Mirowska Teresa cz. 2

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1759

26 listopada 2022, Annopol

1:52

Teresa Danuta Mirowska z d. Dul (ur. 1936, Annopol) - jej ojciec Stefan (ur. 1914 w Jakubowicach) od najmłodszych lat zajmował się handlem, a matka Bogumiła Przybylska urodziła się w 1916 roku w Annopolu w rodzinie rolniczej. Od 1943 do 1960 roku rodzina mieszkała w pożydowskim domu, przyznanym przez administrację niemiecką. W 1943 roku Teresa rozpoczęła naukę w Szkole Powszechnej im. ks. Poniatowskiego w Annopolu. Była świadkiem utworzenia i likwidacji getta w Annopolu. Podczas frontu w 1944/45 roku rodzina została wysiedlona do Kowalina w gminie Kraśnik. Wcześniej ukrywała się w pobliskiej wsi Opoka Duża. Podczas wygnania zmarł kilkuletni brat pani Teresy. W Kowalinie Teresa kontynuowała naukę w szkole. Następnie kontynuowała ją w szkole w Annopolu, a także w Ostrowcu Świętokrzyskim. W 1950 roku Teresa ukończyła siedmioklasową szkołę powszechną i dostała się do Liceum Ogólnokształcącego w Ćmielowie, ukończonego egzaminem maturalnym w 1954 roku. Przez rok studiowała prawo na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W 1955 roku porzuciła studia i wyszła za mąż za Edwarda Mirowskiego. Urodzony w 1933 roku małżonek pochodził z rodziny rolniczej. Jego ojciec Ignacy był ochotnikiem na wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, później ułanem 24 Pułku Ułanów w Kraśniku i uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 roku. Mąż Teresy ukończył studia inżynierskie (budownictwo lądowe) na krakowskiej Politechnice i całe życie pracował jako projektant, budowlaniec. Był budowniczym kilkunastu kościołów, m.in. w Lublinie i Zamościu. Państwo Mirowscy mieli troje dzieci: Władysława (ur. 1956, rolnik), Joannę (ur. 1961, psycholog) i Marię Magdalenę (1962). W 1972 roku pobudowali dom. W 1992 roku po śmierci męża Teresa przejęła po nim przedsiębiorstwo budowlane. W 1994 przeszła na rentę rodzinną po mężu. W kolejnych latach zajmowała się wychowywaniem dzieci i prowadzeniem gospodarstwa domowego. Ma dwanaścioro wnucząt i dwanaścioro prawnucząt.
więcej...
mniej

