Leszek Żukowski (ur. 1929, Kutno) – powstaniec warszawski, więzień obozów Flossenburg i Dachau. W 1940 roku został wraz z matką i siostrą wysiedlony przez Niemców z Kutna i przeniósł się do Warszawy. Był wychowankiem Bursy I Rady Głównej Opiekuńczej na ulicy Leszno 81. W czasie okupacji chodził na tajne komplety. Walczył w powstaniu warszawskim – najpierw na Woli jako łącznik, następnie na Starym Mieście jako strzelec III plutonu I kompanii w Batalionie „Łukasiński”. 2 września został aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu Flossenburg. W kwietniu 1945 w „marszu śmierci” przepędzony do obozu w Dachau, gdzie doczekał wyzwolenia. W 1947 roku wrócił do Polski. W 1952 roku ukończył studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na Wydziale Technologii Drewna. Pracował m.in. w Zjednoczeniu Przemysłu Budowy Maszyn Ciężkich „ZEMAK” w Warszawie, gdzie pełnił funkcję kierownika działu studiów. Był też dyrektorem technicznym Polsko-Kubańskiego Biura Projektów w Hawanie. Następnie przez wiele lat związany zawodowo z SGGW.
more...
less
[00:00:30] Powrót do Polski w maju 1947 r., namawianie przez mamę i wujów do dalszej edukacji. Indeks z dwuletnich studiów w Esslingen. Rozmowa z dziekanami wydziałów chemicznych Uniwersytetu Łódzkiego i Politechniki Śląskiej w Gliwicach – odmowa przyjęcia na I rok (egzamin o Polsce współczesnej). Przyjęcie na SGGW, odmowa stypendium, obserwowanie boh., śledzenie przez tajniaków. Ogłoszenie o naborze do sekcji bokserskiej AZS prowadzonej przez wicemistrza Europy [Edmunda] Sobkowiaka – trenowanie boksu i wioślarstwa. Instruktor wioślarstwa, trenowanie juniorek w YMCA na prawym brzegu Wisły (mistrzynie Polski juniorek), akademickie mistrzostwo Polski na „czwórce” w 1952 r. [+]
[00:07:00] Obrona dyplomu w 1952 r. i nakaz pracy. Praktyki studenckie: w fabryce celulozy i papieru we Włocławku oraz w starej fabryce w Świeradowie. Zapotrzebowanie na płyty pilśniowe, niedostatek drewna. Nowa fabryka w Czarnej Wodzie – dwie linie technologiczne (płyty pilśniowe twarde i porowate), rozpoczęcie pracy. Planowane budowy kolejnych zakładów w Koniecpolu i Rucianem-Nidzie. Kłopoty ze ściekami w Nidzie – powstanie fabryki płyt wiórowych.
[00:11:15] Staż technologiczny w Szwecji w 1958 r. Urodziny córki. Zakup w Szwecji większej linii płyt twardych. Drugi staż w laboratorium w Szwecji – poznawanie kryteriów oceny surowca. Zakup w Niemczech pierwszej fabryki płyt wiórowych – do Nidy. Boh. organizował tam laboratorium branżowe. Zakup w Belgii pięciu fabryk płyt paździerzowych (m.in. Żyrardów, Koszalin) – zapach kleju mocznikowego (lata 60.). Półroczny rozruch fabryki, rodzina została w Czarnej Wodzie. Choroba astmatyczna, ultimatum żony lekarki, powrót do domu.
[00:17:40] Napisanie i obrona doktoratu na SGGW, propozycja dyrektora Instytutu Technologii Drewna z Poznania objęcia stanowiska dyrektora Zakładu Tworzyw Drzewnych, pisanie pracy habilitacyjnej. Spółdzielnia mieszkaniowa w Poznaniu. Habilitacja w Warszawie, jednocześnie praca w Czarnej Wodzie.
[00:19:00] Przeniesienie służbowe do Warszawy – zatrudnienie w Zjednoczeniu Przemysłu Maszyn Ciężkich do uruchamiania nowo oddawanych fabryk płyt w Polsce i za granicą (Turnu-Severin, Rumunia, Władimir i Omsk w ZSRR).
[00:21:10] Nawiązanie stosunków z Kubą, delegacja z wicepremierem Szyrem. Fabryki płyt na Kubie zbudowane przez Amerykanów – pomoc w modernizacji. Polsko-kubańskie biuro projektów - boh. był szefem technicznym przez ok. dwa lata. Płyty z trzciny cukrowej. Powrót do Polski w 1978 r.
