Halina Jędrzejewska z d. Dudzik ps. „Sławka” (ur. 1926, Warszawa) we wrześniu 1939 roku trafiła wraz z rodziną do Monasterzysk na Podolu. Po powrocie do Warszawy ukończyła gimnazjum im. Słowackiego, maturę zdała na tajnych kompletach w 1944 roku. Należała do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu, a następnie do Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego służyła jako sanitariuszka w batalionie „Miotła” w Zgrupowaniu Radosław. Brała udział w walkach na Woli, Starówce i Czerniakowie, za co została dwukrotnie odznaczona Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji powstania znalazła się w obozach jenieckich w Sandbostel i Oberlangen. Po zakończeniu wojny przebywała w Anglii, gdzie służyła w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet, do Polski wróciła w 1946 roku. W 1947 roku wyszła za poznanego podczas powstania Tadeusza Jędrzejewskiego. W roku 1952 Halina Jędrzejewska roku ukończyła medycynę, do emerytury w 1987 roku pracowała w klinice ortopedycznej. Specjalizację II stopnia w zakresie chirurgii urazowej i ortopedii uzyskała w 1958, w 1966 obroniła doktorat. W latach 1987–2000 pracowała w niepełnym wymiarze godzin w spółdzielni lekarskiej. Od roku 1956 działa w środowisku kombatantów. Była członkinią Prezydium Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD oraz Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Mieszka w Warszawie.
mehr...
weniger
[00:00:07] Autoprezentacja boh.
[00:01:32] Próba przejścia kanałami na Plac Bankowy, by połączyć się ze wsparciem idącym ze Śródmieścia. Zejście do kanałów i droga na Plac Bankowy, który okazał się zajęty przez Niemców – kilku kolegów wyszło z kanału, ale musieli wrócić pod niemieckim ostrzałem. Boh. opatrzyła rannych – ewakuacja oddziału. Odpoczynek w kanałach, „Igor” [Jerzy Zabłocki] zgłosił się do przejścia na Starówkę po dalsze rozkazy. Decyzja o przejściu do Śródmieścia. Powody niepowodzenia na Placu Bankowym. [+]
[00:20:00] Noc w jednym z budynków w Alejach Ujazdowskich – droga na Czerniaków przekopem przez ulicę Książęcą, zmęczenie boh. Na Czerniakowie oddział odpoczywał w wyznaczonej willi – reakcja właściciela domu na widok brudnych ludzi śpiących pokotem w eleganckim łóżku. [+]
[00:32:00] Zadania oddziału po powrocie na ul. Książęcą. Pewnej nocy boh. była w ruinach domu nr 9 – spotkanie z powstańcami z batalionu „Zośka”, którzy szli do Śródmieścia po upadku Czerniakowa. [+]
[00:38:00] Specyfika walk na ul. Książęcej, przewaga Niemców. Okoliczności ciężkiego zranienia dowódcy Michała Panasika ps. „Szczęsny”, którego udało się zanieść do szpitala – opinia lekarza. Reakcja kolegi „Igora”. Michał Panasik przeżył, był wielokrotnie operowany podczas powstania i po wojnie. Postawy kolegów z oddziału. [+]
[00:47:00] Incydent z cywilami podczas odnoszenia rannego kolegi do szpitala Jana Bożego – postawa lekarza. Śmierć „Mściwoja”.
[00:53:10] Podczas obrony szpitala nikt nie spytał, gdzie kolega ps. „Tchórz” znalazł broń. Kolega podał broń, ale nie mógł wejść do budynku i wrócił do oddziału. Postawy powstańczych dowódców. Boh. wróciła do Polski i odnalazł ją kolega „Tchórz” – przedstawienie go znajomym powstańczym pseudonimem.
[01:01:50] Rola placówki powstańczej w szpitalu Jana Bożego – obrona podpalonego budynku. Odwaga powstańców.
[01:05:08] Boh. potrafiła strzelać i robiła to koło przekopu przy ul. Książęcej. Powody, dla których dowódca dał jej pistolet. Sanitariuszki nie były uzbrojone, znajoma łączniczka Krystyna Frankowska „Joanna” miała broń.
[01:08:48] Grupę w kanałach prowadził przewodnik. Kolega „Igor” był wcześniej w kanałach i dlatego poszedł na Starówkę. Po wojnie boh. dowiedziała się, że jedna z koleżanek, Irka, była łączniczką w kanałach i chodziła ze Śródmieścia na Żoliborz, pewnego razu pomogła przejść „Igorowi”. Wrażenia po wejściu do kanałów, boh. trzymała się paska kolegi – odgłosy z ulicy. Nakaz zachowania ciszy. Niemożność wykonania zadania na Placu Bankowym. [+]
[01:21:21] Jeden z kolegów został ranny w ramię i boh. opatrzyła go w kanale, po wojnie okazało się, że kolega ma do niej pretensje z powodu nie w pełni sprawnej ręki.
