Ryszard Tomaszewski (ur. 1951, Gościno) w latach 70. w ramach zasadniczej służby wojskowej służył w Marynarce Wojennej na ORP „Warszawa”. Był członkiem komisji zakładowej podczas strajku w sierpniu 1980 w Zakładzie Maszyn Lampowych Te-Pro w Koszalinie. Od listopada 1982 roku do lutego 1983 roku przebywał w Wojskowym Obozie Internowania w Chełmnie.
[00:00:20] Boh ur. 13 lutego 1951 r. w Gościnie (pow. Kołobrzeg). Szkoła średnia w Kołobrzegu. W 1967 r. przeprowadzka rodziny do Koszalina. Praca zawodowa od 1968 r. do emerytury w Zakładach Budowy Maszyn Lampowych (jako ślusarz, kontroler jakości, tokarz, frezer, serwisant urządzeń) przekształconych w Zakład Techniki Próżniowej Tepro S.A. Przynależność w Związku Zawodowego Metalowców (CRZZ). Po powstaniu NSZZ „Solidarność” działalność w komisji zakładowej.
[00:03:26] Dbanie o interes zakładu i ludzi, kolportaż prasy podziemnej z miasta. Krzysztof Stachowicz wpadł, wioząc prasę. Boh. woził bibułę autem służbowym. Prężna komisja zakładowa, m.in.: Paweł Michalak (przewodniczący regionu), Grzegorz Stachowiak, Henryk Foremny, Elżbieta Potrykus – wielu zmuszono do wyjazdu za granicę.
[00:06:31] Dyrektor Mytko współpracował z SB, nie zdołano go usunąć, nie wszyscy działacze komisji zakładowej znaleźli się na liście do internowania. Boh. był wtedy w czynnej służbie w Marynarce Wojennej, przydział do WSW.
[00:09:10] Wezwanie do obozu internowania w Chełmnie, także dla innych kolegów z zakładu. Przyjazd do jednostki, przydział starych butów i ubrań, zakwaterowanie, codzienne straszenie i zakazy, przeniesienie do obozu nad Wisłą na Kępie Panieńskiej, do namiotów – przez 3 miesiące od listopada [1981] do lutego [1982]. Codziennie praca łopatą, przebieg dnia.
[00:12:01] Głodówki, poczta polowa, zakaz odwiedzin. Odwiedziny żon. Zakaz wyjazdu na pogrzeb babci. Dowódca plutonu por. Stanisław Tarnowski - „ludzki człowiek”.
[00:17:11] Po 3 miesiącach przejazd do Terespola pod Toruniem, pociąg do Gdańska. Przejście do kościoła św. Brygidy. Kolega Tadeusz Lipiński. Pomoc por. Tarnowskiego w przemyceniu z więzienia pieczątek i kopert obozowej poczty polowej. [+]
[00:21:31] Powrót do zakładu, trudności z awansowaniem i podwyżkami do 1989 r. Emerytura po 39 latach.
[00:23:02] Rodzice: Jan i Czesława dd.Barska, dziadek [ze strony matki] był partyzantem, ps. „Brona” [„Wrona”?], działał w rejonie Radomska. Ojciec w momencie wybuchu wojny mial 9 lat. Babcia zabrana do obozu za nielegalny handel, dziadek do końca wojny zajmował się ojcem i stryjem-bliźniakiem. Mieszkali w Golinie, dziadek miał prywatną orkiestrę. Wejście Armii Czerwonej – rozstrzelanie dziadka na oczach synów. Przywiezienie babci do Spławia przez Amerykanów. [+]
[00:26:06] Dziadek ze strony mamy działał w partyzantce koło Radomska, organizował zaopatrzenie. Mama mieszała zacier na bimber. Po wojnie obie rodziny przyjechały na Ziemie Odzyskane, ślub rodziców. Ojciec pracował na kolei w Gościnie, potem w Koszalinie, mama pomagała dziadkom w gospodarstwie. W Koszalinie zaczęła pracować w mleczarni. Niemcy na Ziemiach Odzyskanych – poprawne stosunki w Gościnie, „po ludzku”. Większość Polaków napłynęła tam z Polski centralnej („z centrali”).