[00:24:24] Wyjazdy do ZSRR. W grudniu 1978 r. list z SGGW z propozycją pracy na uczelni, niezgoda dyrektora, odejście z pracy. Przejęcie katedry po prof. Pachelskim, otrzymanie tytułu profesora (1986). Dziekan Wydziału Technologii Drewna przez dwie kadencje. [+]
[00:28:53] Choroba – guz nerki, odejście na emeryturę, operacje nerek. Działalność społeczna: w Polskim Związku b. Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Wybrany do rady naczelnej Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
[00:30:42] W czasie studiów na SGGW śledzenie przez ubeków w cywilu – doświadczenie z konspiracji harcerskiej. Nauka ekonomii politycznej po wojnie, brak matury z wiedzy o Polsce współczesnej.
[00:34:35] Boh. nie należał do PZPR. Biologiczne oczyszczanie ścieków w fabryce w Czarnej Wodzie – wylewano je na łąki, które w czasie I wojny światowej zmeliorowali francuscy jeńcy (700 ha) – rolnicze oczyszczanie ścieków, wniosek racjonalizatorski. W 1964 r. sprzeciw boh. przeciwko partyjnemu pomysłowi sprzątania hal przez inżynierów. Projekt budowy basenu olimpijskiego i brodzika, zasilanego ciepłą wodą z chłodzenia turbin (30 °C) – zbudowany w czynie społecznym na święto 22 Lipca ciągu ośmiu tygodni, działa do dziś. Sfinansowany przez Toto-Lotek. [++]
[00:41:29] Czyny pierwszomajowe. W 1956 r. „ocieplenie”, wgląd do teczki personalnej w wydziale kadr – negatywna opinia partyjna, brak możliwości awansu. Dyrektor zakładu po 4 klasach podstawówki.
[00:46:18] Pożar fabryki w 1955 r., odbudowa i rozbudowa zakładu, boh. został głównym technologiem i kierownikiem produkcji. Próby namówienia boh. na przystąpienie do PZPR, stałe odmowy boh. Dyrektor alkoholik. [+] Fachowość w pracy.
[00:49:42] Stalinizm: brak kontaktów z kolegami z czasu wojny, zatajenie informacji o walce w powstaniu warszawskim. Poszukiwanie kolegów dopiero w latach 70. Wiarygodny życiorys.
[00:52:30] Wyjazdy zagraniczne, paszport służbowy w Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Wizytacje partyjniaków „z powiatu” ze Starogardu Gdańskiego, przepytywanie u dyrektora. Kuba w latach 70.: ograniczenia i bieda. Oddzielny sklep dla cudzoziemców, kartoteka osobowa – przydział określonej ilości produktów na każdy tydzień na osobę. Mleko dla dzieci, rum i cygara tylko dla mężczyzn. [++] Nauka hiszpańskiego na Kubie, dyplom ze szkoły językowej z 1977 r.
[01:01:21] W 1975 r. stypendium w Finlandii – poznanie metod uszlachetnia płyt: laminowanie i lakierowanie, pobyt w Kuopio. Z powodu zakazu wstępu do fabryki uszlachetniania rezygnacja boh. ze stypendium, awantura w ministerstwie. Wyjaśnienia w komisji współpracy z zagranicą przy radzie ministrów. Po dwóch latach dwumiesięczne stypendium w Stanach Zjednoczonych (1978 r.) – podróż po całym kraju – fabryki, instytuty, uczelnie. Namawianie na pozostanie w USA.
[01:05:55] Pisemne sprawozdania po powrocie z wyjazdów zagranicznych. Motywy osobiste i patriotyczne pozostania w Polsce. Rok 1968 – niezainteresowanie polityką. Namawianie do przystąpienia do PZPR w Świeradowie. Największy sukces osobisty: zrobienie doktoratu i habilitacji bez zatrudnienia na uczelni, tylko w przemyśle – duży wysiłek.
[01:09:28] W 1980 i 1981 r. strajki na SGGW, boh. kierował katedrą, dobry kontakt z młodzieżą, „byłem zbudowany ich postawą”. Wyrażenie zgody na spanie w korytarzu podczas strajku. Msza odprawiana w Auli Kolumnowej przez zakonnika z pobliskiego klasztoru. [+]
[01:13:00] Przystąpienie boh. do „S”, brak zaangażowania. Wprowadzenie stanu wojennego: „teraz patrzę na to inaczej”. Przekonanie o nieuniknionej interwencji Rosjan – „rozsądne wyjście Jaruzelskiego”. „Fantastyczna działalność Solidarności”.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.