Eleonora Szafran z d. Pietrzykowska (ur. 1964, Bielsko-Biała), córka Tadeusza Pietrzykowskiego (ps. “Teddy”), pięściarza, trenera i nauczyciela wychowania fizycznego, a także więźnia KL Auschwitz i KL Neuengamme. Tadeusz Pietrzykowski był dobrze rokującym przedwojennym bokserem, wychowankiem słynnego trenera Feliksa Stamma. Po wybuchu wojny walczył w kampanii wrześniowej, na wiosnę 1940 r. próbował się przedostać do armii polskiej we Francji, jednak został aresztowany przez Niemców przy granicy węgiersko-jugosłowiańskiej. Trafił do KL Auschwitz w pierwszym transporcie z 15 czerwca 1940 r. jako numer 77. W obozie koncentracyjnym brał udział w walkach bokserskich, dzięki czemu miał dostęp do lepszego wyżywienia. Był członkiem organizacji konspiracyjnej założonej przez Witolda Pileckiego, spotkał się także z ojcem Maksymilanem Kolbem. W 1943 r. został przewieziony do obozu w Neuengamme, gdzie również brał udział w obozowych walkach. Pod koniec wojny trafił do KL Bergen-Belsen, tam doczekał wyzwolenia 15 kwietnia 1945. Wstąpił do 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, gdzie odpowiadał za organizację zajęć sportowych. Po powrocie do Polski starał się wznowić karierę pięściarską w Warszawie, jednak władza komunistyczna nie była do niego przychylnie nastawiona. Po niepowodzeniach prywatnych oraz zawodowych w stolicy wyjechał w 1957 r. do Nowego Targu, gdzie mieszkali jego przyjaciele z obozu, bracia Kupcowie. Na początku lat sześćdziesiątych przeniósł się do Bielska-Białej, gdzie poznał swoją trzecią żoną i urodziła mu się córka Eleonora (1964). Pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego i trener, po latach niezwykle ciepło wspominany przez wychowanków. Zmarł 18 kwietnia 1991 r. w Bielsku-Białej.
more...
less
[00:00:10] Boh. jest córką Tadeusza Pietrzykowskiego ps. „Teddy”, więźnia nr 77 KL Auschwitz, Neuengamme i Bergen Belsen. Ojciec ur. 8 kwietnia 1917 r. W Warszawie, babcia Sylwina Pietrzykowska dd. Bieńkowska ur. w Warszawie, dziadek był inżynierem kolejnictwa z Lublina, kształcił się w Belgii. Młodszy o 5 lat stryj Juliusz. Odzyskanie przez Polskę niepodległości, bracia babci walczyli w I wojnie światowej. Dziadkowie mieszkali w Warszawie przy ul. Miedzianej. Kochająca się patriotyczna rodzina. Śmierć dziadka w 1927 r.
[00:03:00] Początek nauki ojca: pięknie malował konie, zachowane obrazy w zbiorach rodzinnych. Rodzina bez ojca, pomoc rodziny Bieńkowskich, babcia Franciszka Bieńkowska. Ojciec kochał sport. W 1930 r. poznanie Romualda Nałęcz Tymińskiego – mistrza Polski w boksie wagi półśredniej, zainteresowanie boksem. Uprawiane sporty: lekka atletyka, żeglarstwo, łyżwiarstwo, piłka nożna. W tym czasie boks – „sport plebejski”, przyjęcie pseudonimu „Teddy Jarosz” – zmiana szkół.
[00:08:43] Wstąpienie do klubu bokserskiego Legia, trener Feliks Stamm „Papa”. Pierwsze sukcesy w boksie, uwielbienie publiki. Mistrzostwo Warszawy w 1936 r., zakwalifikowany na igrzyska olimpijskie.
[00:10:29] Rozpoczęcie II wojny światowej, młodzież zaciągała się do wojska, po kapitulacji Warszawy ojciec przystąpił do konspiracji. Przysięga przed kapelanem AK na pl. Zamkowym. Plan przedostania się do Francji: wyjazd na Podhale, razem z kolegą Kasprzyckim przedostali się na Węgry do miasteczka Pecz przy granicy jugosłowiańskiej. Nocleg w obozie cygańskim – schwytanie przez żandarmerię węgierską, więzienie w Tarnowie. Sąd doraźny w więzieniu, skazany do KL Auschwitz – wyjazd transportem 14 czerwca 1940 r. Razem z nim 727 więźniów z Tarnowa.
[00:16:24] Krótki postój w Krakowie, wiadomość o poddaniu się Paryża. Przyjazd do Oświęcimia, niewiadomy los, bicie i kopanie przez esesmanów, poniżanie, wyzwiska. Wyczerpująca kwarantanna w Auschwitz, pasiaki, przyznanie numerów. „Szczęśliwy” numer 77.
