Stanisław Guścin (ur. 1932, Borszczów), sybirak i emerytowany żołnierz Armii Brytyjskiej, przewodniczący Związku Kombatantów i Junaków z Leeds oraz Royal British Legion Polish Branch No. 1. Miał starszego brata Zbigniewa (ur. 1931), młodszy Marian zmarł przy porodzie. Ojciec Kazimierz (1904-1987) służył jako sierżant w Korpusie Ochrony Pogranicza. W 1938 r. został przeniesiony z Borszczowa do Sienkiewicz (używano też nazwy Sinkiewicze) na Polesiu, a w 1939 r. trafił na Hel, gdzie był dowódcą kompanii karabinów maszynowych. Stanisław Guścin był z rodziną na dwa dni przed wybuchem wojny na Helu u ojca. Kiedy wracali do domu przez Gdańsk, trwała już strzelanina. Osiedli w Wilnie, gdzie Stanisław Guścin chodził do litewskiej szkoły koło Ostrej Bramy. W lutym 1940 r. wrócił ojciec, który uciekł z niewoli niemieckiej. Na wiosnę 1940 r. przenieśli się z Wilna do dóbr rodzinnych mamy Julii z Siemaszków - mieszkali najpierw w Podbrodziu, a potem w Podworszczyźnie. Stamtąd 21 czerwca 1941 r. wywieziono ich w ostatniej deportacji na Syberię (ojciec Kazimierz uniknął wywózki i po wojnie został w Polsce, zmarł we Wrocławiu w 1987 r.). Julia Guścin wraz z synami trafiła do Palestyny, gdzie została ochotniczką w Pomocniczej Służbie Kobiet, a Zbigniew i Stanisław uczyli się w Junackiej Szkole Kadetów. Po zakończeniu wojny osiedlili się w Wielkiej Brytanii. Stanisław wstąpił do Army Apprentices School w garnizonie Arborfield (1948-1951), gdzie ukończył szkolenie wojskowe i został mechanikiem pojazdów. Pozostał w szeregach armii brytyjskiej w General Service Corps, a od 1957 r. w jednostce The Royal Electrical and Mechanical Engineers. Równolegle rozwijał swoją sportową pasję – walczył w amatorskich turniejach bokserskich w wadze półśredniej i osiągał w tej dziedzinie znaczne sukcesy. Po zakończeniu służby znalazł pracę w Seismograph Services Limited i został oddelegowany do współpracy z The Burma Oli Co. Pracował jako mechanik podczas prowadzenia badań w terenie, głównie na Półwyspie Arabskim. Od lat angażuje się w działalność kombatancką, w 2006 r. został odznaczony Krzyżem Zesłańców Sybiru. [źródła: wywiad własny, profil Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej na Facebooku (https://www.facebook.com/archiwumipn/posts/pfbid0mftJgM3AkCWDdZekErC342b6YDYWEhiBcgGp78wdFZhfnanaenjqf5BgmckmwRzjl - dostęp: 02.02.2023).
mehr...
weniger
[00:00:15] Ur. 1 listopada 1932 r. w Borszczowie. Ojciec Kazimierz służył w KOP, mama Julia pochodziła ze Święcian, brat Zbigniew ur. w 1931 r, młodszy brat Marian zmarł przy porodzie. Ojciec przeniesiony do Sienkiewicz. Dom koło koszar. W 1938 r. zakup domu i gospodarstwa, psy Nela i Ala. Chodzenie do koszar. Mobilizacja ojca na Hel – został dowódcą karabinów maszynowych.
[00:03:50] Kilka dni przed rozpoczęciem wojny wyjazd z Helu, strzelanina w Gdańsku. Zamieszanie w Warszawie – początek wojny, droga do Wilna. Zerwanie mostu, bombardowanie pociągu, zatrzymanie przez żołnierzy radzieckich, rozbrojenie polskich oficerów. Rampa wojskowa w Wilnie, zatrzymanie się u ciotki.
[00:08:56] Przekazanie Wilna Litwinom. Trudności z zaprowiantowaniem. Nauka w litewskiej szkole koło Ostrej Bramy, śpiewanie hymnu litewskiego. Egzekwowanie zasad ruchu pieszych po ulicach, ukaranie mamy. Luty 1940, przybycie ojca, który uciekł z niewoli.
