Tadeusz Wołyniec (ur. 1957, Koszalin) – w sierpniu 1980 współorganizator strajku w Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego, od września 1980 członek NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komisji Zakładowej w WNTS. Po wprowadzeniu stanu wojennego sygnatariusz listu protestacyjnego do KW PZPR. Uczestnik akcji pomocy dla osób represjonowanych i internowanych. Do lipca 1984 stał na czele konspiracyjnej struktury „S” w WKTS. W listopadzie 1982 za pomocą radiotelefonu pogotowia ratunkowego w Koszalinie nadawał komunikaty „S”. Kolporter wydawnictw podziemnych. Po 1987 współpracownik niezależnych czasopism: „Oko”, „Pobudka”, „Ucho”, „Rewers”, inwigilowany przez SB, wielokrotnie zatrzymywany, skazywany przez kolegium ds. wykroczeń za udział w manifestacjach (m.in. 1 V 1988 w Słupsku). W latach 1987-1989 członek Międzyregionalnej Komisji Koordynacyjnej „S” Pomorza Środkowego Koszalin-Słupsk, od lutego do maja 1989 wiceprzewodniczący TZR Pomorza Środkowego. Mieszka w Koszalinie.
00:00:10 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1957 r. w Koszalinie.
00:00:19 Prezentacja członków rodziny: rodzeństwa i rodziców: Heleny i Aleksandra. Boh. pracuje zawodowo (w Wodach Polskich w Koszalinie) i społecznie – odznaczenia państwowe.
00:02:06 Rodzice pochodzili z Wileńszczyzny. Po repatriacji w 1957 r. rodzina zamieszkała w Dworku – powody przeprowadzki w 1963 r. do Będzinka k/Sarbinowa, gdzie ojciec kupił gospodarstwo. W 1979 r. rodzina przeprowadziła się do Koszalina.
00:04:04 Rodzice mieli na Wileńszczyźnie niewielkie gospodarstwo, ojciec pracował jako cieśla. Ojciec służył w 2 Armii Wojska Polskiego, był ranny pod Dreznem. Powody przyjazdu rodziny do Polski. Poglądy polityczne boh.
00:06:18 Droga zawodowa – boh. w 1972 r. rozpoczął pracę w przedsiębiorstwie BUMAR. W 1976 poszedł do wojska i służył w jednostce w Oleśnicy, po odbyciu służby wojskowej pracował w Polmozbycie, potem w Kolumnie Transportu Sanitarnego – tu zetknął się z Solidarnością i został przewodniczącym komisji oddziałowej w zakładzie. Boh. działał w podziemnych strukturach Solidarności, w 1984 r. odszedł z pracy, bo był inwigilowany przez SB. Zastraszanie – wywiezienie boh. do lasu przez funkcjonariuszy SB, rewizje w domu i na działce, gdzie milicja znalazła transparenty. Boh. przestał się kryć ze swoją działalnością.
00:09:28 Sabotaż radiostacji w Kolumnie Transportu Sanitarnego – boh. z kolegą Janem Tomczakiem nadawał relacje przez radiostację. Po interwencji milicji boh. został zwolniony i do 1990 r. pracował w prywatnych zakładach, prześladowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Groźby ze strony funkcjonariuszy SB.
00:10:44 25 października 1984 r. boh. został zatrzymany w drodze do pracy, nałożono mu kajdanki i wywieziono do lasu. Wśród funkcjonariuszy SB był m.in. Andrzej Wojtalik. Sprawy sądowe założone przez boh. i ich konsekwencje. W 1990 r. boh. był w komisji weryfikacyjnej ds. Służb Bezpieczeństwa.
00:12:36 Działalność podziemnej Solidarności: zebrania, kolportaż ulotek. Spotkania z Kornelem Morawieckim i Janem Kosteckim ze Szczecina. Współpraca z Edwardem Müllerem – w 1987 r. powołano MKK Pomorza Środkowego Koszalin-Słupsk – spotkania w kościołach, działalność drukarni, wyjazdy na manifestacje. Współpraca ze słupskimi działaczami, m.in. Zenonem Lasoniem, Ryszardem Senklewskim, Franciszkiem Burkiem. Działalność przed wyborami w 1989 r. 00:15:38 W 1988 r. w Słupsku wyciągano działaczy z zebrania, boh. oraz Robert Dołęga rzekomo pobili milicjanta – boh. został skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu. Po 1990 r. wyroki skasowano i boh. otrzymał odszkodowanie.
