Jan Markowski (ur. 1934, Nowa Wilejka), syn Kazimierza Markowskiego, wachmistrza w 13 Pułku Ułanów Wileńskich. Kazimierz Markowski po kampanii wrześniowej trafił do sowieckiej niewoli, z której wrócił w grudniu 1939 r. Po wojnie rodzina nie repatriowała się do Polski, ojciec był pracownikiem kolei. Po ukończeniu szkoły w Nowej Wilejce Jan Markowski w latach 1953-1957 służył w bazie Marynarki Wojennej ZSRR w Siewieromorsku. Po zakończeniu służby wojskowej wrócił do Nowej Wilejki i pracował do emerytury jako ślusarz.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1934 r. w Nowej Wilejce w rodzinie podoficera Wojska Polskiego.
00:00:22 W latach 1953-1957 boh. służył w Marynarce Wojennej ZSRR w bazie w Siewieromorsku.
00:00:54 Dzieciństwo w koszarach pułku ułanów.
00:02:00 W 1939 r. oficerowie i podoficerowie nie dostali urlopów – wybuch wojny. Pułk został wyprowadzony z koszar w obawie przed bombardowaniami – wyjazd pociągiem z Bezdan – pożegnanie z rodzinami. Przyjazd do miejsca koncentracji między Justynowem a Gałkowem koło Łodzi. Ojciec został wysłany na zwiad w kierunku Częstochowy – powody powrotu do pułku. Udział w walkach w okolicy Piotrkowa Trybunalskiego. Szwadron, w którym służył ojciec był w tylnej straży – walka z niemieckim patrolem. [+]
00:11:00 Pod koniec września pułk został rozwiązany i ojciec wraz z pięcioma żołnierzami ruszył do Lwowa, skąd miały jeździć pociągi do Wilna. Straty podczas przeprawy przez Wisłę. Spotkanie z Ukraińcem. Nad Bugiem ojciec i jego towarzysze zostali zatrzymani przez czerwonoarmistów – sprawdzanie dłoni. Nad Wisłą ojciec poparzył ręce i to uratowało mu życie, pobyt w obozie jenieckim. [+]
00:19:00 Ojciec wrócił do domu w grudniu 1939 r. Pod jego nieobecność z rodziną nocował dziadek. Ojciec wracając do domu spotkał brata, który też wracał z niewoli. Losy brata Franciszka, który brał udział w obronie Warszawy, potem w ochronie ewakuowanego rządu trafił za granicę, po wojnie wyemigrował do Kanady.
00:21:55 Ojciec wracając z niewoli spotkał w Baranowiczach brata Stefana, który też wracał z sowieckiego obozu jenieckiego. Stefan pojechał do matki mieszkającej w Mołodecznie i został wcielony do radzieckiego wojska. Pułk, stacjonujący w Turgielach, został rozbity w pierwszym dniu wojny niemiecko-radzieckiej i wuj Stefan trafił do niemieckiej niewoli, z której uciekł. W Mołodecznie został złapany przez NKWD i do końca wojny walczył w szeregach Armii Czerwonej. [+]
00:25:03 Ojciec po powrocie z niewoli pracował na kolei, co chroniło przed poborem do wojska. Ojciec pracował na kolei do emerytury.
00:26:30 Rodzina nie chciała repatriować się z Wileńszczyzny – postawa dziadka Władysława i opinia ojca – rodzina w 1938 r. zamieszkała w nowym domu. Tylko matka chciała wyjechać do Polski. Wieczorami słuchano radia u sąsiada – opinie, że Zachód ujmie się za Polską. [+]
00:28:50 Przymusowe obywatelstwo ZSRR. W 1945 r. wiele rodzin repatriowało się do Polski. Wielu młodych chłopaków poszło do Armii Krajowej. Pan Rawiński miał pięciu synów, trzech z nich znalazło się w Polsce.
00:31:45 Podczas drugiej fali repatriacji w latach 50. boh. był w wojsku i nikt nie informował Polaków o możliwości wyjazdu z ZSRR. Po powrocie z wojska przez trzy lata nie mógł wyjechać za granicę. Będąc w wojsku nie mógł pisać listów do chrzestnej matki, która mieszkała w Piechowicach na Dolnym Śląsku. [+]
00:34:15 Podczas pobytu w wojsku boh. zachorował – system ćwiczeń rezerwistów. Opinia wydana po badaniach w szpitalu.
00:35:55 Po wojnie rodzina nie miała kłopotów z władzą. Pomoc udzielona rodzinie przez radzieckiego pułkownika, który po odejściu z wojska zamieszkał w Nowej Wilejce – donosy na ojca, reakcja pułkownika.
00:38:37 Pielęgnowanie polskości i polskiego języka – rola księży i nauczycieli. Ksiądz Paweł Jurkowlaniec bronił dzieci, które przychodziły do kościoła. Odwiedziny u księdza w Podborzu. Wspomnienie nauczycielki Ludwiki Ussowiczównej. Tajne uczestnictwo w mszach.
00:43:00 Miłość do polskiej literatury zaszczepiona przez nauczycielkę polskiego. Wspomnienie nauczycielki biologii Siemaszkowej. Boh. chciał się uczyć w szkole morskiej, ale nie powiedział o tym rodzicom – reakcja ojca, gdy dowiedział się od nauczycielki o wyborze boh., który podjął pracę jako ślusarz. Sylwetka wujka Jana, przedwojennego ślusarza, który miał własny warsztat. Edukacja boh.
00:48:56 Podczas komisji w szpitalu boh. poznał przyszłą żonę, która pracowała jako pielęgniarka.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..