Amelia Barbara Sołtysiak z d. Kwas (ur. 1929, Chmielnik) – szwagierka Mariana Sołtysiaka „Barabasza”, legendarnego partyzanta ziemi kieleckiej. Z zawodu urbanistka, z zamiłowania poetka i pisarka, od 1946 mieszka w Kielcach. Przez wiele kadencji pełniła funkcję wiceprezesa Klubu Inteligencji Katolickiej, jest członkinią Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego, Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Była wiceprezesem Stowarzyszenia Wychowanków Kompletów Tajnego Nauczania w latach 1939-1945. Jest członkiem nadzwyczajnym Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Kole nr 4 w Kielcach.
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonej w Chmielniku w 1929 r.
00:00:48 Problemy z zapisaniem dziecka o imieniu Amelia. Ojciec był rachmistrzem, pracował w magistracie, mama zajmowała się domem. Przedwojenna szkoła – nauka retoryki [boh. recytuje wierszyk ćwiczący wymowę]. Ojciec był piłsudczykiem i opowiadał córce o Marszałku. Po jego śmierci mama ubrała boh. w galowy strój z żałobą na rękawie – akademia w remizie strażackiej, podczas której boh. recytowała wiersz. Wspomnienie przedwojennych nauczycieli i piosenek. Boh. miała w klasie były koleżanki Żydówki. Rodzina mieszkała w żydowskiej kamienicy i bawiła się z żydowskimi dziećmi. [+]
00:08:00 Boh. miała dużo zabawek, syn właściciela kamienicy, Szmulek Pasternak, chciał się bawić z dziećmi, ale ojciec mu nie pozwolił. Boh. wydając tomiki poezji dedykowała wiersze żydowskiej koleżance. [+]
00:09:35 Lato 1939 – wujek Stefan Kozłowski przeprowadził się z Gdyni do Dęby k/Stalowej Woli i boh. spędziła u niego wakacje. Po śmierci ciotki rodzice wzięli na wychowanie jego córkę Basię. Wujek był pilotem, po wybuchu wojny został ewakuowany do Rumunii, potem trafił do Anglii. Po wojnie ożenił się i został w Wielkiej Brytanii. Boh. wychowywała się z Basią Kozłowską, mama ubiera je tak, że wyglądały jak bliźniaczki. Wakacje w Dębie – kąpiele w basenie.
00:13:16 We wrześniu boh. nie poszła do szkoły. Niemcy wjeżdżając do Chmielnika zastrzelili nauczyciela. W 1942 r. skończyła szkołę powszechną i zaczęła się uczyć na tajnych kompletach. Do miasta przyjechali wysiedleni poznaniacy. Po przyjeździe po wojnie do Kielc boh. poszła do IV klasy gimnazjum.
00:15:14 Rodzina mieszkała w żydowskiej kamienicy, stosunki z sąsiadami przed wojną. Po wkroczeniu Niemców w 1939 r. Żydów zabierano do pracy. Wysiedlanie Żydów w 1942 r. – zbiórka na Rynku, wymarsz kolumny Żydów w kierunku Kielc, zabranie sąsiadów. Niemcy rabowali pożydowskie mieszkania. Jedna z sąsiadek, Mariem Pasternak, została wywieziona na roboty i przeżyła wojnę. W 1945 r. wróciła do Chmielnika. [+]
00:20:46 W 1942 r. boh. zaczęła się uczyć na tajnych kompletach zorganizowanych przez nauczycieli Iwańskiego i Kuczyńskiego, z Buska przyjeżdżał pan Gromadzki. By uniknąć wywiezienia na roboty, została zatrudniona w magistracie. Boh. wstąpiła do harcerstwa, w 1943 r. złożyła przyrzeczenie u pana Gorgosza, który prowadził restaurację w Chmielniku.
00:23:46 Podczas ofensywy Armii Czerwonej wysiedlono mieszkańców Szydłowa i spędzono ich na rynek w Chmielniku – selekcja ludzi, wielu (w tym koleżankę Zosię Zarzycką) wywieziono na roboty do Niemiec. Sąsiad, nauczyciel Pytko, został aresztowany i wywieziony do Oświęcimia. Jego żona piekła chleb ze smalcem i wysyłała do obozu. Represje niemieckie w stosunku do Żydów i Polaków.