00:16:30 Pisma niezależne wydawane przez MKK Pomorza Środkowego: „Oko”, „Pobudka”, „Rewers”, drukowanie ulotek przez kolegów w czasie, gdy boh. był zatrzymywany, kolportaż wydawnictw podziemnych.
00:18:30 Boh. chodził do szkoły zasadniczej i pomagał rodzicom w gospodarstwie. Powołany do wojska trafił do jednostki w Oleśnicy i został mechanikiem samolotowym. Boh. biegał na długie dystanse w klubie sportowym „Oleśniczanka” i służył w kompanii reprezentacyjnej. Służba w jednostce lotniczej w Słupsku, gdzie boh. był mechanikiem MIG-ów, udział w zawodach sportowych. Po wyjściu z wojska w 1978 r. boh. wrócił do pracy w Koszalinie.
00:20:00 „Fala” w LWP, gnębienie rekrutów podczas unitarki. Boh. przez pół roku nie był na przepustce, choć jego ojciec ciężko chorował. Obowiązywanie tajemnicy wojskowej. [+]
00:25:50 Zajęcia polityczne w wojsku, boh. wyjeżdżał na obozy wojskowe po stanie wojennym – szkolenia polityczne. Obowiązkowe oglądanie dziennika telewizyjnego.
00:28:11 Strajk komunikacji miejskiej w sierpniu 1980 r. – boh. ma flagę ze strajku w zakładzie. Józef Pietkiewicz przywiózł z Gdańska znak Solidarności, który malowano na flagach, transparentach. Koszalińskie zakłady, które przystąpiły do strajków sierpniowych. W Kolumnie Transportu Sanitarnego wywieszono chorągiewki na znak poparcia dla strajku. Różne formy strajku.
00:30:34 Pacyfikacja strajku w Białogardzie w grudniu 1981 r. i strajku w kopalni „Wujek”, gdzie zginął Jan Stawisiński, pochowany w Koszalinie.
00:31:22 W sobotę 12 grudnia [1981] boh. był na zebraniu Solidarności – brak programu w telewizji 13 grudnia, brat kolegi, milicjant, pomógł mu ukryć maszynę do pisania. Reakcja na wprowadzenie stanu wojennego.
00:32:48 Nastroje w Solidarności przed wprowadzeniem stanu wojennego, pogłoski o możliwej konfrontacji z siłami rządowymi. Kolega Stanisław Ostrowski fotografował transportery opancerzone jadące w stronę Gdańska. Boh. poszedł w poniedziałek do pracy i dowiedział się, że zakład został zmilitaryzowany – obecność komisarzy wojskowych, razem ze Zbigniewem Prostackim zdążył usunąć z szafki znaczki Solidarności. Rozmowa z kierownikiem Dołęgą. Działalność w zakładzie w stanie wojennym – rozrzucanie ulotek, znak żałoby narodowej. Boh. z kolegą zawiesili flagę z czarną tasiemką na wieżowcu, rozwieszanie transparentów w mieście. Na działce boh. uruchomiono podziemną drukarnię. Akcja balonowa w 1982 r. – boh. dostał od brata jedną z ulotek, gdzie były słowa papieża Jana Pawła II i instrukcja drukowania. W 1984 r. na skutek donosu boh. został zatrzymany przez SB i wywieziony do lasu. [+]
00:38:58 Działalność podziemna podczas stanu wojennego – boh. współpracował z Franciszkiem Sakiem i Ryszardem Senklewskim. Wyjazd na pogrzeb ks. Jerzego Popiełuszko.
00:40:01 Kolega, który doniósł na boh., otrzymywał paczki z pomocą, do których były dokładane ulotki i kalendarze. Namierzony przez SB wsypał kolegów. Dokumenty sprawy znajdują się w IPN – kolega pełnił później funkcje publiczne, a boh. był uważany za wichrzyciela.
