Helena Szarek z domu Krawczykowicz (ur. 1927, Brańsk), Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (2002), opowiada o życiu Polaków i Żydów w Brańsku koło Bielska Podlaskiego. Helena Szarek przyjaźniła się z Szoszaną Finkelsztejn, a najlepszym przyjacielem jej starszego brata Władysława był Wełwko Alperin. W czasie niemieckiej okupacji rodzina Krawczykowiczów pomagała ukrywającym się Żydom. Szoszana i Wełwko szczęśliwie przetrwali do końca okupacji, po wojnie pobrali się i zamieszkali w Białymstoku. Pewnego dnia ojciec Szoszany, Chaim Finkelsztejn, przyjechał do Brańska i został zamordowany przez bandytów. Była to jedna z przyczyn decyzji Wełwki i Szoszany Alperinów o wyjeździe do Izraela. Helena Szarek opowiada o odnowieniu kontaktów z Alperinami – Wełwko i Szoszana odwiedzili rodzinne strony, a Helena Szarek spędziła dwa miesiące w Izraelu.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1927 r. w Brańsku
[00:00:30] Przedstawienie rodziców: Zofii i Michała oraz trzech braci.
[00:00:47] Boh. siedziała w jednej ławce z Żydówką. Najlepszym przyjacielem brata Władka był Żyd Wełwko, który po ucieczce z getta przyszedł do domu boh. Pomoc Żydom w czasie okupacji. Koleżanka boh. uratowała się z całą rodziną.
[00:03:05] Żydzi ukrywali się w lesie, ktoś ich zadenuncjował i Niemcy zabili większość ukrywających się osób. Wełwko przybiegł boso do domu boh. [+]
[00:04:31] Szoszana Finkelsztejn chodziła z boh. do szkoły, jej ojciec Chaim handlował końmi. Po latach boh. odnowiła kontakt z Szoszaną – wizyta w Izraelu.
[00:05:23] Po wejściu Niemców do Brańska w 1939 r. ojciec i brat zostali zabrani przez Niemców – uratowanie brata przed wywózką. Ojciec był w Niemczech na robotach, po jakimś czasie jeden z synów pojechał zamiast niego.
[00:06:44] Rodzina Finkelsztejnów ukrywała się na wsi. Wspomnienie braci Brojdów. Boh. i młodszy brat Zygmunt nosili jedzenie Żydom ukrywającym się w schronie w stodole, latem spotykano się na polu.
[00:09:30] Brat przyjaźnił się z Wełwko Alperinem – rozmowa z umierającym dziadkiem boh. [+]
[00:10:48] Niemcy znaleźli kryjówkę w lesie i zabili ukrywające się osoby, w tym matkę i brata Wełwki. Po wyzwoleniu Szoszana i Wełwko wzięli ślub i zamieszkali w Białymstoku. Chaim Finkelsztejn przyjechał do Brańska i został zamordowany przez bandytów. Wyjazd Finkelsztejnów i Alperinów do Izraela.
[00:13:34] Po wyjeździe rodziny do Izraela kontakt się urwał. Po latach Wełwko poprosił polskiego księdza o odszukanie rodziny Krawczykowiczów. W 1973 r. boh. przeprowadziła się do Białej Podlaskiej – tu odnalazł ją ksiądz. Boh. nawiązała kontakt z rodziną Alperinów – dwumiesięczny pobyt w Izraelu.
[00:18:06] Siostra sąsiadki w Brańsku utrzymywała kontakt z Niemcami – obawy, by nie zauważyła pomocy udzielanej Żydom i nie doniosła. Szoszana Finkelsztejn, ukrywając się na wsi, chodziła do kościoła z gospodarzami, którzy przedstawili ją jako kuzynkę.
[00:20:09] Josel Brojd wyjechał po wojnie do Wenezueli. Ukrywającym się Żydom pomagał ksiądz Chwalko i aptekarka. Przed wojną ojciec łowił ryby i przed szabasem sprzedawał je Żydom.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..