Anna Fastnacht-Stupnicka (ur. 1948, Wrocław) – jej ojciec Adam Fastnacht był historykiem, badaczem dziejów ziemi sanockiej i kustoszem Ossolineum. Podczas studiów na Uniwersytecie Wrocławskim brała udział w strajku studentów w 1968 r. Po ukończeniu polonistyki podjęła pracę w dziale wydawnictw Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Rolniczego w Brzegu, gdzie w 1980 założyła NSZZ „Solidarność” i została przewodniczącą Komisji Zakładowej. Jest autorką książek, m.in. „Zostali we Lwowie” – o Polakach, którzy po wojnie nie zdecydowali się na repatriację. Mieszka we Wrocławiu.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1948 r. we Wrocławiu.
[00:00:35] Rodzice pochodzili z Sanoka, ojciec po ukończeniu studiów we Lwowie w 1935 r. zbierał materiały do pracy doktorskiej, którą obronił po wojnie.
[00:01:50] Ojciec (Adam Fastnacht) spędził okupację w Sanoku – powody wyjazdu ze Lwowa. Ojciec należał do Armii Krajowej, składał przysięgę przed Aleksandrem Rybickim, który przed wojną organizował Muzeum Ziemi Sanockiej – pozyskiwanie zbiorów. Sylwetka Aleksandra Rybickiego, kuriera i organizatora tras przerzutowych na Węgry. W 1947 r. został aresztowany i trafił do łagru, z którego został zwolniony w 1955 r. Po powrocie do Polski odwiedził rodzinę Fastnachtów i opowiadał o przeżyciach z czasów okupacji. Aleksander Rybicki był twórcą skansenu w Sanoku, kolekcjonerem sztuki huculskiej.
[00:08:00] Ojciec ukrywał się od 1942 r., wrócił do domu w sierpniu 1944. Kilka miesięcy wcześniej gestapo zamordowało jego brata Mariana, działacza organizacji „Miecz i Pług”.
[00:12:26] Rodzice zamieszkali we Wrocławiu, gdzie ojciec podjął pracę w Ossolineum. Rodzice mieszkali przez rok w domu w Oporowie z Niemkami, ślady bytności sowieckich żołnierzy. Polscy osadnicy o niemieckich nazwiskach. [+]
[00:17:08] Tęsknota ojca za Lwowem, którego po wojnie nie odwiedził, choć została tam jego rodzina. Zabawy dzieci w wojnę. Boh. znała wojnę z opowieści, ale śnili się jej gestapowcy. Odgruzowywanie Wrocławia – scena z bitymi przez woźnicę końmi, które nie mogły uciągnąć wozu pełnego cegieł. Zniszczenia w Oporowie – zabawy dzieci w ruinach.
[00:21:40] W 1968 r. boh. była na drugim roku studiów, razem z bratem, również studentem, brała udział w wiecach i strajku okupacyjnym na uczelni. Boh. działała w Solidarności od początku jej powstania.
[00:24:35] Po studiach boh. wyjechała z mężem do Brzegu i pracowała w Wojewódzkim Ośrodku Postępu Rolniczego – we wrześniu 1980 zainicjowała założenie Solidarności i była przewodniczącą Komisji Zakładowej. W czasie stanu wojennego została wezwana do dyrektora – żądanie wydania dokumentów i pieczątek, które boh. ukryła.
[00:28:35] Boh. była redaktorką podziemnego pisma „Prostownik” – pisanie na maszynie stojącej w szafie. [+]
[00:29:36] W Brzegu stacjonowały wojska radzieckie, poczucie zagrożenia, ale też wola walki. Boh., pracująca w dziale wydawnictw WOPR została wezwana na milicję, gdzie przyznała się, że przygotowuje ulotki i biuletyny do druku. Szefem kard w zakładzie był pan Kostrzewa, były pracownik UB, który chciał się zapisać do Solidarności.
[00:35:55] Boh. przyjeżdżała podczas stanu wojennego do Wrocławia na manifestacje. Rozpraszanie demonstrantów przez armatki wodne. Boh. spotkała kolegę ze studiów, który pracował w milicji.
[00:39:13] Strajk studencki w 1968 r. – boh. miała kolegów Żydów, znała Bralka Zeichnera, który został aresztowany, potem wyjechał do Izraela. Postawy wykładowców uczelni, tylko jeden docent na polonistyce należał do partii. Dwaj żydowscy koledzy zostali aresztowani i skazani na rok więzienia. Ostatnia rozmowa telefoniczna z Bralkiem Zeichnerem.
[00:43:53] Pochodzenie rodziny – pod koniec XVIII w. przodkowie boh. przyjechali z południowych Niemiec w okolice Dobromila i osiedli w kolonii Falkenberg – powolna polonizacja. Pradziadek Jan Fastnacht ożenił się z Polką, Zofią z domu Stupnicką, która wychowała dzieci w duchu polskiego patriotyzmu. Dziadek i jego brat byli działaczami Sokoła. Ojciec ukrywając się podczas okupacji przyjął nazwisko babki.
[00:48:10] Podczas wojny Fastnachtowie walczyli z Niemcami na różnych frontach. Mieczysław Fastnacht został ranny podczas kampanii wrześniowej, Leon walczył pod Tobrukiem i Monte Cassino.
[00:50:20] Ojciec i jego brat Marian byli w 1939 r we Lwowie, osoby pochodzenia niemieckiego mogły wyjechać do Generalnej Guberni, ale ojciec i stryj odmówili i przedostali się do Sanoka przez zieloną granicę. Korespondencyjna znajomość ojca z panem Millerem, który w 1939 r. namawiał Fastnachtów do podpisania volkslisty.
[00:53:32] Kuzyn Edward Fastnacht, z zawodu notariusz, został po wojnie we Lwowie „na straży polskiej kultury” i w latach 50. zginął potrącony przez samochód – rodzina w Polsce dowiedziała się o wypadku po kilku miesiącach. Jedna z jego córek, ciocia Nana, została we Lwowie i kontynuowała dzieło ojca, współpracowała z księdzem Rafałem Kiernickim prowadząc lekcje ministrantury i polskiej historii. Ciocia Nana została złapana na przemycie dewocjonaliów i miała zakaz przyjeżdżania do Polski.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.