Jan Jakubowski (ur. 1939) pochodzi z Krosna. Jego ojciec (Bolesław Jakubowski) podczas okupacji niemieckiej był dowóca plutonu egzekucyjnego Armii Krajowej. W 1943-44 roku ojciec ze swoim oddziałem złapał grupę Niemców wiozących siedem rodzin żydowskich z Dukli do obozu w Szebni. Staszek i Franek, dwóch chłopaków z oddziału, wykonało wyrok śmierci na złapanych Niemcach, zadając cios bagnetem w serce. Odbitych Żydów wypuścili do lasu. Jedna dziewczynka żydowska skręciła nogę, Bolesław przechował ją przez dzień, a następnie przekazał oddziałom radzieckim, które akurat nadeszły. Dzięki temu dziewczynce udało się wrócić do Krosna. Rodzina Jana przechowywała w domowej piwnicy chłopca żydowskiego - Icka Goldmanna – przyjaciela Jana. Esesman Becker wykrył obecność Icka i zastrzelił go na oczach Jana. Rodzinę Jakubowskich od niechybnej śmierci uratował mieszkający w ich domu lekarz z Bawarii w randze kapitana Wermachtu. Z powodu przynależności do AK ojciec Jana był represjonowany w czasie powojennym. Trafił do więzienia we Wronkach. Podczas przesłuchań okazało się, że jednym z przesłuchujących go był Żyd z Dukli. Po wysłuchaniu historii Bolesława uwolnił go z więzienia. Za okazaną pomoc został rozstrzelany.
więcej...
mniej
[00:00:10] Ur. 20 Października 1939 r. w Krośnie, nauka w gimnazjum. Janina Moskal, ojciec Bolesław Jakubowski. Dziadek Franz Gruber jest autorem kolędy Stille Nacht (Cicha noc). W czasie okupacji niemieckiej w piwnicy rodzina przechowywała Żyda. Do domu przychodzili Niemcy, kapitan wermachtu grywał na pianinie. Żydowski chłopiec Icek Goldman.
[00:01:23] Dom dziadków w Krośnie sąsiadował z domem Żydów, ubogich krawców. Boh. przyjaźnił się z ich 6-letnim synem Ickiem, „kochałem go, to był jedyny chłopiec, z którym się bawiłem”. Rodziny żyły w „symbiozie”, wspierały się.
[00:02:50] Próba nawrócenia Icka na katolicyzm, rozbicie czoła krucyfiksem, zbicie przez ojca. Zabranie rodziny na oczach Icka przez gestapo, gestapowiec Becker do dziś żyjący w Lipsku, pozostanie Icka w domu boh. Obawy Beckera. W domu boh. mieszkał niemiecki lekarz. Esesman Becker chodził z wilczurem, zabił Icka.
[00:04:21] Uratowanie boh i rodziców przez niemieckiego lekarza przed zastrzeleniem przez Beckera. Zabawa z Ickiem, zastrzelenie go na oczach boh., moment śmierci, zapach krwi. Potajemne pochowanie Icka wieczorem na kirkucie w Krośnie [++].
[00:06:18] Ojciec boh. był członkiem plutonu egzekucyjnego [AK] wykonującego wyroki na esesmanach, hitlerowcach, polskich szpiclach. Po wojnie w zemście za działalność ojca w AK dom boh. został zburzony, zbudowano w jego miejscu komitet wojewódzki PZPR. Ojciec siedział przez rok w więzieniu we Wronkach, przesłuchanie przez ubeka z Dukli (tam ojciec uratował 7 żydowskich rodzin). Staszek i Franek (ze służby we dworze dziadków) wykonywali wyroki bagnetem – zakłuli 4 Niemców we Wróbliku Królewskim k. Krosna podczas wywożenia 7 rodzin żydowskich z Dukli do obozu koncentracyjnego w Szebniach.
[00:08:51] Akcja odbicia Żydów z transportu do obozu koncentracyjnego w Szebni przez oddział ojca (1943-1944), wkrótce przyszli Rosjanie. Uratowanie przez ojca dziewczynki żydowskiej ze skręconą nogą, Rosjanie zawieźli ją do Krosna. [++] Ubek, Żyd z Dukli, doprowadził do uwolnienia ojca z więzienia, ojciec zmarł w styczniu 1955 r. w domu, ubeka w akcie zemsty rozstrzelano w czerwcu 1955 r.
[00:10:25] Przyjazd uratowanej przez ojca Żydówki z Ameryki, odwiedziny Dukli, rodzinnego domu. Złożyła kwiaty na grobie ojca „człowieka, który podarował mi życie”, rozmowa z grabarzem. [++][00:00:10] Ur. 20 Października 1939 r. w Krośnie, nauka w gimnazjum. Janina Moskal, ojciec Bolesław Jakubowski. Dziadek Franz Gruber jest autorem kolędy Stille Nacht (Cicha noc). W czasie okupacji niemieckiej w piwnicy rodzina przechowywała Żyda. Do domu przychodzili Niemcy, kapitan wermachtu grywał na pianinie. Żydowski chłopiec Icek Goldman.
[00:10:25] Przyjazd uratowanej przez ojca Żydówki z Ameryki, odwiedziny Dukli, rodzinnego domu. Złożyła kwiaty na grobie ojca „człowieka, który podarował mi życie”, rozmowa z grabarzem. [++]
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.