Helena Ostachowska z d. Selina (ur. 1930, Jelcza), synowa Józefa Ostachowskiego, działacza ludowego i wicemarszałka Sejmu Ustawodawczego (1919-1922). Opowiada o działalności politycznej swojego teścia, a także o realiach okupacji niemieckiej na ziemi kieleckiej. Wspomina również ojca i dziadka, którzy angażowali się w działalność niepodległościową jeszcze podczas zaborów.
[00:00:01] Bohaterka urodziła się w 1930 r. i miała udane dzieciństwo, mimo iż rodzice i inne rodziny na wsi przeżywały kryzys lat 30. W 1951 r. wyszła za mąż za Wojciecha Ostachowskiego, syna Józefa.
[00:01:05] Teść [Józef Ostachowski] był aktywny zawodowo i ożenił się dopiero w wieku 36 lat z 19-latką. Był ludowcem i działał politycznie. Pochodził z Sułoszowej k. Ojcowa, jako poseł dbał o dobro lokalnej ludności, która była w Sułoszowej bardzo liczna.
[00:02:35] Józef Ostachowski [r. 1883] skupiał się na działalności oświatowo-kulturalno-produkcyjnej. Założył tkalnię, współtworzył szkołę rolniczą w sąsiednim Trzyciążu. Pomagał ludziom. Jako 16-letni chłopak przenosił tajną prasę z zaboru pruskiego do Galicji.
[00:03:30] Jego ojciec Paweł oraz dziadek byli legionistami. Ojciec teścia za to, że jego synowie poszli do Legionów, został zamknięty w stodole, w której zamarzł. [++]
[00:04:20] Teść był szlachetnym człowiekiem pracy. Gdy wychodził rano wypuścić krowy, wracał z bukietem kwiatów dla boh. Po kąpieli w miednicy wyprodukowanej w Olkuszu w Fabryce Naczyń Emaliowanych, śpiewał godzinki do NMP „zacznijcie wargi nasze….”.
[00:05:30] Teść został posłem podczas wyborów w lutym 1919 r. Uwielbiał Piłsudskiego, był prezesem Stronnictwa Ludowego.
[00:07:00] Teść był wicemarszałkiem pierwszego sejmu w okresie rządów Wincentego Witosa i współpracował z nim. Mieli inne zdanie w kwestii wywłaszczenia wielkich posiadaczy, dla których teść chciał odszkodowań.
[00:08:00] Teść działał b. aktywnie i robił to bezinteresownie. Był to czas kryzysu, zaoszczędzonymi markami ludzie wyklejali sobie ściany, wymieniono markę na złotówkę. Trudne warunki życia.
[00:10:00] Ojciec boh. miał trójkę dzieci, wszyscy ukończyli studia wyższe. Najstarszy syn ukończył szkołę rolniczą, drugi był w gimnazjum w Olkuszu, boh. w wieku 5 lat umiała czytać, pisać i rachować, poszła do szkoły mając 6 lat.
[00:11:20] Teściowa zajmowała się gospodarstwem, gdy on działał. Narzekała na ogrom pracy, której musiała sprostać sama.
[00:13:55] Analfabetyzm na wsi. Gdy ojciec boh. chciał wziąć pożyczkę w Kasie Stefczyka, boh. musiała nauczyć matkę podpisywać się, aby jako współmałżonka umieściła swój podpis na wniosku.
[00:14:35] Po wybuchu II wojny światowej teść zaangażował się w Ruch Obrony Chłopów [ROCH] i działalność podziemną. Jako działacz międzywojenny był inwigilowany przez Niemców. Jego 15-letni syn wstąpił do ruchu oporu.
[00:17:00] Bataliony Chłopskie działały na wsi, AK skupiało inteligencję.
[00:18:00] Gospodarstwo teścia często nachodzono, jego syn [mąż boh.] musiał się ukrywać, teścia przesłuchiwano. Należeli do grupy BCh „Mohorta”, która zjednoczyła się potem ze 106. pułkiem piechoty AK.