[01:25:56] Boh. zabierała rannych z różnych miejsc, ciężko rannych starano się odesłać do szpitala. Jedna z koleżanek po opatrzeniu rany postrzałowej wolała zostać w oddziale. Opatrywanie ran w warunkach pola walki.
[01:32:48] Wspomnienie walk na Stawkach, nawała ognia niemieckiego.
[01:34:35] Po zranieniu „Szczęsnego” dowódcą plutonu został Janusz Kokorniak, zawodowy żołnierz – jego stosunek do podkomendnych. Rozbrojenie „goliata” przez kolegę. Wspomnienie nalotu na Starówkę, podczas którego straty poniósł batalion „Czata 49” – odkopywanie zasypanych powstańców, w tym dowódcy „Motyla”. [+]
[01:40:30] Boh. była sanitariuszką w batalionie „Miotła” – dowódcami plutonu byli: „Szczęsny”, potem Janusz Kokorniak i „Igor” [Jerzy Zabłocki], podział zadań między nimi. Podczas walk o Stawki oddział musiał się wycofać – wypychanie przez okno jednego z kolegów.
[01:53:22] Zaginięcie „Igora” podczas walk na Stawkach – poszukiwanie i odnalezienie dowódcy, który uciekł Niemcom. [+]
[01:57:15] Szlak bojowy oddziału podczas powstania. Podczas pobytu w zajezdni kolega znalazł beczkę z winem – degustacja trunku.
[02:04:30] Koledzy z oddziału do końca walk byli przekonani o zwycięstwie – wola dalszej walki. Nadzieje na desant aliantów. Atmosfera wśród powstańców po ogłoszeniu kapitulacji.
[02:08:50] Boh. była przekonana, że rodzice i siostra nie żyją – dowódca dał podkomendnym możliwość wyjścia z miasta razem z oddziałami powstańczymi albo powrót do rodzin i wyjście z ludnością cywilną. Rozczarowanie wśród powstańców. Koleżanki wróciły do rodzin, a boh. wyszła razem z oddziałem – rozdzielenie kobiet i mężczyzn – spotkanie na dworcu z koleżankami z harcerstwa.
[02:19:40] Transport do Niemiec – po wyjściu z wagonów dziewczyny zostały obrzucone kamieniami przez niemieckie dzieciaki. Kąpiel w łaźni. Boh. trafiła do obozu w Sandbostel, gdzie byli polscy jeńcy z 1939 r. – ich pomoc. Rozdzielanie jedzenia i warunki bytowe w obozie.
[02:30:08] W obozie była koleżanka Hania z Konfederacji Narodu, jeden z jeńców polskich zakochał się w niej i czasem dawał jej czekoladę. Spotkanie z narzeczonym siostry, który także po powstaniu trafił do obozu w Sandbostel – chleb za puszkę z jedzeniem. [+]
[02:37:10] Niemcy wyprowadzili kobiety do kopania torfu – warunki pracy zimą. Spanie na podłodze – potem w Oberlangen kobiety spały na pryczach. Niemcy namawiali więźniarki do rezygnacji ze statusu jeńca wojennego i przejście do grupy cywili – obiecywanie poprawy warunków bytowych, potem groźby.
[02:47:10] Porównanie obozów w Sandbostel i Oberlangen – pomoc polskich jeńców w pierwszym obozie. Zachowanie niemieckich strażników, głód w obozie. Odgłosy zbliżającego się frontu – nadzieja na szybkie wyzwolenie.
[02:50:35] Wyzwolenie obozu w Oberlangen przez polskich żołnierzy z 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka. [+] Losy niemieckich strażników.
[02:57:55] Kobiety przeniesiono do wyzwolonego obozu w Niederlangen, gdzie były lepsze warunki. Boh. została wyznaczona na wyjazd do Holandii – półlegalna akcja polskich lotników, którzy chcieli zabrać byłe więźniarki do Anglii. Pobyt w Enskede – wspomnienie podłogi w willi. Zachowanie Holendrów wobec Polek.
[03:07:30] Boh. została przydzielona do służby w dowództwie Polskich Sił Powietrznych w Londynie. W obozie w Oberlangen koleżanka Ewa Piaszczyńska-Stolarska uczyła ją angielskiego. Ewa Stolarska podczas powstania wyszła za mąż, po wojnie Stolarscy wrócili do Polski i zamieszkali pod Warszawą. Boh. nawiązała kontakt z koleżanką, która pewnego dnia zniknęła – kartka podpisana powstańczym pseudonimem. Po kilku latach boh. z ramienia kliniki ortopedycznej była w Ciechocinku – spotkanie na dworcu. Boh. dowiedziała się, że Stolarscy zostali aresztowani, a Ewa Stolarska przeszła brutalne śledztwo – skutki pobytu w więzieniu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..