Katarzyna Ufnalewska z d. Rossowska (ur. 1934, Borysław) – córka ostatniego prezydenta Borysławia Kazimierza Rossowskiego, aresztowanego przez sowietów, prawdopodobnie rozstrzelanego w Kijowie i pochowanego na cmentarzu w Bykowni. W kwietniu 1940 roku została wraz z matką deportowana do Kazachstanu. Początkowo mieszkały w kołchozie Oktiabr, potem w posiołku Wesołyj Padoł i Semiozerce, w grudniu 1944 r. wyjechała na Ukrainę. Po repatriacji do Polski zamieszkała w Krakowie i podjęła naukę w czwartej klasie szkoły podstawowej. Potem przeprowadziła się z matką do Warszawy, następnie do Szklarskiej Poręby, gdzie ukończyła szkołę podstawową, i ponownie do stolicy. Katarzyna Ufnalewska ukończyła liceum Hoffmanowej i architekturę na Politechnice Warszawskiej. Po studiach pracowała w biurach projektowych, później w Instytucie Mechanizacji i Organizacji Budownictwa, a następnie w Instytucie Urbanistyki i Architektury. Od 2000 roku jest na emeryturze, mieszka w Konstancinie-Jeziornie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1934 r. – sfałszowana data urodzenia
[00:01:10] W 1939 r. boh. miała sześć lat i pamięta epizody z sowieckiej okupacji. Ojciec przed wojną był prezydentem Borysławia, został aresztowany, gdy rodzice poszli na głosowanie. W czasie okupacji miejscowi Ukraińcy i Żydzi pomagali ojcu, a po jego aresztowaniu rodzinie, która musiała opuścić dom zajęty przez radzieckiego oficera.
[00:05:40] W kwietniu 1940 r., podczas noclegu u ciotki Hanny Świątkiewicz, matka i boh. zostały razem z jej rodziną deportowane, choć nie było ich na liście do wywózki. Matce pozwolono zajechać do domu i zabrać trochę rzeczy. Po aresztowaniu ojca dziadek, prawnik, uspokajał matkę, licząc na sowiecką praworządność.
[00:09:05] Pociąg długo stał na stacji we Lwowie – modlitwa zesłańców, wyrzucanie listów. W drodze wagony otwarto i miejscowa ludność wrzucała do nich jedzenie. Odnalezienie pod koniec podróży medalika, który boh. zerwała matce z szyi.
[00:11:50] Po przyjeździe do stacji końcowej okazało się, że matki i boh. nie ma na liście – bezskuteczne prośby matki o odesłanie z powrotem. Droga ciężarówką przez step w czasie roztopów – utknięcie auta w błocie. Przybycie do kołchozu „Oktiabr”, w którym mieszkali Kazachowie. Warunki mieszkaniowe, prace podejmowane przez zesłańców. Używanie nawozu do dezynfekcji pomieszczeń. [+]
[00:18:35] Matka zorganizowała przeniesienie do wsi Wesołyj Padoł – podróż podczas upałów. Matka sporządziła listę osób jadących w wagonie na zesłanie. Boh. była wywieziona z matką, ciotką oraz jej matką.
[00:20:30] Ojciec został aresztowany, gdy rodzice poszli na głosowanie – wspomnienie płaczu matki po powrocie do domu. Matka pisała w tej sprawie listy do Stalina. Stryj poszukiwał brata w różnych więzieniach. Prawdopodobnie ojciec był przetrzymywany w Kijowie, został rozstrzelany, jego nazwisko jest na ukraińskiej liście katyńskiej. Boh. pamięta chwile z ojcem. Zachowały się listy rodziców, ostatni matka napisała z zesłania. [+]
[00:24:52] Handel wymienny na zesłaniu – sprzedaż majtek z klapką przez babcię Hłaskową. Surowe zimy w Kazachstanie, praca matki przy wyrębie lasu, potem przy budowie kolei transsyberyjskiej – kara za samowolne wyjście w step. [+]
[00:31:28] Przejazd do Semiozerki, gdzie polskim „mężem zaufania” była Wila Ertman, którą potem aresztowano i wysłano do łagru, do Polski wróciła po 1956 r. Życie na zesłaniu – zakup kozy. Boh. i matka mieszkały z panią Ertmanową i jej synem Ryszardem oraz Haliną Jacewicz i jej synem Maćkiem.
[00:35:25] W czasie paszportyzacji Wila Ertman została wywieziona do łagru, a matkę i panią Jacewiczową aresztowano – oddanie boh. pod opiekę znajomym Rosjanom. Matkę straszono odebraniem córki i przyjęła radzieckie obywatelstwo.
[00:40:26] Wyjazd na Ukrainę z Amankaragaju w grudniu 1944 r. – tłum na stacji. W czasie podróży boh. zachorowała na tyfus. Pobyt w kołchozie Krasnopawłowka – trudności z wyjazdem Polski. Matka zaopiekowała się ukraińską sierotą Natalką, którą przywiozła do Krakowa. Wyjazd do Lwowa razem z panią Jacewiczową.
[00:47:24] Rozdzielenie z ciotką na zesłaniu i jej powrót do Polski. Ciotka po wojnie mieszkała w Gdyni – powody popełnienia samobójstwa. Boh. ukończyła architekturę i pracowała w Instytucie Urbanistyki i Architektury, gdzie zajmowała się obiektami dla służby zdrowia – przypadkowe nawiązanie kontaktu z kuzynem i wiadomość o losach ciotki.
[00:49:42] Boh. przyjechała z matką do Polski w kwietniu 1945 r. Próba wyjazdu z Semiozerki – powód pozostania w posiołku – amerykańskie dary, ubrania i leki. W Krasnopawłowce koło Charkowa nie było przedstawicieli Związku Patriotów Polskich.
[00:54:20] Boh. znalazła w papierach matki notatkę z maja 1940 – 22 października 1939 r. aresztowano męża podczas głosowania. Okoliczności deportacji z Borysławia. Postój we Lwowie. Trasa pociągu z zesłańcami – ostatnią wspomnianą stacją był Kustanaj.
[00:58:12] Po powrocie do Polski nie mówiono o okolicznościach aresztowania ojca. Boh. lepiej znała rosyjski niż polski – sytuacja w szkole Urszulanek w Krakowie. Dziadek pracował w Ministerstwie Komunikacji i miał kawalerkę w Krakowie – zajęcia matki. Postrzeganie przez boh. Niemców i Rosjan – sytuacja repatriantów po wojnie.
[01:03:20] Niemcy po wkroczeniu do Borysławia aresztowali ojca, po wejściu Rosjan został wypuszczony i wrócił do domu. Po wybuchu wojny ojciec podjął próbę wyjazdu do Rumunii – powód powrotu.
[01:05:18] Na zesłaniu mieszkano wśród Kazachów, których nazywano Kirgizami. Nastawienie miejscowej ludności do Polaków – przetrzymywanie listów przez pracownika poczty. Zimą listonosz wrzucał listy przez komin. [Prezentacja pasa z namiotu Kazachów]. Zawody w rodzinie boh.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..