Julia Sołtysik (ur. 1932, Pietrzykowice) – podczas okupacji niemieckiej jej ojciec został zmuszony do pracy przy umacnianiu pobliskiego Jeziora Żywieckiego
wrzucony do wody za zbyt powolną pracę, zmarł wkrótce na zapalenie płuc. Pani Julia i jej siedmioro rodzeństwa zostali wraz z matką, gospodarując na nieco ponad jednohektarowym gospodarstwie. Po wojnie pracowała jako pomoc w szkole rolniczej w Łodygowicach, a potem jako malarka ozdób choinkowych w zakładach Sztuka Szklana w Bielsku-Białej. Do 2020 roku mieszkała w rodzinnym domu w Pietrzykowicach. Na skutek choroby przeniesiona do Domu Opieki Społecznej w Żywcu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1932 r. w Pietrzykowicach.
[00:00:30] Podczas okupacji ojciec został zabrany do prac nad jeziorem. Niemiec wrzucił go do wody – krótka choroba i śmierć ojca. W domu została matka z ośmiorgiem dzieci, po oddaniu kontyngentu rodzina głodowała. Dzieci jadły szczaw zrywany na łące. Jeden z braci został wywieziony na roboty do Niemiec, drugi trafił do bauera w Łodygowicach. Dzieci pracowały u zamożniejszych gospodarzy. Warunki w domu, spanie w skrzynkach pod łóżkiem matki. Brat będący na robotach dostawał do jedzenia ślimaki.
[00:09:38] Rodzina mieszkała w Pietrzykowicach przy ul. Jesionowej. Przed wojną ojciec pracował w Bielsku, podczas okupacji Niemcy zabrali go robót przymusowych nad jeziorem Żywieckim – śmierć ojca. Stan zdrowia boh., okoliczności znalezienia się w Domu Opieki Społecznej.
[00:14:46] Po wojnie boh. pracowała w gospodarstwie szkoły rolniczej w Łodygowicach – praca w stajni i przy kurach, głód lat powojennych. Powody, dla których boh. nie wyszła za mąż.
[00:21:30] Po reformie rolnej rodzina nie dostała więcej ziemi. Boh. w dzieciństwie chorowała i ojciec nosił ją do szkoły. Po skończeniu piątej klasy musiała pracować. Po wojnie matki nie było stać na wyjazd boh. do szkoły.
[00:24:30] Przedstawienie rodziców: Heleny i Józefa. Boh. miała trzech starszych braci. Losy rodzeństwa. Boh. przez dwa lata wychowywała dwójkę siostrzeńców, ale potem zabrano je do domu dziecka w Oświęcimiu – wizyty w placówce, cukierki dla dzieci.
[00:30:18] Podczas wojny spaliła się stodoła i stajnia, jedna z dwóch krów została zabita – ukrywanie się w piwnicy sąsiedniego domu, interwencja brata podczas ostrzału.
[00:36:53] Podczas okupacji nie wolno było zapalać światła – kontrole przeprowadzane przez Niemców. Reakcja dzieci, gdy niemiecki żołnierz chciał zastrzelić matkę.
[00:39:10] Boh. nie widziała we wsi radzieckich żołnierzy. Porównanie obecnej sytuacji na granicy z Białorusią do czasów II wojny.
[00:41:18] Po śmierci ojca nie było go za co pochować i pogrzeb odbył się bez księdza. Grób nie był opłacony i po latach pochowano tam kogoś innego. [+]
[00:44:38] Matka wychowała się w Juszczynie koło Żywca. Praca dzieci u bogatszych gospodarzy. Ojciec pochodził z Łodygowic, jego krewni zmarli. Po wojnie pracowano za żywność.
[00:46:33] Boże Narodzenie po śmierci ojca – prażuchy na Wigilię. Sytuacja na wsi po wojnie, dostawy obowiązkowe.
[00:47:35] Podczas okupacji dzieciaki biegały, by oglądać przejeżdżających policjantów. Refleksje na temat starości. Boh. opiekowała się matka i bratem, do rodzinnego domu dobudowała część dla siebie. Po pobycie w szpitalu przywieziono ją do domu opieki – trudności adaptacyjne. Różnica między samotnością w domu a samotnością w Domu Pomocy Społecznej.
[00:52:32] Krewni wyjechali do pracy za granicą. Troje dzieci z rodziny trafiło do domu dziecka, ich losy.
[00:55:17] Sytuacja na wsi po wojnie. Zachowanie Niemców podczas okupacji. We wsi przed wojną nie było Żydów. Mieszkańcy byli religijni – częste procesje.
[00:57:15] Podczas okupacji wiadomo było o obozach koncentracyjnych – zagrożenie wywiezieniem do obozu. Boh. widziała pociągi jadące do Oświęcimia. Po wojnie takimi wagonami jeździła do pracy. [+]
[00:59:08] Głosowania po wojnie, stosunek do władzy ludowej. Na wsi było wiele wielodzietnych rodzin, którym nikt nie pomagał.
[01:01:26] Boh. chciała pracować i zarabiać – po wojnie jako nastolatka poszła do pracy. Boh. chodziła do szkoły w Pietrzykowicach – brak zeszytów, wyniki w nauce. Jedna z młodszych sióstr została nauczycielką.
[01:06:12] Boh. pracowała w Sztuce Szklanej w Bielsku-Białej, gdzie wyrabiano ozdoby choinkowe – sztuka malowania bombek. Dojazdy pociągiem do pracy. Wcześniej pracowała jako pomoc w łodygowickiej szkole rolniczej. Skutki używania lakierów do malowania bombek. Po upadku zakładu boh. wróciła do pracy w dworze. [+]
[01:13:40] Pobyt w domu opieki – rola ruchu, apetytu i porannej kawy.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.