Zofia Pękala z d. Słaba (ur. 1928, Skrzypaczowice) – jej rodzice prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne. W rodzinnej wiosce stał dwór należący w XIX w. do rodziny mjr Henryka „Hubala” Dobrzańskiego. Podczas okupacji majątek zajęli Niemcy, w dworze mieszkał gestapowiec von Paul, latem 1944 r. porwany i zastrzelony przez akowców. Zofia Pękala była świadkiem walk frontowych w 1944 roku. Po wojnie wyjechała do Zabrza, gdzie przez trzy lata pracowała w szwalni jako szwaczka. Po ślubie zamieszkała w domu męża w Koprzywnicy.
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Skrzypaczowicach.
[00:01:07] Rodzice: Marianna i Ignacy, prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne. Boh. miała trzy starsze siostry oraz dwóch młodszych braci. Siostra po ślubie wyjechała do Zabrza i boh. mieszkała u niej przez trzy lata. Boh. pracowała jako krawcowa – szycie koszul na akord.
[00:02:48] Po wybuchu wojny rodzina ukrywała się przed niemieckimi nalotami w wykopanych dołach. Dwie siostry schroniły się w piwnicach dworu, gdzie ukrywali się okoliczni mieszkańcy. Na wiadomość o pojawieniu się sowieckich żołnierzy boh. poszła z koleżanką ich zobaczyć. Niemieccy żołnierze bali się pić mleko. Przejście frontu przez wieś w 1944 r. W 1939 r. samoloty niemieckie leciały w kierunku Mielca.
[00:07:22] W dworze mieszkał Niemiec, przyjeżdżali tam żołnierze z frontu i ze szpitali. Żołnierze chcieli, by siostra naprawiała im mundury, ale partyzanci grozili obcinaniem włosów za kontakty z Niemcami. Niemiecki żołnierz mówiący po polsku pomógł boh. odrobić lekcje. Szkoła podczas okupacji – nauka z pisma „Ster”. [+]
[00:10:44] Po wojnie jedna z sióstr wyjechała do Zabrza, boh. zamieszkała u niej i podjęła pracę w szwalni – szycie koszul. Po trzech latach wyszła za mąż i zamieszkała w Koprzywnicy – życie rodziny.
[00:13:05] Walki podczas ofensywy Armii Czerwonej – boh. była świadkiem zastrzelenia niemieckiego żołnierza przez czerwonoarmistę. We wsi przebywali uciekinierzy z linii frontu, którzy wrócili do domów, gdy front się przesunął. [+]
[00:16:08] Boh. pasła krowy i widziała przechodzących przez wieś polskich żołnierzy. We wsi był dwór, podczas okupacji niemieccy żołnierze przyjeżdżali tam ze szpitali na rekonwalescencję. Niemiec mieszkający w dworze zabrał do pracy dwie siostry, którym groziło wywiezienie na roboty. Pewnego dnia Niemcy otoczyli wieś i zabrali młodych mężczyzn, których podejrzewano o przynależność do partyzantki. Ojciec idąc w pole spotkał znajomego Niemca, gospodarza z Mikołajowa, który był żandarmem – ostrzeżenie, że wieś jest obstawiona. Niemcy wywozili dziewczyny ze wsi na roboty – gdy zabrano siostrę Kazimierę, ojciec poprosił o interwencję Niemca mieszkającego w dworze, który pojechał do Łoniowa i zabrał siostrę.
[00:22:00] Po wojnie majątek został rozparcelowany. Podczas okupacji w okolicy działała partyzantka, ale boh. nie była zorientowana kto do niej należał. Kuzyn Stanisław Kiliański dowiedział się, że partyzanci chcą obcinać włosy dziewczynom i wybronił je. Na koniec żniw właściciel dworu został związany przez dziewczyny i musiał się wykupić, zaprosił więc dwie żniwiarki do dworu na poczęstunek, potem do wsi odprowadziła je kucharka. Stanisław Kiliański uciekając przed frontem zatrzymał się u rodziny boh. Dwie siostry pracowały w dworze, mieszkający tam Niemiec dobrze traktował Polaków i pomagał im
[00:26:12] Boh. słyszała o egzekucji czterdziestu w Koprzywnicy – jeden z więźniów został zastrzelony podczas próby ucieczki. Podczas jarmarku zabito niemieckiego żołnierza i egzekucja była odwetem za jego śmierć. Wyjazdy na roboty do Niemiec – zdarzało się, że płacono za zastąpienie osób wyznaczonych do wyjazdu.
[00:29:30] Po wejściu Rosjan umeblowanie dworu w Skrzypaczowicach zostało rozkradzione przez miejscową ludność, a budynek zniszczono. Boh. i siostra chciały zabrać szafę, ale ojciec się nie zgodził. W dworze mieszkała dziedziczka Koźmianka, jej mąż był w Anglii. Po jej wyjeździe w dworze został dzierżawca Dobiecki, który miał czworo dzieci, z jego córką Marysią boh. chodziła po wojnie do szkoły. [+]
[00:34:20] Podczas okupacji niemieckiej nie było pracy. Szwagier jeździł do Tarnobrzega i handlował mąką – zachowanie Niemców spotkanych na drodze. Boh. widziała modlące się Żydówki, które wieziono wozem do Łoniowa. Ucieczki ludzi przed frontem. Porównanie Niemców i Rosjan. We wsi stacjonowali Rosjanie, ponieważ za wsią było lotnisko polowe – w domu boh. mieszkali trzej czerwonoarmiści. Pewnego dnia przyszedł do nich kolega, który wszedł do kuchni, gdzie spały siostry – interwencja ojca. Ludzie we wsi opowiadali o gwałtach i kradzieżach – zgwałcenie i zamordowanie staruszki, która pasła krowę.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..