Mieczysław Kamiński (ur. 1936, Mokobody k. Siedlec) opowiada o losach miejscowej społeczności żydowskiej pod okupacją niemiecką oraz o przejściu frontu niemiecko-sowieckiego przez jego rodzinne tereny. W jego rodzinnym domu ogrzewali się w zimie Żydzi, jednak rodzina bała się udzielić im długotrwałej pomocy.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1936 r. w Kolonii Mokobody. Prezentacja rodziców: Zofii i Stefana Kamińskich oraz dwóch sióstr.
00:00:52 Początek niemieckiej okupacji w Mokobodach. Przed wojną Żydzi trudnili się handlem i rzemiosłem, jeden był właścicielem olejarni. Abram był handlarzem, Komar właścicielem barana. Łapanki na roboty do Niemiec – wszyscy wrócili po wojnie do domów.
00:04:32 Francuzi [jeńcy z obozu w Suchożebrach] tłukli kamienie na drodze – zachowanie niemieckich strażników.
00:05:37 W Woli Suchożebrskiej był obóz dla sowieckich jeńców wojennych, getto było w Węgrowie.
00:06:14 Sołtys dostał rozkaz, by odwieźć Żydów do Węgrowa, ale nie zrobił tego i Żydzi zimą wchodzili do domów, by się ogrzać. Z grupy ukrywających się Żydów przeżył Mosiek, syn Abrama. [+]
00:07:44 Obóz w Woli Suchożebrskiej – skazanie jeńców sowieckich na śmierć głodową. Okoliczni chłopi wywozili ciała na cmentarz w lesie w Osinach. Ucieczka grupy jeńców sowieckich, dwóch (Wasyl i Iwan) przeżyło wojnę ukrywając się w okolicy i pomagając chłopom. [+]
00:10:11 Na Kolonii stacjonowali Niemcy z radiostacją. Przed nadejściem frontu rodzina została przesiedlona do pobliskiej wsi Zemły. Po trzech dniach wróciła do domu – z powodu zajęcia gospodarstwa przez radzieckich żołnierzy przeniesiono się do rodziny w Mokobodach. Końskie zewłoki na ulicach. Wasyl i Iwan zostali wcieleni do armii. [+]
00:13:47 Odgłosy bombardowania Mokobodów – Niemcy uciekli ze szkoły na cmentarz, potem wyjeżdżali zamaskowanymi samochodami. Straty wśród mieszkańców wsi. Walki Niemców z Rosjanami w Kolonii Mokobody.
00:16:32 Mosiek, syn Abrama, przyjaźnił się z synem sąsiada, razem hodowali króliki. Ukrywający się w okolicy Żydzi przychodzili do domu po jedzenie, Żyd-krawiec szył ubrania i za swoje usługi dostawał żywność. [+]
00:18:22 Dziadkowie Kamińscy i stryj oraz rodzina boh. mieszkali w tym samym domu. Niektórzy ukrywali Żydów w zamian za korzyści majątkowe.
00:20:12 Jeńcy, którzy uciekli z obozu przebywali w okolicy 2-3 lata, inny jeniec został zabity przez partyzantów. Działalność granatowych policjantów. W okolicy nie było zbyt wielu żydowskich rodzin.
00:22:37 Cmentarz jeńców radzieckich w Suchożebrach, po wojnie Rosjanie ekshumowali pojedyncze zwłoki. Ucieczka grupy jeńców z obozu.
00:23:47 Siostra Mośka ukrywała się w oborze i zimą zamarzła.
00:25:26 Po wojnie Mosiek przyszedł do domu, ale boh. nie wie, o czym rozmawiał z rodzicami. Sołtys miał odwieźć Żydów z Mokobodów do Węgrowa, ale zostawił ich w Kolonii Mokobody, niedaleko domu rodziny boh. – Żydzi przyszli, by się ogrzać. Postawa mieszkańców wsi. Przypadek kobiety, która nie mogła zostawić dziecka.
00:30:38 W okolicy działała partyzantka – wysadzanie niemieckich pociągów. Po przejściu frontu Rosjanie wyłapywali partyzantów, których gromadzili w szkole – metody śledcze.
00:32:43 Relacje z Żydami przed wojną. W okolicy nikt nie ukrywał Żydów z obawy przed represjami. Zniszczenie żydowskiego cmentarza.
00:35:13 Partyzanci często nocami przychodzili do domu, ojciec ich woził. Niemcy nie przeprowadzali rewizji w gospodarstwie, ale sąsiadowi zabrali kartofle.
00:37:16 Na Syberię wywieziono Romana Dębskiego ze Skupi oraz Romana Górskiego z Zaliwia – obydwaj wrócili do domów.
00:39:04 Wiele osób z okolicy wywieziono na roboty do Niemiec. Siostra teścia, Lucyna, pracowała jako pokojówka u bezdzietnego małżeństwa, poznała parobka sąsiadów, Józefa Krawczyńskiego i wyszła za niego.
00:41:41 Boh. nie zapisał się do partii – życie w PRL-u.
00:43:04 Po wojnie nauczyciele mówili dzieciom o obozie w Oświęcimiu i Treblince. W szkole nie mówiono o Katyniu. Po wojnie nie można było śpiewać piosenki „Czerwone maki na Monte Cassino”.
00:46:40 Boh. prowadził gospodarstwo rolne, potem był murarzem. Działalność Solidarności w Siedlcach. Wprowadzenie stanu wojennego – kilku chłopaków z okolicy trafiło do ZOMO.
00:49:02 Zbiegowie z obozu jenieckiego ukrywali się u kliku gospodarzy, nocowali w stodołach. Po wyzwoleniu Rosjanie wcielili ich do wojska.
00:51:30 Życie religijne podczas okupacji. Zachowanie księdza w czasach PRL. Boh. ukończył szkołę podstawową w Mokobodach, lubi czytać grube książki. Rozmowy z wnukami o biedzie, której boh. doświadczył. Podczas okupacji rodzina miała jedną krowę, kury – gotowane potrawy.
00:55:58 Uroczystości państwowe podczas PRL-u, ściganie rolników przez milicję w dniu obchodów święta 22 Lipca.
00:57:12 Przesłanie do wnuków. W okolicy ukrywało się czterech zbiegów z obozu jenieckiego, dwaj przeżyli do wyzwolenia.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.