[00:29:09] Ukraińcy przesiedleni w ramach „Akcji Wisła” zamieszkiwali 3 wsie: Charzyno, Ząbrowo, Ołużna, chodzili razem z boh. do szkoły w Kołobrzegu. Poprawne stosunki, ciocia pochodzenia ukraińskiego. Kołobrzeg był spokojnym miastem. W Gościnie dużo prywatnych gospodarstw w końcu lat 50. Zmuszanie do wstępowania do spółdzielni rolniczych. Przymusowe kontyngenty. Dziadek cały dobytek oddał do spółdzielni, w jego domu mieściło się biuro spółdzielni. Po upadku spółdzielni dziadek musiał odbudować cały majątek. Dzieła Lenina i książki propagandowe znalezione na strychu. Gospodarze po rozwiązaniu spółdzielni gospodarowali na własną rękę.
[00:33:15] Rok 1968 – wkroczenie wojsk [Układu Warszawskiego] do Czechosłowacji. Odmowa wstąpienia do PZPR, agitator Mieczysław Trzciński. [+]
[00:38:04] Grudzień 1970 z perspektywy żołnierzy – boh. był w Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce, odwołanie uroczystej przysięgi, przysięga polowa. W styczniu uspokojenie sytuacji – przeniesienie na okręt ORP „Grom”w Gdyni.
[00:42:00] ORP „Warszawa” – tajny okręt poradziecki, miał wyrzutnie rakietowe. Boh. jako mechanik robił przeglądy. Rozmowa z oficerem politycznym, list z domu. Wizyta ojca. „Zarzut” posiadania rodziny za granicą – przeniesienie na ORP „Grom” – otrzymany po wojnie w darze od Anglików. Kurs do Narwiku, by rzucić wieniec ku pamięci poległych w bitwie. Ucieczka za burtę 3 żołnierzy. Dwaj dostali po 12 lat za dezercję, trzeci został w Niemczech. „Rodziną za granicą” była wiekowa kuzynka babci z Francji. [+]
[00:50:58] W jednostce obowiązkowe oglądanie „Dziennika telewizyjnego” o 19.30, zajęcia polityczne, nakłanianie do wstępowania do PZPR. Strajki sierpniowe 1980 r. – organizowanie się w zakładzie, sprowadzanie ulotek, kontakt z działaczami z Gdańska i Szczecina. Tymczasowa Komisja Koordynacyjna (TKK).
[00:53:15] Trudne rozmowy z dyrektorem Mytko. Wprowadzenie stanu wojennego, samochody opancerzone jadące w kierunku Koszalina. Zakaz działalności „S” w zakładzie – spotkania w mieszkaniach albo w kurii biskupiej i kościołach. Spotkania z aktorami.
[00:56:33] W Chełmnie podczas głodówki wmuszanie jedzenia. Głodowano 4-5 dni. Paczki żywnościowe na święta. Warunki bytowe w obozie. Trudne momenty kryzysowe.
[01:00:32] Chorzy w jednostce. Smutna wigilia. Śmierć Breżniewa – radość. Zakaz modlitwy, śpiewów kościelnych, praktyk religijnych. Postawienie krzyża w namiocie, potem drugiego – oba rozkazano rozebrać.
[01:04:03] Przerażenie po śmierci księdza Jerzego Popiełuszki. Msze solidarnościowe za ojczyznę – w katedrze i kosciele podwyższenia św. Krzyża, ks. Kapusta. Manifestacja w 1982 r. – ucieczka przed milicją do mieszkania nieznanego mężczyzny, byłego akowca. [+]
[00:07:46] Obowiązkowy udział w pochodach 1-majowych, czyny społeczne w pierwszych latach pracy. Kolportaż książek i prasy drugiego obiegu.
[01:10:50] Przemiany Okrągłego Stołu można było pociągnąć dalej. Boh. zaangażował się w kampanię przed wyborami 4 czerwca w zakładzie pracy – na rzecz Komitetu Obywatelskiego.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..