[00:20:55] Ojciec trafił do obozu w wieku 23 lat. Przyjaźnie obozowe: bracia Kupcowie z Poronina („szósty kupiec”), Barańscy z Rzeszowa, Witalis Barański.
[00:23:55] Organizacja więźniów w obozie, głodowe racje żywnościowe. W 1941 r. ojciec budował dom wypoczynkowy SS w Międzybrodziu – celowo uszkodził sobie nogę, trafił do szpitala w Auschwitz (SS-Revier). Mroźna zima 40/41, zamarzanie więźniów [+]. W 1941 r. Skrajne wycieńczenie ojca, „muzułmanin”.
[00:26:12] Pierwsza walka w obozie w marcu 1941 r. z mistrzem Niemiec Walterem Düningiem, „kapo z czarnym winklem”. Boks w obozie. [+] Co niedziela odwszenie więźniów. Odwaga Tadeusza Pietrzykowskiego – ważył 43 kg, Walter ponad 70 kg – walka nierozstrzygnięta, oficjalna wygrana. Szacunek Düninga, wygrany chleb i margaryna. Przebieg walki, doping „Bij Niemca!”. [+]
[00:32:45] Początek lepszego traktowania, przydział do komanda Tierpflegerów – opiekował się zwierzętami, pomagał innym więźniom. Walki bokserskie na ringu przed starą kuchnią, wygrane, dostęp do lepszego pożywienia, odbudowa fizyczna. Trening: boksowanie byków. [++]
[00:34:57] Jedyna przegrana walka w KL Auschwitz: z holenderskim Żydem Joshuą Leo Sandersem. Ciągły napływ bokserów z nowych transportów – rozrywka esesmanów. Pokonanie innych mistrzów.
[00:36:55] Organizacja podziemna w obozie – rotmistrz Witold Pilecki („Tomasz Serafiński”). Zadanie Pileckiego w obozie. Masowe przybywanie Żydów do Auschwitz w 1943 r. Pietrzykowski został „adiutantem” Pileckiego: pomoc więźniom.
[00:40:18] Transport do obozu Neuengamme zorganizowany przez sędziego Lütkemeyera – komendanta tamtejszego obozu. Codzienna walka o życie. Przysięga przed Witoldem Pileckim. Próba zamachu na Rudolfa Hessa razem z kolegą Rzętkowskim (guzik pod końskim siodłem). [+]
[00:43:50] W 1943 r. przejazd 1000 więźniów do Neuengamme. Wstrzyknięcie zarazków tyfusu, przeniesienie ze szpitala dzięki organizacji Pileckiego. Nowe rękawice bokserskie w prezencie od Waltera Düninga. [+]
[00:45:49] Budowa pozycji zawodniczej w Neuengamme, organizacja walk. Pierwsza walka z „Kuchtą”, druga z Schallym Hottenbachem. W Neuengamme Pietrzykowski rozegrał ok. 17 walk, z czego 2 przegrał. Ostatnia walka z Schallym Hottenbachem w trakcie nalotów dywanowych na Hamburg. Znajdowanie kosztowności w ruinach domów, obstawianie wyników przez Niemców.
[00:48:40] Przewiezienie do obozu Bergen Belsen, wyzwolenie przez Brytyjczyków. W Lubece wstąpienie do I dywizji pancernej gen. Maczka. Rozpoczęcie boksowania na ringach niemieckich, belgijskich, francuskich z bokserami z wielu krajów.
[00:50:30] Poznanie pierwszej żony Zofii Kicińskiej, ślub w Lubece, powrót do Warszawy w 1946 r. Zgliszcza miasta, brat (stryj boh.) internowany w obozie w Lozannie, mama (babcia) nie żyła. Trudne początki w Polsce.
[00:52:23] Wezwany na przesłuchanie jako świadek „w sprawie Witolda Pileckiego”, tortury, uratowany przez enkawudzistę. Sytuacja Pietrzykowskiego po powrocie do Polski. Proces rtm Pileckiego, wyrok. [++]
[00:55:36] Premier Cyrankiewicz – członek innej organizacji podziemnej w Auschwitz. Bezowocna interwencja Pietrzykowskiego u Cyrankiewicza – Pilecki rozstrzelany w więzieniu na Mokotowie. Wstrząs. Informacja o rehabilitacji Pileckiego w 1991 r. Po kilku dniach – śmierć ojca (zawał).
[00:58:39] Pietrzykowski był świadkiem w procesie Rudolfa Hessa. Po kilku walkach rezygnacja z uprawiania boksu. Przegrana walka z Czortkiem. [+]
[01:01:25] Rozpoczęcie trenowania młodzieży. Studia na AWF w Warszawie w 1954 r., praca jako nauczyciela WF w Aninie, Wawrze, Warszawie, uwielbiany przez młodzież. [+] Rozpad pierwszego małżeństwa po 9 latach, wyjazd na Podhale do braci Kupców z Poronina. Treningi w Nowym Targu od 1957 r.
