Alfons Szreder (ur. 1929, Prokowskie Chrósty k. Kartuz) pochodzi z ubogiej kaszubskiej rodziny rolników. Jego rodzice podpisali Niemiecką Listę Narodowościową (III grupa). Starszy brat w 1939 walczył w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej. Wrócił do domu po półtora roku, by pójść do pracy w Gdyni jako robotnik przymusowy. Młodszy brat został wcielony do Wehrmachtu, na froncie zachodnim dostał się do niewoli, wrócił do domu w 1945 roku. Wcześniej, po śmierci ojca, pan Alfons został „na gospodarce” i dzięki temu uniknął wcielenia do Wehrmachtu. Represje ominęły ich rodzinę, ale wielu sąsiadów trafiło do obozów, a ich gospodarstwa zajęli niemieccy osadnicy. Po wkroczeniu Armii Czerwonej zaczęły się rabunki i gwałty (siostra i matka ukrywały się w kominie). W pobliskim Kobysewie kobiety spędzono i gwałcono, po przybyciu wezwanych na pomoc oficerów radzieckich gwałcicieli na miejscu rozstrzelano.
00: 00:05 Boh. ur. w 1929 r., Prokowskie Chrósty, powiat kartuski. Dzieciństwo niełatwe, bieda, pasanie krów i gęsi. Przed wojną skończył 3 klasy, w czasie okupacji chodził przez 3 lata do szkoły niemieckiej, po lekcjach pomagał w gospodarstwie. Gospodarwstwo 10 ha, rodzice rolnicy. Po śmierci ojca w 1943 r., boh. pomagał, m.in. przewoził węgiel. W 1947 r. początek nauki zawodu w zakładzie krawieckim Józefa Krefta.
00:02:54 Dzieciństwo to pomoc w gospodarstwie. Dwaj bracia trafili do niewoli, trzeci brat był klerykiem, w 1939 r. doszedł pieszo do Krakowa, gdzie został pospiesznie wyświęcony. Z dziesięciorga rodzeństwa dwoje zmarło. 1 września 1939 r. syreny huczały w tartaku, Niemcy przyszli do wsi, kiedy matka rodziła kolejne dziecko. Mieszkali w lichym domu, żaden bauer nie chciał tego gospodarstwa.
00:05:50 Brat w 1939 r. zmobilizowany do polskei armii, trafił do niewoli, po 1,5 roku wrócił i pracował przymusowo w Gdyni na Obłużu do końca wojny. Młodszy brat Bernard w 1943 r. wcielony do wojska niemieckiego, ranny na Litwie, walczył na froncie zachodnim, trafił do niewoli, wrócił po kilku miesiącach. Przyjazny sołtys Niemiec. Prześladowania Polaków w innych wsiach.
00:09:09 Wysiedlanie Polaków, osiedlanie Niemców w dobrych gospodarwstwach. Rodzice podpisali III grupę folkslisty, dlatego brat musiał iśc do wojska, po wojnie tego nie ukrywali. Większość ludzi podpisała folkslistę.
00:11:15 Wkroczenie Armii Radzieckiej, gwałty – matka z babką chowały się w kominie. Gwałt zbiorowy na młodej Litwince w stodole boh. Ukrywanie się kobiet przed żołnierzami radzieckimi, masowe gwałty przez ok. 2 miesiące. Dopóki byli oficerowie, panował spokój, po odejściu frontu przychodzili rabusie. Zniszczenie roweru.
00:17:10 Śmierć ojca w 1943 r., wspomnienia wojenne. Młodzi ludzie zabrani przez Rosjan do ZSRR wracali po ok. roku: Baranowski Franciszek, Brylowski Józef.
00:20:37 Po wojnie nie było możliwości nauki w liceum, przyuczenie do zawodu krawieckiego u Józefa Krefta przez 3 lata, potem praca w Lęborku, powołanie do wojska – kompania karna, bo brat był księdzem, a dwie siostry zakonnicami. W wojsku stare mudnudry, zakaz urlopów, budowa poligonu koło Szczecinka oraz układanie torów kolejowych o szerszym rozstawie w Chełmie do granicy z ZSRR w 30-stopniowym mrozie.
00:22:42 Grudziądz – w szkole dla rekrutów kolega dźgał obraz Stalina bagnetem, dostał wyrok 5 lat więzienia. Głodowe porcje żywnościowe w kompanii karnej: suchy chleb i czarna kawa. Boh. nie wiedział, że był w kompanii karnej (1953-54). Po powrocie poznał żonę, ślub w 1955 r. w Wejherowie.
00:25:40 Awans - praca przy szyciu żagli (żaglarz, takielarz), zaplataniu lin, takielunku w stoczni od 1954 r. Przeprowadzka do Wejcherowa, po 13 latach nowe mieszkanie.
00:28:44 Grudzień 70: [w Gdyni] helikoptery strzelające z broni maszynowej do ludzi niosących zabitego. Hotel robotniczy przy ul. Śląskiej. Praca w stoczni do 1981 r.
00:33:28 Chowanie się [podczas wojny] kobiet w stodole pod słomą albo w piwnicy pod podłogą. Gwałcenie kobiet przez Rosjan, zastrzelenie matki broniącej córki (Bladowska). Zaprowiantowanie Rosjan. Sztab rosyjski w Kartuzach. Rozstrzelanie 5 radzieckich żołnierzy za gwałty na kobietach w Kobysewie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..