[00:00:15] Na 5 czerwca 1945 została zamówiona msza za „szczęśliwy powrót męża i ojca z wojny” – dokładnie tego dnia wrócił ojciec i uczestniczył w tej mszy. [+] Koniec wojny ogłoszony przez partyjniaka Bownika z balkonu domu państwa Sobaszków, brak informacji o ojcu. Listy ojca z frontu. Okropność wojny, trauma dla dziecka.
[00:03:04] Odbudowa miasta: „każdy we własnym zakresie”. Mąż: szkoła podstawowa w Annopolu, liceum w starym Kraśniku, studia na Politechnice Krakowskiej – Budownictwo Lądowe. Znajomość od dziecka, list do boh. od studenta, początki narzeczeństwa. Studia boh. w Krakowie, ślub w 1955 r., na I roku studiów boh., zakończenie edukacji boh. Dyplom inżyniera dla męża.
[00:08:10] Urodziny syna Władysława (1956) w szpitalu w Annopolu, warunki w szpitalu. Lekarz rodzinny Józef Byszuk. Po studiach nakaz pracy dla męża – w Kunowie za Ostrowcem przy budowie linii kolejowej – uciekł po 3 dniach. Zatrudnienie w Lubelskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego (LPBO) w Lublinie – praca w Kraśniku Fabrycznym, boh. mieszkała przy rodzicach. Zatrudnienie męża przy budowie bloków dla kopalni w Annopolu – tam otrzymanie mieszkania przy ul. Świeciechowskiej. Potem praca w Lublinie.
[00:13:27] Przynależność męża do ZMP, nie należał do PZPR. Z LPBO przeszedł do przedsiębiorstwa w Kraśniku jako naczelny inżynier [Kraśnickie Przedsiębiorstwo Budowlane], dyrektor mianowany przez partię. Dojazdy samochodem moskwicz z Annopola do Kraśnika – trzeci samochód w mieście.
[00:19:25] Urodziny córki Joanny (1961) i Marii Magdaleny (1962). Wybudowanie domu w 1972 r. W 1975 r. koniec pracy męża w KPB po połączeniu wiodącego KPB z przedsiębiorstwem biłgorajskim BePeBe w zjednoczeniu lubelskim. Rezygnacja męża w akcie protestu.
[00:22:57] Utworzenie przez męża pracowni projektowej przy KPB. Namawianie męża do wstąpienia do PZPR, zatargi z PZPR, „wyrzucanie” męża z partii, do której nie należał. [+]
[00:25:28] Praca w biurze projektów Inwestprojektu w Sandomierzu – budowa kotłowni na osiedlu w Tarnobrzegu – posądzenie o łapówkarstwo, 8 miesięcy więzienia w Lublinie, uniewinnienie. Po wyjściu z więzienia budowanie kościołów, zatrudniony w kurii biskupiej od 1978 r., najniższa emerytura po mężu – jak po księdzu. Reforma emerytur premiera Buzka. [+]
[00:30:30] Pierwszy wybudowany kościół w Kraśniku Fabrycznym pw. św. Józefa Robotnika. Praca parafian w czynie społecznym – ręczne prostowanie gwoździ. [+] Mąż boh. zbudował czternaście kościołów w Lublinie i dom dla księży emerytów. Zmarł w 1992 r. w wieku 59 lat.
[00:34:30] Przejęcie przedsiębiorstwa po mężu, dokończenie budowy urzędu gminy. Powstanie firm polonijnych. [+]
[00:37:12] Wojewódzki lekarz Szymanek, budowa przychodni zdrowia i szpitala w Kraśniku oraz szkoły w Janiszowie. Ośrodek zdrowia zbudowany na kirkucie. [+]
[00:41:41] Zbudowanie szkoły tysiąclatki w Annopolu (komitet społeczny) przez LPBO. Aktywizacja miasta: postawienie pomnika przez Ligę Kobiet, zmniejszenie rynku. Elektryfikacja w końcu lat 40., „wielkie osiągniecie”.
[00:46:32] Brat Wojciech pracował jako elektryk w kopalni, potem w Metalchemie. Brat Jacek zaangażowany społeczne. Syn Władysław uciekał przed wojskiem – przejął gospodarstwo dziadka Mirowskiego, 5 ha, pomoc synowi. Dokupienie 12 ha ziemi ornej i 14 ha łąk nad Wisłą, chów owiec na wełnę i jagnięta. Losy syna, synowa Małgorzata Czernikiewiczówna, córka Agata Mirowska. Druga żona Irena Babieradzka, syn zmarł w 2019. Pozostałe wnuki: Katarzyna, Edward, Krzysztof, prawnuki Zofia, Tadeusz, Leon, Gniewko. [+]
[00:52:36] Córka Joanna studiowała psychologię na KUL, lekarz psychiatra Jerzy Wieczorek w Gliwic, córki Barbara, Katarzyna, Zofia, absolwentki psychologii.
