Olga Morawska z d. Koss (ur. 1930, Kraków) pochodzi z rodziny inteligenckiej, ojciec był historykiem prawa, sekretarzem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, matka nauczycielką filozofii i geografii w liceum. Latem 1938 roku rodzina Kossów przeprowadziła się z Krakowa do Lwowa. Podczas wojny ojciec, oficer rezerwy, został internowany na Węgrzech w obozie w Pesthidegkút (obecnie dzielnica Budapesztu). W grudniu 1939 roku zmarła matka, Olga Morawska zamieszkała u znajomych. Przed Bożym Narodzeniem 1943 roku ojciec sprowadził czwórkę dzieci na Węgry (najmłodsza córka, Wiesława, pozostała we Lwowie). Olga Morawska podjęła naukę w polskiej szkole w Balatonboglár, w marcu 1944 rozpoczęła się niemiecka okupacja Węgier i szkołę zamknięto. W sierpniu 1945 roku rodzina wróciła do Krakowa. Olga Morawska zdała maturę w Szczecinie. Po ukończeniu historii sztuki na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu pracowała do emerytury w Muzeum Narodowym w Krakowie.
[00:00:08] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1930 r. w Krakowie.
[00:00:25] Ojciec był Sekretarzem Akademii Sztuk Pięknych i rodzina mieszkała w mieszkaniu służbowym na terenie uczelni. Wspomnienie pogrzebu Marszałka Piłsudskiego, oglądanego z okien mieszkania – koń idący za trumną [pani podkreśla, że to Kasztanka, ale ta padła w 1927 r.]. W Krakowie boh. rozpoczęła edukację w prywatnej szkole, w drugiej klasie uczyła się u Sióstr Urszulanek – przeprowadzka do Lwowa. Zaskoczenie z powodu wybuchu wojny.
[00:03:54] Choroba matki – próby leczenia. W tym czasie ojciec był internowany na Węgrzech, po śmierci matki udało się przewieźć czwórkę dzieci na Węgry. Podróż pociągiem specjalnym, którym jechali urlopowani na święta wojskowi. Dzieci jechały w wagonie sypialnym – brak kontroli na granicy. Po świętach spędzonych z ojcem dzieci zostały przewiezione do Balatonboglár, gdzie było polskie gimnazjum i liceum – pobyt w internacie. Najstarsza siostra znała niemiecki i załatwiała sprawy dotyczące rodzeństwa. Atmosfera w Balatonboglár. [+]
[00:12:00] Po wojnie rodzina przyjechała do Krakowa. Boh. mieszkała we Wrocławiu i Szczecinie – tu zdała maturę. Po ukończeniu historii sztuki pracowała w Muzeum Narodowym w Krakowie – początki w muzeum, warunki pracy i atmosfera w placówce, w której boh. doczekała emerytury. Najcenniejsze obrazy w kolekcji muzealnej.
[00:22:28] W Balatonboglár były polskie szkoły. Zachowanie Węgrów wobec Polaków. Powody powrotu do Polski. Wspomnienie pogrzebu Marszałka Piłsudskiego oglądanego z okien mieszkania. Losy boh. po wojnie – edukacja i praca w Muzeum Narodowym w Krakowie. Odejście na emeryturę w wielu 60 lat – udział w wernisażach.
[00:28:16] Najmłodsza siostra Wiesława została z opiekunami w Polsce, na Węgry pojechała czwórka rodzeństwa. Podróż wagonem sypialnym pociągu specjalnego, którym jechali oficerowie. Serdeczny stosunek Węgrów do boh. i rodzeństwa. Tablice pamiątkowe w kościele oraz na budynku dawnej szkoły w Balatonboglár. Incydent podczas pływania w Balatonie – uratowanie boh. i koleżanki. Spędzanie czasu nad jeziorem – rejsy statkiem.
[00:37:12] Sytuacja po śmierci matki – boh. zajęła się rodzina Kryweńczyków, pani Kryweńczyk była higienistką w szkole. Wspomnienie pobytu w Balatonboglár. Podczas podróży pociągiem nad dziećmi czuwała konduktorka, na dworcu w Budapeszcie czekała pani z Komitetu Polskiego – wrażenia po przyjeździe na Węgry, wdzięczność wobec Węgrów.
[00:44:55] Dokument, z którym boh. przekroczyła granicę w grudniu 1943 r. Boh. przyjaźniła się z Krystyną Sławik, córką Henryka Sławika.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.