[00:20:00] Pomoc udzielona przez ojca boh. komuniście Taborowiczowi. Umieszczenie u sąsiada Musiała.
[00:21:55] W 1944 r. w domu boh. stacjonowała grupa Armii Ludowej Gutka [Jan Trzaska ps. „Gutek”]. Zbliżała się armia radziecka, budowa schronu.
[00:22:50] Do teścia przyszli pijani Niemcy i kazali się zawieźć do Ojcowa/Krakowa. Po drodze teść odpiął konie od sań, zostawił pijanych Niemców i odjechał. [+]
[00:24:00] W rodzinie teścia wszyscy walczyli z okupantem, w rodzinie boh. skupiono się na nauce. Boh. trafiła na 7-osobowy komplet zorganizowany przez ks. Bińczyckiego w parafii Tczyca.
[00:25:30] Na tajnych kompletach boh. zrobiła [małą] maturę, a w 1945 r. maturę. Miała łacinę, lekcje francuskiego w Miechowie prowadziła p. Terlecka – jej syn Władek zginął w partyzantce.
[00:26:45] Nękanie za okupacji było niczym w stosunku do nękania po „wyzwoleniu”. Teść i jego syn byli prześladowani. Represjonowano ludzi, którzy działali dla dobra RP i wspólnoty. Mąż boh. studiował rolnictwo, na drugim roku studiów był aresztowany przez UB. Teść sprzedał morgę pola, aby ratować syna – wyrok z 10 lat zmieniono na 5. Po roku przyszła amnestia, na mocy której został zwolniony, mógł dokończyć studia.
[00:30:30] Boh. nie wiedziała o przeszłości więziennej męża. Marzyła o farmacji, zdała egzaminy biol.-chem., ale nie zdała egzaminu o Polsce współczesnej, ponieważ wykazała się wiedzą o Katyniu. Miała ją dzięki opowieściom ojca, który u p. Musiała słuchał tajnego radia.
[00:32:50] Boh. rozpoczęła studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej. Miała 17 lat, gdy zdała maturę, była jedną z najmłodszych studentek. Rektorem był p. Sarna.
[00:35:20] Teść w czasach powojennych nie był już posłem, zajął się sprawami powiatu i gminy. Boh. dostała razem z mężem nakaz pracy w Wojewódzkiej Komisji Planowania w Kielcach. System nakazów pracy.
[00:36:35] W 1952 r. boh. urodziła dziecko [syn Ryszard]. Po trzymiesięcznym urlopie macierzyńskim musiała jeździć z pracy rowerem do dziecka, żeby je nakarmić. Przez jakiś czas dzieckiem zajmowała się 82-letnia babcia boh., potem boh. musiała się zwolnić z pracy.
[00:37:30] Boh. z mężem prowadziła hodowlę lisów, dzięki której wybudowali dom i kupili samochód. Mieli 200 lisów. Wizyty u rodziców w Jelczy i teściów w Sułoszowej, pomaganie im w pracach rolnych.
[00:39:30] W 1974 r. powstało mikołajczykowskie stowarzyszenie Ruchu Ludowego i dopiero wtedy boh. wstąpiła do odrodzonego PSL, tzw. PSL „Odrodzenie”. Teść nadal żył problemami wsi. Miał zatarg z ks. Ratajewiczem w Sułoszowej w sprawie pogrzebu W.Witosa.
[00:41:20] Teściowa uczyła ją gotować. W swoim domu boh. nauczyła się mleć ziarno na mąkę w żarnach, ponieważ w okresie okupacji w domu rodziców bywało mnóstwo ludzi.
[00:42:30] Nękanie powojenne męża boh. i teścia. Mąż dostał wyrok za niezdanie broni w 1945 r. Rewizje co dwa tygodnie, teść był przesłuchiwany w Olkuszu przez UB.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.