Krzysztof Krogulec (ur. 1958, Kielce), syn Władysława Krogulca, który jako jeden z nielicznych przeżył pacyfikację Michniowa 12-13 lipca 1943. Władysław Krogulec tuż przed wejściem Niemców do wsi został zatrzymany i przewieziony na przesłuchanie do Kielc. Mimo, że miał wtedy zaledwie 15 lat, był bity aż do utraty przytomności. Nie zdradził Niemcom żadnych wiadomości o partyzantach, po dwóch tygodniach podziemie wykupiło go z niewoli. Po powrocie do Michniowa dowiedział się, że większość jego rodziny została wymordowana przez Niemców. Po wojnie został dziennikarzem i zajmował się popularyzacją historii mordu w Michniowie.
[00:00:05] Urodzony 5 września 1958 r.w Kielcach, syn ocalałego z pacyfikacji Michniowa Władysława Krogulca. Ojciec unikał tematu wiele lat po wojnie. Hitlerowcy spalili całą wieś – ponad 200 osób, z czego 9 członków rodziny Krogulec. Ojciec był wtedy robotnikiem leśnym, nastolatkiem, który został podejrzany o współpracę z partyzantką AK i zabrany tego dnia do Kielc – na ciężarówce ze skradzionym przez Niemców dobytkiem.
[00:03:13] Więzienie przy ul. Zamkowej, zatłoczona cela nr 8, przesłuchania, tortury – nie powiedział nic, zachowany protokół z przesłuchań. Decyzja o wysłaniu do obozu koncentracyjnego – wszyscy z celi wywiezieni. Ojciec ocalał wykupiony za 22 tys. zł przez podziemie partyzanckie (zachowany dokument).
[00:07:02] Selekcja na skraju lasu w Michniowie – wszyscy leżeli w rowie, nad nimi esesmani z karabinami (zdjęcie). Po uwolnieniu Władysław wrócił do Michniowa, zobaczył spaloną wieś, wymordowana cała rodzina. Ocalało kilka osób, próbowali tam przeczekać wojnę, pomagali im partyzanci. Patrole żandarmów niemielckich, dodatkowe naloty – Michniów miał zginąć. Ocalali skrywali się w Suchedniowie, Ostojowie.
[00:09:55] Ojciec zauważył nadjeżdżających Niemców, uciekał przez pola, słyszał świszczące nad głową kule – padł i udawał, że nie żyje. W więzieniu przetrzymywany ponad 2 tygodnie – w tym czasie rodzinę pochowano w prowizorycznej mogile. Spisał wspomnienia „Gdy dziecko przez sen zapłacze”. Przesłuchania na gestapo, strach, bicie bykowcem, linką zakończoną stalową kulką, kolbą pistoletu – do utraty przytomności. Nikogo nie wydał.
[00:14:23] W Michniowie duże wsparcie partyzantki świętokrzyskiej, w zakładach metalowych w Suchedniowie mieszkańcy Michniowa produkowali steny dla partyzantów. 1 listopada boh. jeździł z ojcem na zbiorową mogiłę do Michniowa, droga z Kielc pociagiem, z Berezowa do Michniowa pieszo, po drodze opowieści ojca o partyzantach z michniowskiego lasu. [+]
[00:16:45] Zbiorowa mogiła modru w Michniowie: ponad 200 nazwisk na tablicy, 9 osób o nazwisku Krogulec (także dzieci). „Miałbym teraz rodzinę, ale jej nie mam”. Ojciec po wojnie uczył się w liceum plastycznym (rzeźba), zatrudnił się jako rysownik w redakcji gazety „Słowo Ludu”, gdzie przez ponad 30 lat pisał na temat wsi i rolnictwa. Publikował w odcinkach wspomnienia z czasu wojny w cyklu „Gdy dziecko przez sen zapłacze”, potem wydane w formie książkowe staraniem Ryszarda Miernika.
[00:20:50] W książce pokazana cała tragedia Michniowa, relacje innych ocalonych – spisał je świadek i jednocześnie dziennikarz. W jednej chłopiec przyniósł do zbiorowej mogiły brytfankę z popiołem, mówiąc: „Przyniosłem moją mamusię i tatusia”. „Oddychaliśmy swoimi bliskimi” – specyficzny zapach palonego ludzkiego ciała unoszący się przez wiele dni w powietrzu.
[00:23:50] Pacyfikacja Michniowa rozpoczęła się 12 lipca 1943 r. – na początku ojciec zatrzymany i wywieziony. Po powrocie dowiedział się, że pierwszego dnia spalono żywcem 100 osób w domach i stodołach, drugiego dnia podobnie. Wieczorem pierwszego dnia partyzanci „Ponurego” przyszli do wsi, zobaczyli szczątki bliskich.
[00:26:20] Zamsta partyzantów „Ponurego”: tego samego dnia wysadzili pociąg wiozący niemieckich żołnierzy na trasie Warszawa-Kraków, na jednym z wagonów napisali „Za Michniów”. To spowodowało odwet Niemców: dalsze, całkowite zniszczenienie wsi i wymordowanie kolejnych mieszkańców.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.