Stanisława Nowosad (ur. 1942, Lwów) opowiada o dzieciństwie, utracie rodziców oraz realiach życia w powojennym Lwowie.
[00:00:07] Boh. miała dziadków, których domy znacjonalizowano. Jej rodzice zamieszkali w mieszkaniu, w którym przeprowadzana jest notacja, a boh. mieszka od narodzin. Nie poznała nigdy ojca, urodziła się w 1942 r. kilka miesięcy po jego śmierci. Do 8 roku życia była z mamą, która załamała się po śmierci męża i umarła po ciężkiej chorobie w 1950 r.
[00:02:30] Po odejściu ojca nastał „okres głodowy”, mama nie miała środków do życia i razem z córką chodziły na Plac św. Teodora wyprzedawać wyposażenie domu. Na placu były „szpalery ludzi sprzedających wszystko, co mają”. Czasy powojenne były ciężkie, panował głód, jadły suchary suszone za piecem.
[00:05:10] Mama była pracowniczką dr. H. Mosinga i u niego poznała przyjaciółkę [Julię Polak], która mieszkała po sąsiedzku i opiekowała się mamą podczas choroby. Po jej śmierci ciocia Julcia przeprowadziła się do mieszkania rodziców i zaopiekowała się boh. Mieszkały razem do śmierci cioci w 1989 r.
[00:07:02] Boh. urodziła się w 1942 r. we Lwowie. W wyniku nacjonalizacji sklepów trafił do niej bogaty księgozbiór literatury dziecięcej ze sklepu koleżanki matki. Zapoczątkowało to jej wielką miłość do książek i boh. poświęciła im całe swoje życie. Po nieudanym egzaminie na polonistykę zdała na studia bibliotekarskie. Dwa tygodnie po maturze rozpoczęła pracę w wydawnictwie Ossolineum, po kilku latach przeszła do uniwersyteckiej biblioteki naukowej, gdzie pracowała do 2000 r.
[00:10:10] Mama Zofia Łochinowska (ur. 1902/1903) zatrudniała się w pensjonatach, ale nie wiadomo, w jakim charakterze. W domu boh. słyszała od dziecka nazwy uzdrowisk Szczawnica, Krynica, Rabka - możliwe, że mama pochodziła z którejś z tamtych stron. Ojciec boh. był lwowianinem, boh. zna go jedynie ze zdjęć. Miała starszego brata, który zmarł w wieku 6 lat.
[00:13:40] Gdy boh. chodziła do szkoły, mama zachorowała, był to 1948 rok. Przygotowania boh. do I Komunii, jej grupę przygotowywał ojciec Rafał Kiernicki.
[00:15:20] Dziadek boh. ze strony ojca był zamożnym właścicielem kilku kamienic i nie dał zezwolenia, aby mama boh., „uboga sierota”, była jego synową. Tata boh. ożenił się z mamą wbrew jego woli i został wydziedziczony.
[00:17:15] Boh. miała kontakt z osobami, które działały w AK. Były to: Teresa Adamska Moser, Zofia i Krystyna Pankówny, Zofia Kurpiel. Heroiczna postać o. Rafała [Kiernickiego]. W konspiracji był również Witold Wróblewski, który wrócił z zesłania, oraz Zofia Stanek. Cześć osób, które wróciły z zesłania, wyjechały do Polski.
[00:20:00] O działalności AK na terenie Lwowa boh. nic nie wie. Ojciec Rafał był w AK i miał domek, w którym „odbywały się różne schadzki”. Grupy ludzi miały kontakt z zesłańcami, korespondowali z nimi i wysyłali im paczki.
[00:22:25] Wojenne wspomnienie: wycie syren i ucieczka do piwnic. Mama, biegnąc z córką na rękach, upuściła ją na schody. Spowodowało to, że boh. jąka się. W okresie wojny boh. była przeważnie głodna.
[00:25:00] Radosne wspomnienie wizyt „cioci Julci”, jej postać. Boh. obracała się w społeczności rdzennych Polaków, ludzi dobrych i serdecznych.
[00:27:25] Temat Wołynia nie był w domu poruszany. O Katyniu mówiło się sprawdzając, czy okna są szczelnie zamknięte. O zbrodni wołyńskiej boh. dowiedziała się późno. Boh. znała Kazimierą Ulanicką-Wróblewską, która jako dziecko uciekła z Wołynia ze wsi Rybcza pod Krzemieńcem. Była córką zarządcy folwarku hrabiów Tuchowskich, opowiadała boh. o bestialstwach, których była świadkiem. Historia p. Kazimiery po przyjeździe do Lwowa i jej opieka nad p. Izabelą i Janiną Duchowskimi. [+]
[00:34:00] Pani Kazimiera przez całe życie miała w uszach ryk palącego się w rzezi wołyńskiej bydła i krzyki mordowanych ludzi. Jej ojciec był w majątku nadzorcą dóbr oraz lasu. W lasach spotykały się ukraińskie bandy. Ojcu pani Kazimiery udało się w przebraniu wkraść na jedno ze spotkań, gdzie dowiedział się o planowanym zamordowaniu swego syna. Synowi udało się uciec, brał udział w powstaniu warszawskim. [++]
[00:37:50] Aktywność społeczności polskiej we Lwowie. Lokalna młodzież polska gromadziła się w zaufanych domach, obchodzono święta narodowe i religijne, organizowano potańcówki, zabawy, śpiewano wspólnie pieśni. „Konspiracyjne schadzki” i dokształcanie młodzieży z zakresu polskiej literatury i kultury. Polskie domy we Lwowie odgrywały rolę iluminatorską i były azylem polskości.
[00:41:50] Historia p. Julii Polak, którą boh. poprosiła o bycie jej ciocią.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..