Tadeusz Wołyniec (ur. 1957, Koszalin) – w sierpniu 1980 współorganizator strajku w Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego, od września 1980 członek NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komisji Zakładowej w WNTS. Po wprowadzeniu stanu wojennego sygnatariusz listu protestacyjnego do KW PZPR. Uczestnik akcji pomocy dla osób represjonowanych i internowanych. Do lipca 1984 stał na czele konspiracyjnej struktury „S” w WKTS. W listopadzie 1982 za pomocą radiotelefonu pogotowia ratunkowego w Koszalinie nadawał komunikaty „S”. Kolporter wydawnictw podziemnych. Po 1987 współpracownik niezależnych czasopism: „Oko”, „Pobudka”, „Ucho”, „Rewers”, inwigilowany przez SB, wielokrotnie zatrzymywany, skazywany przez kolegium ds. wykroczeń za udział w manifestacjach (m.in. 1 V 1988 w Słupsku). W latach 1987-1989 członek Międzyregionalnej Komisji Koordynacyjnej „S” Pomorza Środkowego Koszalin-Słupsk, od lutego do maja 1989 wiceprzewodniczący TZR Pomorza Środkowego. Mieszka w Koszalinie.
00:00:10 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1957 r. w Koszalinie.
00:00:19 Prezentacja członków rodziny: rodzeństwa i rodziców: Heleny i Aleksandra. Boh. pracuje zawodowo (w Wodach Polskich w Koszalinie) i społecznie – odznaczenia państwowe.
00:02:06 Rodzice pochodzili z Wileńszczyzny. Po repatriacji w 1957 r. rodzina zamieszkała w Dworku – powody przeprowadzki w 1963 r. do Będzinka k/Sarbinowa, gdzie ojciec kupił gospodarstwo. W 1979 r. rodzina przeprowadziła się do Koszalina.
00:04:04 Rodzice mieli na Wileńszczyźnie niewielkie gospodarstwo, ojciec pracował jako cieśla. Ojciec służył w 2 Armii Wojska Polskiego, był ranny pod Dreznem. Powody przyjazdu rodziny do Polski. Poglądy polityczne boh.
00:06:18 Droga zawodowa – boh. w 1972 r. rozpoczął pracę w przedsiębiorstwie BUMAR. W 1976 poszedł do wojska i służył w jednostce w Oleśnicy, po odbyciu służby wojskowej pracował w Polmozbycie, potem w Kolumnie Transportu Sanitarnego – tu zetknął się z Solidarnością i został przewodniczącym komisji oddziałowej w zakładzie. Boh. działał w podziemnych strukturach Solidarności, w 1984 r. odszedł z pracy, bo był inwigilowany przez SB. Zastraszanie – wywiezienie boh. do lasu przez funkcjonariuszy SB, rewizje w domu i na działce, gdzie milicja znalazła transparenty. Boh. przestał się kryć ze swoją działalnością.
00:09:28 Sabotaż radiostacji w Kolumnie Transportu Sanitarnego – boh. z kolegą Janem Tomczakiem nadawał relacje przez radiostację. Po interwencji milicji boh. został zwolniony i do 1990 r. pracował w prywatnych zakładach, prześladowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Groźby ze strony funkcjonariuszy SB.
00:10:44 25 października 1984 r. boh. został zatrzymany w drodze do pracy, nałożono mu kajdanki i wywieziono do lasu. Wśród funkcjonariuszy SB był m.in. Andrzej Wojtalik. Sprawy sądowe założone przez boh. i ich konsekwencje. W 1990 r. boh. był w komisji weryfikacyjnej ds. Służb Bezpieczeństwa.
00:12:36 Działalność podziemnej Solidarności: zebrania, kolportaż ulotek. Spotkania z Kornelem Morawieckim i Janem Kosteckim ze Szczecina. Współpraca z Edwardem Müllerem – w 1987 r. powołano MKK Pomorza Środkowego Koszalin-Słupsk – spotkania w kościołach, działalność drukarni, wyjazdy na manifestacje. Współpraca ze słupskimi działaczami, m.in. Zenonem Lasoniem, Ryszardem Senklewskim, Franciszkiem Burkiem. Działalność przed wyborami w 1989 r. 00:15:38 W 1988 r. w Słupsku wyciągano działaczy z zebrania, boh. oraz Robert Dołęga rzekomo pobili milicjanta – boh. został skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu. Po 1990 r. wyroki skasowano i boh. otrzymał odszkodowanie.
00:16:30 Pisma niezależne wydawane przez MKK Pomorza Środkowego: „Oko”, „Pobudka”, „Rewers”, drukowanie ulotek przez kolegów w czasie, gdy boh. był zatrzymywany, kolportaż wydawnictw podziemnych.
00:18:30 Boh. chodził do szkoły zasadniczej i pomagał rodzicom w gospodarstwie. Powołany do wojska trafił do jednostki w Oleśnicy i został mechanikiem samolotowym. Boh. biegał na długie dystanse w klubie sportowym „Oleśniczanka” i służył w kompanii reprezentacyjnej. Służba w jednostce lotniczej w Słupsku, gdzie boh. był mechanikiem MIG-ów, udział w zawodach sportowych. Po wyjściu z wojska w 1978 r. boh. wrócił do pracy w Koszalinie.
00:20:00 „Fala” w LWP, gnębienie rekrutów podczas unitarki. Boh. przez pół roku nie był na przepustce, choć jego ojciec ciężko chorował. Obowiązywanie tajemnicy wojskowej. [+]
00:25:50 Zajęcia polityczne w wojsku, boh. wyjeżdżał na obozy wojskowe po stanie wojennym – szkolenia polityczne. Obowiązkowe oglądanie dziennika telewizyjnego.