00:42:35 Opinia na temat Lecha Wałęsy. Zastraszanie boh. przez funkcjonariusza SB Dionizego Manię.
00:43:24 Wywiezienie boh. do lasu przez funkcjonariuszy SB – ich zachowanie, groźby i wyzwiska. Rewizje w mieszkaniu i na działce, losy funkcjonariuszy, którzy prześladowali boh. Z lasu boh. został przewieziony na komendę przy ul. Słowackiego, w tym czasie w mieszkaniu zrobiono rewizję. Boh. siedział w areszcie 48 godzin – zarzut posiadania urządzeń poligraficznych.
00:47:40 Warunki w celi aresztu przy ul. Słowackiego, wyżywienie i towarzystwo w celi. Wielokrotne zatrzymywanie na 48 godzin i wysokie kary grzywny. Szykanowanie boh., zwalnianie go z pracy. Sposoby rozpoznawania kurierów. Rola żon w działalności opozycyjnej.
00:52:23 Podejrzenia, że w środowisku solidarnościowym są kapusie. Ujawnienie współpracowników SB dzięki dokumentom z IPN.
00:53:53 Kontrmanifestacja z okazji 1 Maja w 1988 r. w Słupsku – reakcja ZOMO, aresztowania manifestantów, wysokie grzywny. Boh. pojechał na manifestację do Słupska, ponieważ w Koszalinie rankiem w dniu uroczystości podpalono trybunę.
00:57:31 Współpraca z Solidarnością Walczącą – boh. spotykał się z Kornelem Morawieckim. Wyjazdy na manifestacje do Darłowa.
00:58:35 Manifestacja w Koszalinie 31 sierpnia 1982 r., dezinformacja ze strony SB, inwigilacja i pałowanie manifestantów, zachowanie zomowców. Boh. został ranny od wybuchu petardy – pomogła mu kobieta, w której mieszkaniu się umył. Przemowa księdza Jana Borzyszkowskiego. Zdjęcia manifestacji robił fotoreporter Jerzy Patan.
01:03:39 Wkroczenie milicji do mieszkania Wandy Dołęgi podczas spotkania członków MKK w październiku 1988. Zachowanie milicjantów – podczas szarpaniny boh. i wnuk Wandy Dołęgi zostali poparzeni. Boh. trafił do aresztu za pobicie milicjanta – warunki w więzieniu. Przy wyjściu stwierdził, że ukradziono mu w milicyjnym depozycie pieniądze oraz kartki na benzynę – oddanie kartek. Boh. ogłosił głodówkę w areszcie. [+]
01:10:42 Kontakty z działaczami KPN, m.in. Adamem Słomką. Wyjazdy na spotkania z papieżem podczas jego pielgrzymek do Polski.
01:12:15 Współpraca z członkami Niezależnego Zrzeszenia Studentów, m.in. Przemysławem Gosiewskim i Cezarym Łazarewiczem, pomoc przy drukowaniu materiałów NSZ.
01:13:44 Boh. nie współpracował ze Stowarzyszeniem „Pax”.
01:14:39 Tworzenie Komitetów Obywatelskich przed wyborami w 1989 r., tarcia pomiędzy miejskim a wojewódzkim Komitetem Obywatelskim, forsowanie swoich kandydatów. Boh. wraz z komitetem miejskim wspierał Gabrielę Cwojdzińską, Franciszka Saka i Bogdana Pałkę. Kłótnia o transparent. Agitacje w terenie.
01:18:00 Kontakty ze środowiskami emigracyjnymi, m.in. z księdzem Stanisławem Ludwiczakiem z Offenbachu, finansowa pomoc Polonii – wyjazdy do Niemiec po 1989 r. Kontakty z Adamem Janasem, Grzegorzem Stachowiakiem i Elżbietą Potrykus, która zbierała fundusze dla Solidarności w USA – sfinansowanie operacji Alojzego Stawisińskiego. Boh. miał dwa powielacze – jeden jest w muzeum, drugi w koszalińskim archiwum.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..