[00:11:40] Wiosną [1940] decyzja o wyjeździe do majątku matki Podolszczyzna, kościół w Podbrodziu, polska szkoła. Ukrywanie się ojca, współpraca Litwinów z Rosjanami. Wyjazdy do kościoła w Powiewiórce. W 1941 r. ucieczka do lasu przed wywózką, spanie w stodołach. Po tygodniu wywózka, przyjście Rosjan do domu, stacja w Nowej Wilejce, wyjazd 21 czerwca, droga przez 3 tygodnie. [+]
[00:17:07] Przyjazd do Barnaułu nad Obem na Syberii. Zamieszkanie w barakach, ojciec pracował na budowie. W obozie razem z Litwinami – na sąsiedniej pryczy spał burmistrz Wilna. Wieści o formowaniu się wojska polskiego, niesnaski z Litwinami. W listopadzie informacja o wyjeździe – pociągiem do Ałmaty, polski konsulat. Inżynier Sroczyński – wspólna droga do Szymkentu, potem do Georgiewki (Kazachstan). Pierwsza komunia.
[00:21:32] Możliwość wyjazdu do Persji, przeniesienie do Aszchabadu – świerzb w ochronce, kasza manna z robakami. Przejście przez granicę, przejazd z polskimi kierowcami do Meszhedu, potem do obozu w Teheranie. Polska szkoła, 3 klasa, mama pomagała w szkole, potem wstąpiła do wojska. Odmowa przyjęcia boh. i brata do junaków.
[00:24:16] Leczenie malarii w obozie. Mama chciała wrócić do Polski, służyła jako „pestka” [Pomocnicza Służba Kobiet]. Przejazd pociągiem do Iraku, tydzień w Bagdadzie, ciężarówką przez Jordanię do Palestyny. Nauka w szkole w klasztorze w Nazarecie. Wakacje w Libanie: przejazd do Bejrutu, Hindusi przewozili dzieci autami do Cedrów. Drugi atak malarii. Po 3 tygodniach powrót do zdrowia, wycieczki po górach, powrót do Nazaretu.
[00:28:02] Uczestnictwo mamy w kursie radiotelegrafistów w Egipcie. Rozpoczęcie nauki w gimnazjum w obozie wojskowym w Sarafanie – mama tam pracowała, brat został w obozie „Barbara”, uczył się w szkole kadetów. Kierowcami w obozie byli Żydzi, podłożenie bomby, która zabiła dwóch Anglików – przeniesienie uczniów Gimnazjum Mechanicznego do Tell El Kebiru na pustyni w Egipcie. Zakwaterowanie w namiotach. Wiadomość o wyjeździe do Anglii. Boh. dostał zakażenia krwi, pobyt w szpitalu. Droga pociągiem, kolega z YMCA, okradzenie przez Egipcjanina.
[00:32:15] Przejazd do Quassasinu – tam oczekiwanie na wyjazd do Anglii z Port Saidu, przyjazd do Southampton we wrześniu. Statek „Alcantara” – spanie w hamakach, podróż razem z żołnierzami i nauczycielami. Przepustka do odwiedzania mamy na wyższym pokładzie. Z Southampton przejazd do obozu Hursley Park Camp koło Winchester. Zbieranie grzybów. Starsi junacy pracowali w lesie, nauka angielskiego, zimą przeniesienie do Fargo Camp koło Stonehenge.
[00:36:38] Przyjazd szkockiego majora, który namawiał do wstąpienia do brytyjskiej szkoły wojskowej niedaleko Norwich – boh. wstąpił razem z bratem. Latem przeniesienie do szkoły wojskowej w Taunton, podpisanie kontraktu w Bristolu: 3 lata szkoły wojskowej i 7 lat służby. Kolega Stanisław Sobolewski, którego ojciec zginął w Katyniu. Boh. zaczął trenować boks, wygrał mistrzostwa młodzików wagi półśredniej.
[00:42:00] Po ukończeniu szkoły służba w jednostce w Ashford (hrabstwo Kent), boh. był bokserem. Brat pojechał do Korei. Przeniesienie do jednostki przeciwlotniczej w Dorchester – też jako bokser. Boh. nie chciał wyjeżdżać do Singapuru. Przeniesienie do Uniwersytetu Leeds – „nudna praca” ze studentami. Wyjazd do Triestu, który był wolnym miastem pod protektoratem brytyjskim i amerykańskim, jesienią 1954 r., boh. zabezpieczał konwój ciężarówek ze sprzętem do amerykańskiej strefy przez Austrię, Mönchengladbach. Powrót do Anglii – pod Nottingham.
