Piotr Podgórski (ur. 1924, Makarów) wychował się przed wojną na Kresach Południowo-Wschodnich II RP. Podczas rzezi wołyńskiej odparł w ramach samoobrony atak Ukraińców na swoje gospodarstwo. W 1944 roku został wcielony do 6. Dywizji Piechoty 1. Armii Wojska Polskiego. Brał udział w walkach o Warszawę, Wał Pomorski, Kołobrzeg, Odrę i Berlin, zakończenie wojny zastało go w Sandau nad Łabą. Po wojnie trafił do Wojsk Ochrony Pogranicza i brał udział w walkach z oddziałami Narodowych Sił Zbrojnych na Podbeskidziu, którymi dowodził dezerter z WOP – por. Stanisław Kopik ps. „Zemsta”.
00:00:10 Autoprezentacja boh. urodzonego w Makarowie w 1924 r.
00:00:59 Po przyjeździe w 1948 r. na Ziemie Odzyskane boh. zamieszkał w domu zdewastowanym przez czerwonoarmistów – zwolnienie z wojska w lipcu 1947 r.
00:02:00 Prezentacja rodziców: Anny i Kazimierza. Rodzice mieli niewielkie gospodarstwo. Smak bułek przed wojną.
00:04:43 We wsi mieszkało tylko siedem polskich rodzin. Zmiana nastawienia Ukraińców do Polaków po śmierci Piłsudskiego. Nauczycielka była Ukrainką, która wyszła za Polaka. Boh. nie skończył szkoły, bo mu tam dokuczano – nauka w domu.
00:07:01 Podczas niemieckiej okupacji wujek załatwił boh. pracę w majątku, by nie zabrano go na roboty. Boh. nie pomagał w domu i gospodarstwo podupadło.
00:08:26 Boh. poszedł do wojska w 1944 r. Po spaleniu domu mama wybudowała nowy dom. Boh. był przez trzy dni w niewoli i rodzina dostała zawiadomienie o jego śmierci. W 1989 r. pojechał zobaczyć ojcowiznę – wrażenia z pobytu na Ukrainie, stan dróg. Mąż nauczycielki Anna Dobrowolskiej był Polakiem i mieszkał w innej wsi.
00:11:27 Rodzina wyjechała do Makarowa i mama tam zbudowała dom. Ukraińcy zabijali wykształconych Polaków. Zatrzymanie przez własowca wozu z kradzionym jedzeniem, które miało trafić do Ukraińców.
00:15:46 Boh. miał stary karabin i strzelił w kierunku banderowca, który patrolował okolicę. Gdy poszedł do wojska, banderowcy spalili dom.
00:17:32 Marsz z wojskiem do Przemyśla i dalej do Rzeszowa. Boh. służył w 2 batalionie 14 Pułku Piechoty – pobyt w Żurawicy Dolnej. Po przyjeździe do Radości żołnierze kopali okopy. Walki na Wisłą, sforsowanie rzeki w połowie sierpnia. Boh. walczył na Mokotowie, potem przez Bydgoszcz dotarł na Wał Pomorski i brał udział w walkach o Jastrowie, Rederitz (Nadarzyce) – tu pochowano kolegów z kompanii, i Virchow (Wierzchowo). Przejście lasami do Goleniowa i Stepnicy, gdzie boh. wziął do niewoli niemieckiego żołnierza. Dalsza droga lasami do Kołobrzegu.
00:24:58 Boh. szedł w szpicy z kapralem Zacierką – wejście do wsi, którą rzekomo opuścili Niemcy, postrzelenie chorążego. Traktowanie jeńca przez żołnierzy. Podejście pod Kołobrzeg z południowego zachodu, zajmowanie domów, kopanie okopów. Walki na przedmieściach. Por. Majewski dowodził 4 kompanią w Radości. Porucznik Łopuski, który zginął podczas walk o Kołobrzeg, został pochowany koło Czerwonych Koszar.
00:35:29 Kazimierz Szulc, który był kierowcą, brał udział w ekshumacji ciał żołnierzy poległych podczas walk o Rederitz. Walki w okolicy Czerwonych Koszar w Kołobrzegu, posądzenie boh. o próbę ucieczki przez dowódcę pułku Sylwestra [chodzi o płk. Seliwestrowa]. Po postrzeleniu pułkownika zastąpił go mjr Domaredzki. Dowódcą batalionu był Jan Nowotarski.
