Olga Morawska z d. Koss (ur. 1930, Kraków) pochodzi z rodziny inteligenckiej, ojciec był historykiem prawa, sekretarzem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, matka nauczycielką filozofii i geografii w liceum. Latem 1938 roku rodzina Kossów przeprowadziła się z Krakowa do Lwowa. Podczas wojny ojciec, oficer rezerwy, został internowany na Węgrzech w obozie w Pesthidegkút (obecnie dzielnica Budapesztu). W grudniu 1939 roku zmarła matka, Olga Morawska zamieszkała u znajomych. Przed Bożym Narodzeniem 1943 roku ojciec sprowadził czwórkę dzieci na Węgry (najmłodsza córka, Wiesława, pozostała we Lwowie). Olga Morawska podjęła naukę w polskiej szkole w Balatonboglár, w marcu 1944 rozpoczęła się niemiecka okupacja Węgier i szkołę zamknięto. W sierpniu 1945 roku rodzina wróciła do Krakowa. Olga Morawska zdała maturę w Szczecinie. Po ukończeniu historii sztuki na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu pracowała do emerytury w Muzeum Narodowym w Krakowie.
[00:00:08] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1930 r. w Krakowie.
[00:00:25] Ojciec był Sekretarzem Akademii Sztuk Pięknych i rodzina mieszkała w mieszkaniu służbowym na terenie uczelni. Wspomnienie pogrzebu Marszałka Piłsudskiego, oglądanego z okien mieszkania – koń idący za trumną [pani podkreśla, że to Kasztanka, ale ta padła w 1927 r.]. W Krakowie boh. rozpoczęła edukację w prywatnej szkole, w drugiej klasie uczyła się u Sióstr Urszulanek – przeprowadzka do Lwowa. Zaskoczenie z powodu wybuchu wojny.
[00:03:54] Choroba matki – próby leczenia. W tym czasie ojciec był internowany na Węgrzech, po śmierci matki udało się przewieźć czwórkę dzieci na Węgry. Podróż pociągiem specjalnym, którym jechali urlopowani na święta wojskowi. Dzieci jechały w wagonie sypialnym – brak kontroli na granicy. Po świętach spędzonych z ojcem dzieci zostały przewiezione do Balatonboglár, gdzie było polskie gimnazjum i liceum – pobyt w internacie. Najstarsza siostra znała niemiecki i załatwiała sprawy dotyczące rodzeństwa. Atmosfera w Balatonboglár. [+]
[00:12:00] Po wojnie rodzina przyjechała do Krakowa. Boh. mieszkała we Wrocławiu i Szczecinie – tu zdała maturę. Po ukończeniu historii sztuki pracowała w Muzeum Narodowym w Krakowie – początki w muzeum, warunki pracy i atmosfera w placówce, w której boh. doczekała emerytury. Najcenniejsze obrazy w kolekcji muzealnej.
[00:22:28] W Balatonboglár były polskie szkoły. Zachowanie Węgrów wobec Polaków. Powody powrotu do Polski. Wspomnienie pogrzebu Marszałka Piłsudskiego oglądanego z okien mieszkania. Losy boh. po wojnie – edukacja i praca w Muzeum Narodowym w Krakowie. Odejście na emeryturę w wielu 60 lat – udział w wernisażach.
[00:28:16] Najmłodsza siostra Wiesława została z opiekunami w Polsce, na Węgry pojechała czwórka rodzeństwa. Podróż wagonem sypialnym pociągu specjalnego, którym jechali oficerowie. Serdeczny stosunek Węgrów do boh. i rodzeństwa. Tablice pamiątkowe w kościele oraz na budynku dawnej szkoły w Balatonboglár. Incydent podczas pływania w Balatonie – uratowanie boh. i koleżanki. Spędzanie czasu nad jeziorem – rejsy statkiem.
[00:37:12] Sytuacja po śmierci matki – boh. zajęła się rodzina Kryweńczyków, pani Kryweńczyk była higienistką w szkole. Wspomnienie pobytu w Balatonboglár. Podczas podróży pociągiem nad dziećmi czuwała konduktorka, na dworcu w Budapeszcie czekała pani z Komitetu Polskiego – wrażenia po przyjeździe na Węgry, wdzięczność wobec Węgrów.
[00:44:55] Dokument, z którym boh. przekroczyła granicę w grudniu 1943 r. Boh. przyjaźniła się z Krystyną Sławik, córką Henryka Sławika.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.