00:28:11 Strajk komunikacji miejskiej w sierpniu 1980 r. – boh. ma flagę ze strajku w zakładzie. Józef Pietkiewicz przywiózł z Gdańska znak Solidarności, który malowano na flagach, transparentach. Koszalińskie zakłady, które przystąpiły do strajków sierpniowych. W Kolumnie Transportu Sanitarnego wywieszono chorągiewki na znak poparcia dla strajku. Różne formy strajku.
00:30:34 Pacyfikacja strajku w Białogardzie w grudniu 1981 r. i strajku w kopalni „Wujek”, gdzie zginął Jan Stawisiński, pochowany w Koszalinie.
00:31:22 W sobotę 12 grudnia [1981] boh. był na zebraniu Solidarności – brak programu w telewizji 13 grudnia, brat kolegi, milicjant, pomógł mu ukryć maszynę do pisania. Reakcja na wprowadzenie stanu wojennego.
00:32:48 Nastroje w Solidarności przed wprowadzeniem stanu wojennego, pogłoski o możliwej konfrontacji z siłami rządowymi. Kolega Stanisław Ostrowski fotografował transportery opancerzone jadące w stronę Gdańska. Boh. poszedł w poniedziałek do pracy i dowiedział się, że zakład został zmilitaryzowany – obecność komisarzy wojskowych, razem ze Zbigniewem Prostackim zdążył usunąć z szafki znaczki Solidarności. Rozmowa z kierownikiem Dołęgą. Działalność w zakładzie w stanie wojennym – rozrzucanie ulotek, znak żałoby narodowej. Boh. z kolegą zawiesili flagę z czarną tasiemką na wieżowcu, rozwieszanie transparentów w mieście. Na działce boh. uruchomiono podziemną drukarnię. Akcja balonowa w 1982 r. – boh. dostał od brata jedną z ulotek, gdzie były słowa papieża Jana Pawła II i instrukcja drukowania. W 1984 r. na skutek donosu boh. został zatrzymany przez SB i wywieziony do lasu. [+]
00:38:58 Działalność podziemna podczas stanu wojennego – boh. współpracował z Franciszkiem Sakiem i Ryszardem Senklewskim. Wyjazd na pogrzeb ks. Jerzego Popiełuszko.
00:40:01 Kolega, który doniósł na boh., otrzymywał paczki z pomocą, do których były dokładane ulotki i kalendarze. Namierzony przez SB wsypał kolegów. Dokumenty sprawy znajdują się w IPN – kolega pełnił później funkcje publiczne, a boh. był uważany za wichrzyciela.
00:42:35 Opinia na temat Lecha Wałęsy. Zastraszanie boh. przez funkcjonariusza SB Dionizego Manię.
00:43:24 Wywiezienie boh. do lasu przez funkcjonariuszy SB – ich zachowanie, groźby i wyzwiska. Rewizje w mieszkaniu i na działce, losy funkcjonariuszy, którzy prześladowali boh. Z lasu boh. został przewieziony na komendę przy ul. Słowackiego, w tym czasie w mieszkaniu zrobiono rewizję. Boh. siedział w areszcie 48 godzin – zarzut posiadania urządzeń poligraficznych.
00:47:40 Warunki w celi aresztu przy ul. Słowackiego, wyżywienie i towarzystwo w celi. Wielokrotne zatrzymywanie na 48 godzin i wysokie kary grzywny. Szykanowanie boh., zwalnianie go z pracy. Sposoby rozpoznawania kurierów. Rola żon w działalności opozycyjnej.
00:52:23 Podejrzenia, że w środowisku solidarnościowym są kapusie. Ujawnienie współpracowników SB dzięki dokumentom z IPN.
00:53:53 Kontrmanifestacja z okazji 1 Maja w 1988 r. w Słupsku – reakcja ZOMO, aresztowania manifestantów, wysokie grzywny. Boh. pojechał na manifestację do Słupska, ponieważ w Koszalinie rankiem w dniu uroczystości podpalono trybunę.
00:57:31 Współpraca z Solidarnością Walczącą – boh. spotykał się z Kornelem Morawieckim. Wyjazdy na manifestacje do Darłowa.
00:58:35 Manifestacja w Koszalinie 31 sierpnia 1982 r., dezinformacja ze strony SB, inwigilacja i pałowanie manifestantów, zachowanie zomowców. Boh. został ranny od wybuchu petardy – pomogła mu kobieta, w której mieszkaniu się umył. Przemowa księdza Jana Borzyszkowskiego. Zdjęcia manifestacji robił fotoreporter Jerzy Patan.
01:03:39 Wkroczenie milicji do mieszkania Wandy Dołęgi podczas spotkania członków MKK w październiku 1988. Zachowanie milicjantów – podczas szarpaniny boh. i wnuk Wandy Dołęgi zostali poparzeni. Boh. trafił do aresztu za pobicie milicjanta – warunki w więzieniu. Przy wyjściu stwierdził, że ukradziono mu w milicyjnym depozycie pieniądze oraz kartki na benzynę – oddanie kartek. Boh. ogłosił głodówkę w areszcie. [+]
01:10:42 Kontakty z działaczami KPN, m.in. Adamem Słomką. Wyjazdy na spotkania z papieżem podczas jego pielgrzymek do Polski.
01:12:15 Współpraca z członkami Niezależnego Zrzeszenia Studentów, m.in. