Szafran Eleonora
Eleonora Szafran z d. Pietrzykowska (ur. 1964, Bielsko-Biała), córka Tadeusza Pietrzykowskiego (ps. “Teddy”), pięściarza, trenera i nauczyciela wychowania fizycznego, a także więźnia KL Auschwitz i KL Neuengamme. Tadeusz Pietrzykowski był dobrze rokującym przedwojennym bokserem, wychowankiem słynnego trenera Feliksa Stamma. Po wybuchu wojny walczył w kampanii wrześniowej, na wiosnę 1940 r. próbował się przedostać do armii polskiej we Francji, jednak został aresztowany przez Niemców przy granicy węgiersko-jugosłowiańskiej. Trafił do KL Auschwitz w pierwszym transporcie z 15 czerwca 1940 r. jako numer 77. W obozie koncentracyjnym brał udział w walkach bokserskich, dzięki czemu miał dostęp do lepszego wyżywienia. Był członkiem organizacji konspiracyjnej założonej przez Witolda Pileckiego, spotkał się także z ojcem Maksymilanem Kolbem. W 1943 r. został przewieziony do obozu w Neuengamme, gdzie również brał udział w obozowych walkach. Pod koniec wojny trafił do KL Bergen-Belsen, tam doczekał wyzwolenia 15 kwietnia 1945. Wstąpił do 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, gdzie odpowiadał za organizację zajęć sportowych. Po powrocie do Polski starał się wznowić karierę pięściarską w Warszawie, jednak władza komunistyczna nie była do niego przychylnie nastawiona. Po niepowodzeniach prywatnych oraz zawodowych w stolicy wyjechał w 1957 r. do Nowego Targu, gdzie mieszkali jego przyjaciele z obozu, bracia Kupcowie. Na początku lat sześćdziesiątych przeniósł się do Bielska-Białej, gdzie poznał swoją trzecią żoną i urodziła mu się córka Eleonora (1964). Pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego i trener, po latach niezwykle ciepło wspominany przez wychowanków. Zmarł 18 kwietnia 1991 r. w Bielsku-Białej.
more...
less
[00:00:10] Boh. jest córką Tadeusza Pietrzykowskiego ps. „Teddy”, więźnia nr 77 KL Auschwitz, Neuengamme i Bergen Belsen. Ojciec ur. 8 kwietnia 1917 r. W Warszawie, babcia Sylwina Pietrzykowska dd. Bieńkowska ur. w Warszawie, dziadek był inżynierem kolejnictwa z Lublina, kształcił się w Belgii. Młodszy o 5 lat stryj Juliusz. Odzyskanie przez Polskę niepodległości, bracia babci walczyli w I wojnie światowej. Dziadkowie mieszkali w Warszawie przy ul. Miedzianej. Kochająca się patriotyczna rodzina. Śmierć dziadka w 1927 r.
[00:03:00] Początek nauki ojca: pięknie malował konie, zachowane obrazy w zbiorach rodzinnych. Rodzina bez ojca, pomoc rodziny Bieńkowskich, babcia Franciszka Bieńkowska. Ojciec kochał sport. W 1930 r. poznanie Romualda Nałęcz Tymińskiego – mistrza Polski w boksie wagi półśredniej, zainteresowanie boksem. Uprawiane sporty: lekka atletyka, żeglarstwo, łyżwiarstwo, piłka nożna. W tym czasie boks – „sport plebejski”, przyjęcie pseudonimu „Teddy Jarosz” – zmiana szkół.
[00:08:43] Wstąpienie do klubu bokserskiego Legia, trener Feliks Stamm „Papa”. Pierwsze sukcesy w boksie, uwielbienie publiki. Mistrzostwo Warszawy w 1936 r., zakwalifikowany na igrzyska olimpijskie.
[00:10:29] Rozpoczęcie II wojny światowej, młodzież zaciągała się do wojska, po kapitulacji Warszawy ojciec przystąpił do konspiracji. Przysięga przed kapelanem AK na pl. Zamkowym. Plan przedostania się do Francji: wyjazd na Podhale, razem z kolegą Kasprzyckim przedostali się na Węgry do miasteczka Pecz przy granicy jugosłowiańskiej. Nocleg w obozie cygańskim – schwytanie przez żandarmerię węgierską, więzienie w Tarnowie. Sąd doraźny w więzieniu, skazany do KL Auschwitz – wyjazd transportem 14 czerwca 1940 r. Razem z nim 727 więźniów z Tarnowa.
[00:16:24] Krótki postój w Krakowie, wiadomość o poddaniu się Paryża. Przyjazd do Oświęcimia, niewiadomy los, bicie i kopanie przez esesmanów, poniżanie, wyzwiska. Wyczerpująca kwarantanna w Auschwitz, pasiaki, przyznanie numerów. „Szczęśliwy” numer 77.
[00:20:55] Ojciec trafił do obozu w wieku 23 lat. Przyjaźnie obozowe: bracia Kupcowie z Poronina („szósty kupiec”), Barańscy z Rzeszowa, Witalis Barański.
[00:23:55] Organizacja więźniów w obozie, głodowe racje żywnościowe. W 1941 r. ojciec budował dom wypoczynkowy SS w Międzybrodziu – celowo uszkodził sobie nogę, trafił do szpitala w Auschwitz (SS-Revier). Mroźna zima 40/41, zamarzanie więźniów [+]. W 1941 r. Skrajne wycieńczenie ojca, „muzułmanin”.
[00:26:12] Pierwsza walka w obozie w marcu 1941 r. z mistrzem Niemiec Walterem Düningiem, „kapo z czarnym winklem”. Boks w obozie. [+] Co niedziela odwszenie więźniów. Odwaga Tadeusza Pietrzykowskiego – ważył 43 kg, Walter ponad 70 kg – walka nierozstrzygnięta, oficjalna wygrana. Szacunek Düninga, wygrany chleb i margaryna. Przebieg walki, doping „Bij Niemca!”. [+]
[00:32:45] Początek lepszego traktowania, przydział do komanda Tierpflegerów – opiekował się zwierzętami, pomagał innym więźniom. Walki bokserskie na ringu przed starą kuchnią, wygrane, dostęp do lepszego pożywienia, odbudowa fizyczna. Trening: boksowanie byków. [++]
[00:34:57] Jedyna przegrana walka w KL Auschwitz: z holenderskim Żydem Joshuą Leo Sandersem. Ciągły napływ bokserów z nowych transportów – rozrywka esesmanów. Pokonanie innych mistrzów.
[00:36:55] Organizacja podziemna w obozie – rotmistrz Witold Pilecki („Tomasz Serafiński”). Zadanie Pileckiego w obozie. Masowe przybywanie Żydów do Auschwitz w 1943 r. Pietrzykowski został „adiutantem” Pileckiego: pomoc więźniom.
[00:40:18] Transport do obozu Neuengamme zorganizowany przez sędziego Lütkemeyera – komendanta tamtejszego obozu. Codzienna walka o życie. Przysięga przed Witoldem Pileckim. Próba zamachu na Rudolfa Hessa razem z kolegą Rzętkowskim (guzik pod końskim siodłem). [+]
[00:43:50] W 1943 r. przejazd 1000 więźniów do Neuengamme. Wstrzyknięcie zarazków tyfusu, przeniesienie ze szpitala dzięki organizacji Pileckiego. Nowe rękawice bokserskie w prezencie od Waltera Düninga. [+]
[00:45:49] Budowa pozycji zawodniczej w Neuengamme, organizacja walk. Pierwsza walka z „Kuchtą”, druga z Schallym Hottenbachem. W Neuengamme Pietrzykowski rozegrał ok. 17 walk, z czego 2 przegrał. Ostatnia walka z Schallym Hottenbachem w trakcie nalotów dywanowych na Hamburg. Znajdowanie kosztowności w ruinach domów, obstawianie wyników przez Niemców.
[00:48:40] Przewiezienie do obozu Bergen Belsen, wyzwolenie przez Brytyjczyków. W Lubece wstąpienie do I dywizji pancernej gen. Maczka. Rozpoczęcie boksowania na ringach niemieckich, belgijskich, francuskich z bokserami z wielu krajów.
[00:50:30] Poznanie pierwszej żony Zofii Kicińskiej, ślub w Lubece, powrót do Warszawy w 1946 r. Zgliszcza miasta, brat (stryj boh.) internowany w obozie w Lozannie, mama (babcia) nie żyła. Trudne początki w Polsce.
[00:52:23] Wezwany na przesłuchanie jako świadek „w sprawie Witolda Pileckiego”, tortury, uratowany przez enkawudzistę. Sytuacja Pietrzykowskiego po powrocie do Polski. Proces rtm Pileckiego, wyrok. [++]
[00:55:36] Premier Cyrankiewicz – członek innej organizacji podziemnej w Auschwitz. Bezowocna interwencja Pietrzykowskiego u Cyrankiewicza – Pilecki rozstrzelany w więzieniu na Mokotowie. Wstrząs. Informacja o rehabilitacji Pileckiego w 1991 r. Po kilku dniach – śmierć ojca (zawał).
[00:58:39] Pietrzykowski był świadkiem w procesie Rudolfa Hessa. Po kilku walkach rezygnacja z uprawiania boksu. Przegrana walka z Czortkiem. [+]
[01:01:25] Rozpoczęcie trenowania młodzieży. Studia na AWF w Warszawie w 1954 r., praca jako nauczyciela WF w Aninie, Wawrze, Warszawie, uwielbiany przez młodzież. [+] Rozpad pierwszego małżeństwa po 9 latach, wyjazd na Podhale do braci Kupców z Poronina. Treningi w Nowym Targu od 1957 r.
