci”. Poczucie wyobcowania nasilające się wraz z dorastaniem. W domu boh. żołnierzy podziemia antykomunistycznego nazywano bandytami. Działalność Mieczysława Moczara – ojciec był jednym z jego współpracowników. Postawy życiowe boh.
[00:39:00] Kontakt z Dariuszem Pilarskim – pierwsze rozmowy. Rozważania na temat przeszłości ojca i swojej.
[00:43:15] Ojciec zmarł w 1993 r. – reakcja na zmiany ustrojowe. Na miesiąc przed śmiercią został pozbawiony dodatku emerytalnego za walkę z podziemiem – odwołanie, w którym napisał, że nikogo nie zabił – rozważania na ten temat. Boh. nie wie, czy ojciec brał udział w torturowaniu więźniów.
[00:47:40] Słowa ojca na początku transformacji ustrojowej. Na pytanie, kto wydał „Zaporę”, ojciec podał pseudonim informatora: „Opal”, co zgadza się ze współczesnymi wynikami badań. Ojciec zniszczył dokumenty dotyczące siebie oraz boh. i jej męża. [+]
[00:51:12] Dokumenty, którymi dysponuje boh., to donosy, które ojciec otrzymywał od ludzi, których pozyskał – poczucie obrzydzenia podczas lektury. Donosy agenta „Sęka”. Waga wszystkich informacji. Większość agentów donosiła dla korzyści materialnych. Działalność wywiadowcza znanego profesora, który w latach 50. podróżował za granicę i rozpracowywał środowiska emigracyjne. W latach 60. był konsultantem w sprawie domiarów dla kolegów. [+]
[00:59:20] Ojciec zajmował się terenem Radecznicy. Opinia na temat walki potomków akowców z potomkami ubeków – podziały w społeczeństwie. Rozważania na temat karier osób związanych ze służbami w PRL. Zdanie na temat książki Anny Kłys, która odkryła, że jej ojciec był funkcjonariuszem UB.
[01:07:14] Boh. w latach 70. związała się z opozycją. W latach 80. miała w domu punkt kolportowania bibuły, ukrywano tu także „spaloną” drukarnię. Wyjazd po papier – zagrożenie konfiskatą samochodu. Dostęp do wydawnictw podziemnych.
[01:10:32] W 1978 r. ojciec znalazł u córki „Głos” wydawany przez KOR – próba wydobycia informacji na temat źródła. Przypuszczenie, że ojciec kontrolował informacje, które SB miało na temat boh. i jej męża. Próba zwerbowania przyszłego męża przez SB – interwencja ojca. Zakupy w Pewexie dla wnuka. Zainteresowania boh.: polityka i służby specjalne.
[01:17:35] Postawa matki, reakcja na zdarzenia w 1956 r. Po odejściu ojca z UB rodzice wyprowadzili się do innego miasta. Wspólne przeglądanie książki „Twarze lubelskiej bezpieki”.
[01:20:25] Rozważania na temat ojca, jego życiowych wyborów, nagłej śmierci – poczucie straty. Boh. w wieku 20 lat zmieniła poglądy i środowisko – docenienie udzielonej pomocy. Rozważania na temat osób, które zmieniają poglądy: koniunkturaliści i osoby doznające szczerej przemiany, przywołanie osoby Michała Komara.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..