Pękala Zofia
Zofia Pękala z d. Słaba (ur. 1928, Skrzypaczowice) – jej rodzice prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne. W rodzinnej wiosce stał dwór należący w XIX w. do rodziny mjr Henryka „Hubala” Dobrzańskiego. Podczas okupacji majątek zajęli Niemcy, w dworze mieszkał gestapowiec von Paul, latem 1944 r. porwany i zastrzelony przez akowców. Zofia Pękala była świadkiem walk frontowych w 1944 roku. Po wojnie wyjechała do Zabrza, gdzie przez trzy lata pracowała w szwalni jako szwaczka. Po ślubie zamieszkała w domu męża w Koprzywnicy.
more...
less
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Skrzypaczowicach.
[00:01:07] Rodzice: Marianna i Ignacy, prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne. Boh. miała trzy starsze siostry oraz dwóch młodszych braci. Siostra po ślubie wyjechała do Zabrza i boh. mieszkała u niej przez trzy lata. Boh. pracowała jako krawcowa – szycie koszul na akord.
[00:02:48] Po wybuchu wojny rodzina ukrywała się przed niemieckimi nalotami w wykopanych dołach. Dwie siostry schroniły się w piwnicach dworu, gdzie ukrywali się okoliczni mieszkańcy. Na wiadomość o pojawieniu się sowieckich żołnierzy boh. poszła z koleżanką ich zobaczyć. Niemieccy żołnierze bali się pić mleko. Przejście frontu przez wieś w 1944 r. W 1939 r. samoloty niemieckie leciały w kierunku Mielca.
[00:07:22] W dworze mieszkał Niemiec, przyjeżdżali tam żołnierze z frontu i ze szpitali. Żołnierze chcieli, by siostra naprawiała im mundury, ale partyzanci grozili obcinaniem włosów za kontakty z Niemcami. Niemiecki żołnierz mówiący po polsku pomógł boh. odrobić lekcje. Szkoła podczas okupacji – nauka z pisma „Ster”. [+]
[00:10:44] Po wojnie jedna z sióstr wyjechała do Zabrza, boh. zamieszkała u niej i podjęła pracę w szwalni – szycie koszul. Po trzech latach wyszła za mąż i zamieszkała w Koprzywnicy – życie rodziny.
[00:13:05] Walki podczas ofensywy Armii Czerwonej – boh. była świadkiem zastrzelenia niemieckiego żołnierza przez czerwonoarmistę. We wsi przebywali uciekinierzy z linii frontu, którzy wrócili do domów, gdy front się przesunął. [+]
[00:16:08] Boh. pasła krowy i widziała przechodzących przez wieś polskich żołnierzy. We wsi był dwór, podczas okupacji niemieccy żołnierze przyjeżdżali tam ze szpitali na rekonwalescencję. Niemiec mieszkający w dworze zabrał do pracy dwie siostry, którym groziło wywiezienie na roboty. Pewnego dnia Niemcy otoczyli wieś i zabrali młodych mężczyzn, których podejrzewano o przynależność do partyzantki. Ojciec idąc w pole spotkał znajomego Niemca, gospodarza z Mikołajowa, który był żandarmem – ostrzeżenie, że wieś jest obstawiona. Niemcy wywozili dziewczyny ze wsi na roboty – gdy zabrano siostrę Kazimierę, ojciec poprosił o interwencję Niemca mieszkającego w dworze, który pojechał do Łoniowa i zabrał siostrę.
[00:22:00] Po wojnie majątek został rozparcelowany. Podczas okupacji w okolicy działała partyzantka, ale boh. nie była zorientowana kto do niej należał. Kuzyn Stanisław Kiliański dowiedział się, że partyzanci chcą obcinać włosy dziewczynom i wybronił je. Na koniec żniw właściciel dworu został związany przez dziewczyny i musiał się wykupić, zaprosił więc dwie żniwiarki do dworu na poczęstunek, potem do wsi odprowadziła je kucharka. Stanisław Kiliański uciekając przed frontem zatrzymał się u rodziny boh. Dwie siostry pracowały w dworze, mieszkający tam Niemiec dobrze traktował Polaków i pomagał im
[00:26:12] Boh. słyszała o egzekucji czterdziestu w Koprzywnicy – jeden z więźniów został zastrzelony podczas próby ucieczki. Podczas jarmarku zabito niemieckiego żołnierza i egzekucja była odwetem za jego śmierć. Wyjazdy na roboty do Niemiec – zdarzało się, że płacono za zastąpienie osób wyznaczonych do wyjazdu.
[00:29:30] Po wejściu Rosjan umeblowanie dworu w Skrzypaczowicach zostało rozkradzione przez miejscową ludność, a budynek zniszczono. Boh. i siostra chciały zabrać szafę, ale ojciec się nie zgodził. W dworze mieszkała dziedziczka Koźmianka, jej mąż był w Anglii. Po jej wyjeździe w dworze został dzierżawca Dobiecki, który miał czworo dzieci, z jego córką Marysią boh. chodziła po wojnie do szkoły. [+]
[00:34:20] Podczas okupacji niemieckiej nie było pracy. Szwagier jeździł do Tarnobrzega i handlował mąką – zachowanie Niemców spotkanych na drodze. Boh. widziała modlące się Żydówki, które wieziono wozem do Łoniowa. Ucieczki ludzi przed frontem. Porównanie Niemców i Rosjan. We wsi stacjonowali Rosjanie, ponieważ za wsią było lotnisko polowe – w domu boh. mieszkali trzej czerwonoarmiści. Pewnego dnia przyszedł do nich kolega, który wszedł do kuchni, gdzie spały siostry – interwencja ojca. Ludzie we wsi opowiadali o gwałtach i kradzieżach – zgwałcenie i zamordowanie staruszki, która pasła krowę.
more...
less