[01:04:34] Poznanie drugiej żony, ślub, narodziny syna Tadeusza, kolejny rozwód. W 1962 r. przyjazd do Bielska Białej, sekcja bokserska w Kozach. Praca w szkole nr 12 w Leszczynach w latach 1965-1975. Sekcja koszykarska, sportowe klasy eksperymentalne. Wspomnienia byłych uczniów: „prof. Tadeusz Pietrzykowski – absolutny autorytet, wzór do naśladowania”. Uczeń Bogdan Dubiel również został trenerem. [+]
[01:08:55] Opowieści Pietrzykowskiego o przeżyciach z czasu wojny w szkołach. Nauczanie chemii w 1965 r. Zakazane tematy: rtm Pilecki, Maksymilian Maria Kolbe. [+] Szacunek wśród uczniów, spotkania przy grobie prof. Pietrzykowskiego.
[01:13:17] Wspomnienia o Gertrudzie Hannauer w niedokończonej książce – zabranej w więzieniu na Mokotowie. Zaginięcie spisanych na nowo wspomnień. Pamiętnik z Oświęcimia. Bliska relacja z Trudą Hannauer, nieznane powojenne losy. Odnalezienie Trudy przez ciotkę w Niemczech.
[01:16:25] Stres poobozowy, trauma. Losy Hannauer [+]. Kapo Otto Küssel, pomagał Pietrzykowskiemu, współpracował z Pileckim, „wyjątkowy człowiek”.
[01:18:38] Siostra Czerwonego Krzyża, Austriaczka Marie Stromberger, początkowo zafascynowana hitleryzmem – po pobycie w obozie przeszła metamorfozę. Marie przenosiła grypsy do babci do Warszawy, pozytywna postać. [+]
[01:20:09] Pozytywna ocena Düninga i Otto Küssela wg Pietrzykowskiego – pomagali polskim więźniom. Lekarz z SS Benno Adolph w Neuengamme pomagał Pietrzykowskiemu w zamian za lekcje boksu.
[01:22:22] Po wojnie bezowocne próby odnalezienia Waltera Düninga, nieznane losy. Niedokładne ukazywanie historii, film „Bokser i śmierć” (Józef Hen) – niezadowolenie Pietrzykowskiego, krytyczne opinie. Historie innych bokserów, którym udało się przeżyć obozy koncentracyjne.
[01:27:20] Książka [Stanisława] Jagielskiego „Sclavus saltans, wspomnienia lekarza obozowego”, opis walki z Schallym Holttenbachem w Neuengamme. Przekłamania we wspomnieniach, „biznes robiony na cudzych historiach”. Potwierdzanie informacji o ojcu w archiwach obozowych.
[01:30:56] Ojciec nie wierzył w informacje napływające z Polski, chciał się spotkać ze swoją matką, nie wiedział, że w 1944 r. zmarła w Świdrze na gruźlicę. Śmierć prababci (boh.) Franciszki. Wstrząs z powodu procesu Witolda Pileckiego. Najprawdopodobniej został zmuszony do zaprzestania kariery, w domu był to temat tabu. [+]
[01:34:57] Zachwyt Pietrzykowskim w Lubece jako „najlepszym polskim bokserem”. Maksymilian Maria Kolbe był w Oświęcimiu 53 dni, wspomnienie Pietrzykowskiego o pobiciu więźnia [z książki]. Walka z vorarbeiterem (brygadzistą), interwencja Kolbego. [++] Spotkania z Kolbem w „Birkenalee”, kult Matki Boskiej. Dzielenie się chlebem. Apel, na którym Kolbe zgłosił się do egzekucji zamiast innego więźnia.
[01:41:54] Film dokumentalny Marka Sucheni o polskich bokserach, syn boh. Jakub Szafran w roli Pietrzykowskiego.
[01:45:15] Film Gabrieli Mruszczak z TV Kraków. Film „Mistrz” Macieja Barszczewskiego, książka boh. „Mistrz”. Duże zainteresowanie historią Tadeusza Pietrzykowskiego na świecie. „List do taty” – nowa, emocjonalna opowieść boh.
[01:51:15] Spotkania boh. z młodzieżą. Boh. o ojcu: „On nie czuł nienawiści […] do Niemców, był otwarty do całego świata, nie osądzał, umiał wybaczać”.
[01:57:00] Pietrzykowski fascynował młodych ludzi, dużo opowiadał, był słuchany. Odwiedzał Auschwitz. Konieczność przekazywania historii.
more...
less