[00:47:21] Zwycięstwo w wojskowych mistrzostwach północnej Anglii, atak wyrostka robaczkowego. Przeniesienie do Tobruku – nadzorowanie warsztatów. Święto REME. Wyjazd do Szardży w Dubaju, potem na Cypr (1957 r.) – eskortowanie więźniów.
[00:51:00] Zalanie lotnisk na pustyni, odwołanie przedstawienia komika Harry’ego Secombe. Po 18 miesiącach powrót do Anglii, wyjazd do Niemiec. Powrót do Anglii, koniec służby wojskowej w listopadzie.
[00:53:45] Praca z bratem przez rok w chłodni piwa Paxman Coolers, decyzja o wyjeździe, praca dla Seismograph Service England Ltd. Od 1961 r. – wyjazd do Birmy (2 lata 8 miesięcy), wakacje w Tajlandii. Zamach stanu gen. Ne Wina.
[00:57:10] Ślub w Birmie. Wyjazd do Omanu, praca dla firmy Shell, potem praca w Danii, szukanie ropy i gazu w Anglii, Holandii, Egipcie.
[01:01:38] Wyjazd do Libii, powrót do Anglii po śmierci brata, wyjazd do Libii [+]. W 1986 r. szukanie ropy w Manchesterze, Weakfield. Przejście na emeryturę. Działalność wśród weteranów, udział w paradach wojskowych.
[01:05:26] Rządy Litwinów w Wilnie [po wrześniu 1939]: szkoła litewska, regulacja ruchu na ulicy. Ojciec służył w KOP, uciekł do Wilna, pojechał do ZSRR z rodziną. Wiadomość o śmierci gen. Sikorskiego – w Teheranie. Ojciec został dłużej w Uzbekistanie. Korespondencja z ojcem, który po wojnie wrócił do Polski, osiadł we Wrocławiu. Śmierć ojca w 1996 r. - nie spotkali się więcej. Wieści o aresztowaniach powracających z Zachodu oficerów.
[01:12:10] Wywózka rodziny na Syberię 21 czerwca 1941 r. Ojciec pracował w KOP. W wagonach wywożono Litwinów. W Palestynie (Nazarecie) panował rygor wojskowy. Angielskiego uczył Arab, ksiądz Michałek uczył religii. Wypadek drużyny bokserskiej w okolicach Gazy, zginął włoski trener, boh. uderzał w worek z piachem. Kolega biegacz.
[01:17:13] Po przybyciu na wakacje do Libanu wstąpienie do harcerstwa. Brat należał do harcerstwa od Teheranu, obozy odbywały się pod górami. Koniec wojny – decyzja mamy o pozostaniu na Zachodzie ze względu na przesunięcie granic Polski. Pierwsza wizyta w Polsce w Olsztynie w 2003 r., śmierć mamy w 2002 r., odwiedziny Wilna, Podolszczyzny, Żułowa, poszukiwanie grobu dziadka. Wzruszenie podczas odwiedzin Polski, kolejne wizyty.
[01:24:03] Brat skończył naukę rok wcześniej, służył w wojsku na Cyprze. Pracował w firmie Paxman Coolers, był ranny na wojnie w Korei, gdzie walczyło wielu Polaków (Sobolewski, Jan Chojnowski). Skończył szkołę wieczorową. Brat zmarł w 1989 r. Boh. nie pozwolono jechać do Korei, miał boksować w Ashford, pracując w bibliotece.
[01:28:13] Boksowanie dla drużyny Uniwersytetu w Leeds oraz dla policji, walki charytatywne. W 2012 spotkanie 60 byłych żołnierzy służących w Emiratach. Firma American International przekazała oazę firmie Shell, która odkryła złoża ropy.
[01:31:28] Gen. Anders przyjechał do Leeds. Koledzy junacy pozostali w Wielkiej Brytanii. Junacy w Leeds: Tadeusz Kwiatkowski, Henryk Dmoch.
[01:33:23] Prześladowanie i dyskryminacja za bycie Polakiem. Tęsknota za Polską, „ojczyzny nikt nie zastąpi” [+].
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..