[00:57:19] Córka Maria Magdalena: mąż Marek Dudek, skończyli historię sztuki na KUL, pracuje jako nauczycielka. Wnuki: Maciej, Ewa, Agnieszka, Magda, Joanna.
[01:02:00] Babcia Elżbieta Dul (ur. 1895 r., mąż Wincenty Dul) mieszkała z synem Feliksem. Ojciec Stefan, bracia ojca Jan, Feliks, Tadeusz, siostra Zofia Milczuk (ur. 1934 r.). Stryj Jan był na robotach w III Rzeszy, mieszkał z żoną Niemką w Annopolu (dzieci Stanisław i Anna Gierczak dd. Dul). [+]
[01:07:28] Stryj Tadeusz wyjechał na Ziemie Zachodnie, urwany kontakt. Stryj Feliks mieszkał z rodziną w Annopolu (żona Helena Piec, dzieci Tomasz, Sławomir, Ewelina). Zofia Milczuk, mąż z Zamościa, dzieci: Grażyna, Marek, Marian.
[01:12:23] Ojciec boh. „czekał na upadek komuny”. W przeddzień inwazji Rosjan na Czechosłowację boh. z mężem przyjechała z wycieczki na Węgry, poruszenie w rodzinie. W 1956 r. „uwierzyliśmy Gomułce”. Bierut: „sługus ZSRR”. „Żyłam w komunie”, mąż marzył o wolności w czasie PRL. Mąż nie angażował się w działalność polityczną, ani PZPR, ani „S”.
[01:17:00] Początek lat 80., strach przed wojną. Wprowadzenie stanu wojennego: wszechobecni żołnierze, zomowcy na rynku w Sandomierzu, koksowniki na rynku. Brat Wojciech wcielony w ramach wojska do ZOMO. Żywność na kartki – cielęcina z wolnego rynku. 13 grudnia 1981 r. „prawie jak wojna”, przepustki na wjazd do Lublina.
[01:20:54] Losy rodzeństwa mamy (ur. 1916): bracia Józef Przybylski (1918) i Henryk Przybylski (1923), siostry Janina Zgardzińska (1920), Jadwiga Przywara (1925). Henryk aresztowany w czasie wojny, wcielony do wojska. Janina pracowała w kopalni fosforytów, potem w Metalchemie i KPB jako księgowa.
[01:24:55] Jan Skorupa z Annopola, pierwszy mąż Janiny Zgardzińskiej, zginął po wojnie w niewyjaśnionych okolicznościach, pracował jako kierowca w Ministerstwie Propagandy w Lublinie, potem w Warszawie. Drugi mąż Bronisław Zgardziński był strażakiem.
[01:27:33] Na cmentarzu w Annopolu jest 17 powojennych grobów, z czego tylko 4 osoby zabite przez Niemców: Likosowie za przechowywanie Żydów i partyzanci Kozłowscy. Reszta to bratobójcze porachunki po wojnie. Dwóch pracowników gminy zabitych na Grabówce przez partyzantów („niezłomnych”): Wacław Wieczorek (l. 42) i Pawilczuk podczas zbierania kontyngentu.
[01:30:05] Ojciec i syn Gilbertowie zabici po wojnie w nieznanych okolicznościach, Piotr Gola – przepadł bez wieści. [++] Kozłowski był partyzantem BCh, wydany przez sąsiada i zabity przez Niemców. Osiedlili się przed wojną w Annopolu, przyjechali z Francji. Partyzantka Klotylda Piec. Ubecy Smoczyński, Szymanek z Kraśnika.
[01:36:56] Posterunek milicji w Annopolu, nie było siedziby UB, tylko tajniacy i ormowcy.
[01:38:43] „Miałam dobre życie, zgodne małżeństwo, dzieci wyrosły na porządnych ludzi”. W czasie wojny ochrona rodziców. Najważniejsze w życiu małżeństwo i rodzina, pomimo trudów. Najgorsze pięć miesięcy, gdy mąż został aresztowany. Młodzi Polacy z Opoki, Nowego Rachowa, głównie milicjanci, zamordowani po wojnie, pochowani w Annopolu (Edward Grzesik, Tadeusz Kwiecień). Napad na posterunek w Trzydniku, zabicie wszystkich milicjantów. „Każdy chciał przeżyć, a tu się nie dało, bezsensowna walka po wojnie”. [+]
[01:46:37] Pierwsze zetknięcie boh. ze śmiercią, gdy umarła siostra, a potem nagle brat: mama pojechała odwiedzić ojca w Stańkowie, boh. w domu dziadków. Powrót mamy po pogrzebie syna – omdlenie mamy, trauma i depresja [++]. Przeżywanie śmierci męża przez boh. – miał glejaka.
[01:49:02] Dokończenie budowy siedziby urzędu gminy, renta rodzinna w 1994 r. – 360 zł. Codzienna praca w ogródku, przygotowywanie przetworów dla dzieci, modlitwa. Miłość i szacunek dzieci, zjazdy rodzinne na 40 osób. „Naprawdę jestem szczęśliwa”. [+]
więcej...
mniej

Zgardziński Dariusz

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film