[01:04:34] Poznanie drugiej żony, ślub, narodziny syna Tadeusza, kolejny rozwód. W 1962 r. przyjazd do Bielska Białej, sekcja bokserska w Kozach. Praca w szkole nr 12 w Leszczynach w latach 1965-1975. Sekcja koszykarska, sportowe klasy eksperymentalne. Wspomnienia byłych uczniów: „prof. Tadeusz Pietrzykowski – absolutny autorytet, wzór do naśladowania”. Uczeń Bogdan Dubiel również został trenerem. [+]
[01:08:55] Opowieści Pietrzykowskiego o przeżyciach z czasu wojny w szkołach. Nauczanie chemii w 1965 r. Zakazane tematy: rtm Pilecki, Maksymilian Maria Kolbe. [+] Szacunek wśród uczniów, spotkania przy grobie prof. Pietrzykowskiego.
[01:13:17] Wspomnienia o Gertrudzie Hannauer w niedokończonej książce – zabranej w więzieniu na Mokotowie. Zaginięcie spisanych na nowo wspomnień. Pamiętnik z Oświęcimia. Bliska relacja z Trudą Hannauer, nieznane powojenne losy. Odnalezienie Trudy przez ciotkę w Niemczech.
[01:16:25] Stres poobozowy, trauma. Losy Hannauer [+]. Kapo Otto Küssel, pomagał Pietrzykowskiemu, współpracował z Pileckim, „wyjątkowy człowiek”.
[01:18:38] Siostra Czerwonego Krzyża, Austriaczka Marie Stromberger, początkowo zafascynowana hitleryzmem – po pobycie w obozie przeszła metamorfozę. Marie przenosiła grypsy do babci do Warszawy, pozytywna postać. [+]
[01:20:09] Pozytywna ocena Düninga i Otto Küssela wg Pietrzykowskiego – pomagali polskim więźniom. Lekarz z SS Benno Adolph w Neuengamme pomagał Pietrzykowskiemu w zamian za lekcje boksu.
[01:22:22] Po wojnie bezowocne próby odnalezienia Waltera Düninga, nieznane losy. Niedokładne ukazywanie historii, film „Bokser i śmierć” (Józef Hen) – niezadowolenie Pietrzykowskiego, krytyczne opinie. Historie innych bokserów, którym udało się przeżyć obozy koncentracyjne.
[01:27:20] Książka [Stanisława] Jagielskiego „Sclavus saltans, wspomnienia lekarza obozowego”, opis walki z Schallym Holttenbachem w Neuengamme. Przekłamania we wspomnieniach, „biznes robiony na cudzych historiach”. Potwierdzanie informacji o ojcu w archiwach obozowych.
[01:30:56] Ojciec nie wierzył w informacje napływające z Polski, chciał się spotkać ze swoją matką, nie wiedział, że w 1944 r. zmarła w Świdrze na gruźlicę. Śmierć prababci (boh.) Franciszki. Wstrząs z powodu procesu Witolda Pileckiego. Najprawdopodobniej został zmuszony do zaprzestania kariery, w domu był to temat tabu. [+]
[01:34:57] Zachwyt Pietrzykowskim w Lubece jako „najlepszym polskim bokserem”. Maksymilian Maria Kolbe był w Oświęcimiu 53 dni, wspomnienie Pietrzykowskiego o pobiciu więźnia [z książki]. Walka z vorarbeiterem (brygadzistą), interwencja Kolbego. [++] Spotkania z Kolbem w „Birkenalee”, kult Matki Boskiej. Dzielenie się chlebem. Apel, na którym Kolbe zgłosił się do egzekucji zamiast innego więźnia.
[01:41:54] Film dokumentalny Marka Sucheni o polskich bokserach, syn boh. Jakub Szafran w roli Pietrzykowskiego.
[01:45:15] Film Gabrieli Mruszczak z TV Kraków. Film „Mistrz” Macieja Barszczewskiego, książka boh. „Mistrz”. Duże zainteresowanie historią Tadeusza Pietrzykowskiego na świecie. „List do taty” – nowa, emocjonalna opowieść boh.
[01:51:15] Spotkania boh. z młodzieżą. Boh. o ojcu: „On nie czuł nienawiści […] do Niemców, był otwarty do całego świata, nie osądzał, umiał wybaczać”.
[01:57:00] Pietrzykowski fascynował młodych ludzi, dużo opowiadał, był słuchany. Odwiedzał Auschwitz. Konieczność przekazywania historii.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.