Ufnalewska Katarzyna
Katarzyna Ufnalewska z d. Rossowska (ur. 1934, Borysław) – córka ostatniego prezydenta Borysławia Kazimierza Rossowskiego, aresztowanego przez sowietów, prawdopodobnie rozstrzelanego w Kijowie i pochowanego na cmentarzu w Bykowni. W kwietniu 1940 roku została wraz z matką deportowana do Kazachstanu. Początkowo mieszkały w kołchozie Oktiabr, potem w posiołku Wesołyj Padoł i Semiozerce, w grudniu 1944 r. wyjechała na Ukrainę. Po repatriacji do Polski zamieszkała w Krakowie i podjęła naukę w czwartej klasie szkoły podstawowej. Potem przeprowadziła się z matką do Warszawy, następnie do Szklarskiej Poręby, gdzie ukończyła szkołę podstawową, i ponownie do stolicy. Katarzyna Ufnalewska ukończyła liceum Hoffmanowej i architekturę na Politechnice Warszawskiej. Po studiach pracowała w biurach projektowych, później w Instytucie Mechanizacji i Organizacji Budownictwa, a następnie w Instytucie Urbanistyki i Architektury. Od 2000 roku jest na emeryturze, mieszka w Konstancinie-Jeziornie.
more...
less
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1934 r. – sfałszowana data urodzenia
[00:01:10] W 1939 r. boh. miała sześć lat i pamięta epizody z sowieckiej okupacji. Ojciec przed wojną był prezydentem Borysławia, został aresztowany, gdy rodzice poszli na głosowanie. W czasie okupacji miejscowi Ukraińcy i Żydzi pomagali ojcu, a po jego aresztowaniu rodzinie, która musiała opuścić dom zajęty przez radzieckiego oficera.
[00:05:40] W kwietniu 1940 r., podczas noclegu u ciotki Hanny Świątkiewicz, matka i boh. zostały razem z jej rodziną deportowane, choć nie było ich na liście do wywózki. Matce pozwolono zajechać do domu i zabrać trochę rzeczy. Po aresztowaniu ojca dziadek, prawnik, uspokajał matkę, licząc na sowiecką praworządność.
[00:09:05] Pociąg długo stał na stacji we Lwowie – modlitwa zesłańców, wyrzucanie listów. W drodze wagony otwarto i miejscowa ludność wrzucała do nich jedzenie. Odnalezienie pod koniec podróży medalika, który boh. zerwała matce z szyi.
[00:11:50] Po przyjeździe do stacji końcowej okazało się, że matki i boh. nie ma na liście – bezskuteczne prośby matki o odesłanie z powrotem. Droga ciężarówką przez step w czasie roztopów – utknięcie auta w błocie. Przybycie do kołchozu „Oktiabr”, w którym mieszkali Kazachowie. Warunki mieszkaniowe, prace podejmowane przez zesłańców. Używanie nawozu do dezynfekcji pomieszczeń. [+]
[00:18:35] Matka zorganizowała przeniesienie do wsi Wesołyj Padoł – podróż podczas upałów. Matka sporządziła listę osób jadących w wagonie na zesłanie. Boh. była wywieziona z matką, ciotką oraz jej matką.
[00:20:30] Ojciec został aresztowany, gdy rodzice poszli na głosowanie – wspomnienie płaczu matki po powrocie do domu. Matka pisała w tej sprawie listy do Stalina. Stryj poszukiwał brata w różnych więzieniach. Prawdopodobnie ojciec był przetrzymywany w Kijowie, został rozstrzelany, jego nazwisko jest na ukraińskiej liście katyńskiej. Boh. pamięta chwile z ojcem. Zachowały się listy rodziców, ostatni matka napisała z zesłania. [+]
[00:24:52] Handel wymienny na zesłaniu – sprzedaż majtek z klapką przez babcię Hłaskową. Surowe zimy w Kazachstanie, praca matki przy wyrębie lasu, potem przy budowie kolei transsyberyjskiej – kara za samowolne wyjście w step. [+]
[00:31:28] Przejazd do Semiozerki, gdzie polskim „mężem zaufania” była Wila Ertman, którą potem aresztowano i wysłano do łagru, do Polski wróciła po 1956 r. Życie na zesłaniu – zakup kozy. Boh. i matka mieszkały z panią Ertmanową i jej synem Ryszardem oraz Haliną Jacewicz i jej synem Maćkiem.
[00:35:25] W czasie paszportyzacji Wila Ertman została wywieziona do łagru, a matkę i panią Jacewiczową aresztowano – oddanie boh. pod opiekę znajomym Rosjanom. Matkę straszono odebraniem córki i przyjęła radzieckie obywatelstwo.
[00:40:26] Wyjazd na Ukrainę z Amankaragaju w grudniu 1944 r. – tłum na stacji. W czasie podróży boh. zachorowała na tyfus. Pobyt w kołchozie Krasnopawłowka – trudności z wyjazdem Polski. Matka zaopiekowała się ukraińską sierotą Natalką, którą przywiozła do Krakowa. Wyjazd do Lwowa razem z panią Jacewiczową.
[00:47:24] Rozdzielenie z ciotką na zesłaniu i jej powrót do Polski. Ciotka po wojnie mieszkała w Gdyni – powody popełnienia samobójstwa. Boh. ukończyła architekturę i pracowała w Instytucie Urbanistyki i Architektury, gdzie zajmowała się obiektami dla służby zdrowia – przypadkowe nawiązanie kontaktu z kuzynem i wiadomość o losach ciotki.
[00:49:42] Boh. przyjechała z matką do Polski w kwietniu 1945 r. Próba wyjazdu z Semiozerki – powód pozostania w posiołku – amerykańskie dary, ubrania i leki. W Krasnopawłowce koło Charkowa nie było przedstawicieli Związku Patriotów Polskich.
[00:54:20] Boh. znalazła w papierach matki notatkę z maja 1940 – 22 października 1939 r. aresztowano męża podczas głosowania. Okoliczności deportacji z Borysławia. Postój we Lwowie. Trasa pociągu z zesłańcami – ostatnią wspomnianą stacją był Kustanaj.
[00:58:12] Po powrocie do Polski nie mówiono o okolicznościach aresztowania ojca. Boh. lepiej znała rosyjski niż polski – sytuacja w szkole Urszulanek w Krakowie. Dziadek pracował w Ministerstwie Komunikacji i miał kawalerkę w Krakowie – zajęcia matki. Postrzeganie przez boh. Niemców i Rosjan – sytuacja repatriantów po wojnie.
[01:03:20] Niemcy po wkroczeniu do Borysławia aresztowali ojca, po wejściu Rosjan został wypuszczony i wrócił do domu. Po wybuchu wojny ojciec podjął próbę wyjazdu do Rumunii – powód powrotu.
[01:05:18] Na zesłaniu mieszkano wśród Kazachów, których nazywano Kirgizami. Nastawienie miejscowej ludności do Polaków – przetrzymywanie listów przez pracownika poczty. Zimą listonosz wrzucał listy przez komin. [Prezentacja pasa z namiotu Kazachów]. Zawody w rodzinie boh.
more...
less