00:26:54 Harcerki szyły chlebaki dla partyzantów, przygotowywały bandaże dla „Jędrusiów”. Marian Sołtysiak „Barabasz” był szwagrem boh., po maturze w 1938 r. poszedł do podchorążówki.
00:31:00 Boh. złożyła przyrzeczenie harcerskie, niedługo potem pan Gorgosz został aresztowany i rozstrzelany w lesie k/Lisowa. Zajęcia harcerek – bandaże i skarpety zabierali partyzanci. Wiadomości o zbliżaniu się frontu.
00:35:24 W Boże Narodzenie 1944 w Chmielniku było wielu Niemców, pozwolono odprawić pasterkę, na mszy było wielu niemieckich żołnierzy. Naloty kukuruźników. [+]
00:37:51 Z powodu zbliżającego się frontu spędzono do Chmielnika mieszkańców Szydłowa, młodych zabrano na roboty, starszych zamknięto w bożnicy. Stosunek boh. do Niemców. Aresztowanie i rozstrzelanie kierownika szkoły Stradowskiego i jego syna Jerzego.
00:40:32 Radość po wyzwoleniu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej aresztowano w Busku chłopców, którzy śpiewali polski hymn i piosenki legionowe.
00:42:01 Ofensywa radziecka 11 stycznia 1945 r. Refleksja na temat utraconej młodości.
00:42:54 Rodzice boh. znali się z państwem Sołtysiakami, boh. bawiła się z Krysią Sołtysiakówną. Poziom nauczania w szkole powszechnej.
00:44:42 Spotkanie ze Zbigniewem Sołtysiakiem, który mając 17 lat poszedł do partyzantki i służył w konnym zwiadzie. Zgrupowanie w Daleszycach przed wyruszeniem na pomoc walczącej Warszawie. Po wyzwoleniu Zbyszek ukończył liceum w Kielcach, jego kolega z klasy Andrzej Jankowski był świadkiem pogromu kieleckiego. Opinia boh. o pogromie Żydów w Kielcach
00:48:02 Zbyszek Sołtysiak po maturze wyjechał do Krakowa i studiował leśnictwo. Oddział „Wybranieckich” powstał w 1943 r. i działał w lasach koło Cisowa, jego dowódcą został Marian Sołtysiak „Barabasz”. Msza przed wymarszem na pomoc walczącej Warszawie – ksiądz udzielił wszystkim rozgrzeszenia. Bitwę pod Antoniowem opisał Marian Sołtysiak po powrocie z więzienia.
00:52:00 Boh. zdawał na architekturę w Krakowie, ale nie została przyjęta – negatywna opinia z ZMP. Potem studiowała urbanistykę – praca dyplomowa.
00:53:10 Marian Sołtysiak wziął ślub w 1944 r., po wyzwoleniu wyjechał na Ziemie Zachodnie, ale wrócił do Koszęcina, gdy urodził się jego syn. Został aresztowany przez UB i dwa lata siedział w więzieniu we Wrocławiu, potem w Kielcach i Krakowie – dręczenie więźniów. Gdy go zwolniono, ważył 40 kg. [+]
00:58:43 Po wyjściu z więzienia Marian Sołtysiak mieszkał w Kielcach, podsłuch w mieszkaniu. Trudności w znalezieniu pracy, oskarżenia władzy ludowej wobec Mariana Sołtysiaka. Refleksja na temat dużej liczby akowców w obecnych czasach.
01:02:27 Boh. znała państwa Grabdów przed wojną. Stanisław Grabda siedział w celi z Marianem Sołtysiakiem, który był świadkiem jego śmierci. Refleksja na temat kolorów pamięci.
01:05:30 W Chmielniku mieszkał Żyd Szaja, który współpracował z gestapo w Busku, zbierał kontrybucję od zamożnych Żydów. Po wywiezieniu Żydów z Chmielnika został przez Niemców zastrzelony. [+]
01:08:09 Refleksja na temat źródeł historycznych i przekręcania faktów.
01:09:30 Aresztowanie w Sędziszowie kolejarzy, którzy należeli do partyzantki. W Piotrkowicach rozstrzelano 14 osób. Boh. widziała przez okno egzekucję na cmentarzu żydowskim. Upamiętnienie ofiar, działalność społeczna boh. Wspomnienie zastrzelonego kierownika szkoły Stradowskiego. Jego syn Jan był rzeźbiarzem. Ojciec przez całą okupację pracował w magistracie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..