Walenty Lewkowicz (ur. 1939, Krasnodolsk) – jego rodziców deportowano w latach 30. z Ukrainy do Kazachstanu. Ukończył siedmioklasową szkołę w Krasnodolsku, potem pracował w kołchozie jako traktorzysta i kierowca. Po repatriacji do Polski zamieszkał wraz z żoną w Środzie Wielkopolskiej.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1939 r. w Kazachstanie.
[00:00:15] Przedstawienie rodziców: Marii i Mariana. W latach 30. rodziców deportowano z Ukrainy. W Kazachstanie pracowali w kołchozie – warunki życia.
[00:01:25] Boh. ukończył siedmioklasową szkołę w Krasnodolsku, w latach 50. został traktorzystą, potem kierowcą. Wygląd budynku szkoły, w którym także mieścił się klub. W klasie byli uczniowie różnych narodowości, w tym Polacy, Gruzini i Żydzi, i nie było na tym tle żadnych nieporozumień. W szkole uczył pan Dębicki, który potem był kierownikiem placówki, i Teresa Fiodorowna Korzeniowska.
[00:05:48] Prace w kołchozie: pielenie pól pszenicy, sianokosy, zimą odgarniano śnieg z dachów. Wykorzystanie traktorów do prac polowych.
[00:08:28] Jedzono kaszę i barszcz, także mięso. Rodzina mieszkała w ziemiance zbudowanej przez rodziców – wygląd „chaty stalinowskiej”, dom stał niedaleko szkoły. Zbudowano go z żółtej gliny wymieszanej ze słomą – wyrób cegieł. Sytuacja podczas wiosennych roztopów. Technologia budowy ziemianki, jej zalety w porównaniu do domów drewnianych. [+]
[00:15:00] Udział w świętach państwowych – pochody w Krasnodolsku z okazji 1 Maja. W posiołku byli dwaj komendanci, Kazachowie: Utiechow i Iskakow. W komendanturze wydawano zezwolenia na wyjazd do innej miejscowości. [+]
[00:17:40] W domu boh. mówiono po ukraińsku, w szkole i z innymi ludźmi po rosyjsku. Boh. ukończył szkołę w 1954 r.
[00:18:40] Reakcje po śmierci Stalina. Sądy nad kołchoźnikami, którzy kradli żywność – wysokie kary za kradzież pszenicy.
[00:21:12] Po ukończeniu szkoły boh. pracował w kołchozie jako kierowca. Kursy dla traktorzystów były w Krasnej Polanie, szefem MTS (Maszynno-Traktornaja Stancja) był Kucharski. Sytuacja podczas choroby matki i jej pobyt w szpitalu. Brygadzistą w posiołku był Franciszek Bąk – przydział traktora Belarus MTZ-5, który nie miał kabiny, boh. sam go remontował. Traktorem nie jeżdżono zimą.
[00:28:20] W kołchozie hodowano zwierzęta: krowy, barany, które wyganiano na odległe pastwiska koło Kyzyłtu. Droga tam trwała 5 dni.
[00:31:10] Zmiana zawodu – boh. został kierowcą i woził różne towary do okolicznych miejscowości. Później jeździł w dalsze trasy.
[00:35:52] Wieczorem chodzono na zabawy do klubu, do tańca grał harmonista, można było grać w bilard. Boh. nauczył się grać na harmonii od ojca. Refleksje na temat życia, ciężkiej pracy, ale i radości. Tańce na weselach.
[00:40:40] Sytuacja po rozpadzie ZSRR, zmiany po dojściu Jelcyna do władzy. Spadek wartości pieniądza.
[00:42:40] Wyjazd do Polski. Prace w kołchozie.
[00:45:46] Mroźne i śnieżne zimy w Kazachstanie, niebezpieczne burany. Powodzie podczas wiosennych roztopów.
[00:49:35] Normy pracy w kołchozie.
[00:50:55] Refleksje na temat wyjazdu do Polski. Po przyjeździe do Warszawy repatrianci zostali zawiezieni do Pułtuska i Środy Wielkopolskiej. W posiołku mieszkało wielu Niemców – ich wyjazdy z Kazachstanu.
[00:55:00] W miejscu opuszczonej wsi dojono krowy. Medale za prace traktorzystów na ugorach. Boh. ukończył kurs samochodowy w Krasnodolsku.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.