Krzysztof Krogulec (ur. 1958, Kielce), syn Władysława Krogulca, który jako jeden z nielicznych przeżył pacyfikację Michniowa 12-13 lipca 1943. Władysław Krogulec tuż przed wejściem Niemców do wsi został zatrzymany i przewieziony na przesłuchanie do Kielc. Mimo, że miał wtedy zaledwie 15 lat, był bity aż do utraty przytomności. Nie zdradził Niemcom żadnych wiadomości o partyzantach, po dwóch tygodniach podziemie wykupiło go z niewoli. Po powrocie do Michniowa dowiedział się, że większość jego rodziny została wymordowana przez Niemców. Po wojnie został dziennikarzem i zajmował się popularyzacją historii mordu w Michniowie.
[00:00:05] Urodzony 5 września 1958 r.w Kielcach, syn ocalałego z pacyfikacji Michniowa Władysława Krogulca. Ojciec unikał tematu wiele lat po wojnie. Hitlerowcy spalili całą wieś – ponad 200 osób, z czego 9 członków rodziny Krogulec. Ojciec był wtedy robotnikiem leśnym, nastolatkiem, który został podejrzany o współpracę z partyzantką AK i zabrany tego dnia do Kielc – na ciężarówce ze skradzionym przez Niemców dobytkiem.
[00:03:13] Więzienie przy ul. Zamkowej, zatłoczona cela nr 8, przesłuchania, tortury – nie powiedział nic, zachowany protokół z przesłuchań. Decyzja o wysłaniu do obozu koncentracyjnego – wszyscy z celi wywiezieni. Ojciec ocalał wykupiony za 22 tys. zł przez podziemie partyzanckie (zachowany dokument).
[00:07:02] Selekcja na skraju lasu w Michniowie – wszyscy leżeli w rowie, nad nimi esesmani z karabinami (zdjęcie). Po uwolnieniu Władysław wrócił do Michniowa, zobaczył spaloną wieś, wymordowana cała rodzina. Ocalało kilka osób, próbowali tam przeczekać wojnę, pomagali im partyzanci. Patrole żandarmów niemielckich, dodatkowe naloty – Michniów miał zginąć. Ocalali skrywali się w Suchedniowie, Ostojowie.
[00:09:55] Ojciec zauważył nadjeżdżających Niemców, uciekał przez pola, słyszał świszczące nad głową kule – padł i udawał, że nie żyje. W więzieniu przetrzymywany ponad 2 tygodnie – w tym czasie rodzinę pochowano w prowizorycznej mogile. Spisał wspomnienia „Gdy dziecko przez sen zapłacze”. Przesłuchania na gestapo, strach, bicie bykowcem, linką zakończoną stalową kulką, kolbą pistoletu – do utraty przytomności. Nikogo nie wydał.
[00:14:23] W Michniowie duże wsparcie partyzantki świętokrzyskiej, w zakładach metalowych w Suchedniowie mieszkańcy Michniowa produkowali steny dla partyzantów. 1 listopada boh. jeździł z ojcem na zbiorową mogiłę do Michniowa, droga z Kielc pociagiem, z Berezowa do Michniowa pieszo, po drodze opowieści ojca o partyzantach z michniowskiego lasu. [+]
[00:16:45] Zbiorowa mogiła modru w Michniowie: ponad 200 nazwisk na tablicy, 9 osób o nazwisku Krogulec (także dzieci). „Miałbym teraz rodzinę, ale jej nie mam”. Ojciec po wojnie uczył się w liceum plastycznym (rzeźba), zatrudnił się jako rysownik w redakcji gazety „Słowo Ludu”, gdzie przez ponad 30 lat pisał na temat wsi i rolnictwa. Publikował w odcinkach wspomnienia z czasu wojny w cyklu „Gdy dziecko przez sen zapłacze”, potem wydane w formie książkowe staraniem Ryszarda Miernika.
[00:20:50] W książce pokazana cała tragedia Michniowa, relacje innych ocalonych – spisał je świadek i jednocześnie dziennikarz. W jednej chłopiec przyniósł do zbiorowej mogiły brytfankę z popiołem, mówiąc: „Przyniosłem moją mamusię i tatusia”. „Oddychaliśmy swoimi bliskimi” – specyficzny zapach palonego ludzkiego ciała unoszący się przez wiele dni w powietrzu.
[00:23:50] Pacyfikacja Michniowa rozpoczęła się 12 lipca 1943 r. – na początku ojciec zatrzymany i wywieziony. Po powrocie dowiedział się, że pierwszego dnia spalono żywcem 100 osób w domach i stodołach, drugiego dnia podobnie. Wieczorem pierwszego dnia partyzanci „Ponurego” przyszli do wsi, zobaczyli szczątki bliskich.
[00:26:20] Zamsta partyzantów „Ponurego”: tego samego dnia wysadzili pociąg wiozący niemieckich żołnierzy na trasie Warszawa-Kraków, na jednym z wagonów napisali „Za Michniów”. To spowodowało odwet Niemców: dalsze, całkowite zniszczenienie wsi i wymordowanie kolejnych mieszkańców.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.