00:41:11 Wielkanoc po zdobyciu Kołobrzegu – żołnierz z Mościsk znał się na wędliniarstwie i zrobił kiełbasę dla żołnierzy. Boh. nie pił alkoholu z kolegami, tylko poszedł na mszę polową. Przejście lasami do Goleniowa. Forsowanie Odry w okolicach Siekierek, przejście przez rzekę przez zwalony z mostem pociąg, śmierć por. Jarosza. Oddział boh. miał za zadanie przeczesywać lasy. Nadejście oddziałów Armii Czerwonej, zboże na polach wysiane przez niemieckich rolników. [+]
00:49:46 Boh. wziął do niewoli trzech niemieckich żołnierzy. Dojście żołnierzy do Sandau nad Łabą, tu boh. został lekko ranny. Wspomnienie śmierci por. Łopuskiego. Pobyt w szpitalu polowym, boh. widział por. Bartoszewskiego rannego w nogi. Rano boh. wsiadł na rower, wrócił do jednostki i sam sobie powyjmował odłamki. [+]
00:56:05 Obecny stan zdrowia boh.
00:57:30 Przyjazd do Rothenburga nad Nysą, skąd w lipcu wyjechano do Polski. Boh. znalazł się przy granicy polsko-czeskiej w Lesznej Górnej koło Ustronia. W październiku 1945 r. zwolniono do cywila starsze roczniki, a młodsi żołnierze wyjechali do Żywca, potem do Wadowic – działalność bandy „Ognia”.
01:01:22 Pobyt w Korbielowie i Rajczy – pomoc przy wyborach 3 x TAK. W okolicy działał oddział Stanisława Kopika. Porucznik i szeregowcy wieźli prowiant do strażnicy WOP we wsi Rycerka Górna – spotkanie z oddziałem Kopika, który zajął strażnicę w Rycerce. Kilku żołnierzy, m.in. Inglot, przystąpiło do partyzantów. Mieczysław Inglot zginął w potyczce z wopistami, podobno z rąk kolegi Sydorowicza. [+]
01:06:32 Boh. przebywał w strażnicy WOP w Korbielowie, w okolicy działały oddziały NSZ – śmierć por. Szymańskiego i kaprala Pieska w walce z partyzantami. Opinia boh. na temat żołnierzy wyklętych.
01:08:54 Stan zdrowie boh.
01:09:27 Pogadanki politruka por. Pilca – reakcja żołnierzy na wystąpienie boh.
01:11:41 Zniszczona Warszawa, rzeczy pozostawione przez uciekających Niemców. Uzbrojenie boh., braki amunicji. Jedzenie w wojsku – zupa z muchami. Umundurowanie, dowódcy kompanii: por. Łopuski, por. Moroz.
01:15:15 Dowódcą strażnicy WOP w Korbielowie był Wacław Górski.
01:16:28 Boże Narodzenie w strażnicy WOP – żołnierze mogli pójść do kościoła.
01:17:56 Pogrzeb szesnastu żołnierzy, którzy zginęli pod Rederitz (Nadarzyce). Każda kompania chowała swoich zabitych.
01:18:28 Kontrole na przejściu granicznym w górach – zatrzymanie ciężarówki z czeskimi papierosami. Boh. nie spotykał pilotów zestrzelonych samolotów.
01:22:43 Boh. wyszedł z wojska w lutym 1947 r. i pojechał do Bartnicy, w której mieszkał kolega Jan Woźniczka. Droga na piechotę z Rudy Śląskiej, gospodarstwo Woźniczki. Kontakty z Pawłem Gąsiorem. Na Pomorze przyjechał szwagier i boh. przeprowadził się w 1947 r. Jan Woźniczka wspominał Niemców, którzy mieszkali w domu, do którego się wprowadził.
01:26:20 W domu, w którym obecnie mieszka boh. był sklep. Od lat 70. przyjeżdżała z wizytą Niemka, która się tam urodziła.
01:29:30 W Rothenburgu żołnierze polscy zajęli szpital – patrolowanie terenów do Lubania. W mieście stacjonowali Rosjanie – kierowanie ruchem osób idących z Niemiec. Boh. patrolował z kolegą Edwardem Bukłatem, niedaleko mieszkała polska rodzina i dwie nastolatki Niemki, którym boh. przynosił jedzenie. Ludzie ze wsi żywili się głównie rabarbarem. [+]
01:33:06 Przed wojną Żydzi zajmowali się handlem, majątki bogatszych Żydów – losy podczas wojny. W 1935 r. zmieniło się nastawienie Ukraińców do Polaków. Przejście wojska w 1939 r. – spotkanie z czterema żołnierzami w cywilnych ubraniach. W 1941 r. brat został wcielony do Armii Czerwonej.
01:40:50 Boh. szedł do miasta i dostał od sąsiadów pieniądze na kupno tytoniu – kary za prywatny handel. W święta Bożego Narodzenia do rodziny przyszedł radziecki żołnierz, który dostał od swojej matki suszoną pszenicę. [+]
01:45:04 Zdanie na temat gospodarki Rosji i Niemiec. Uprawa ziemi na Kresach przed wojną – zmiany podczas niemieckiej okupacji, maszyny i szpinak.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.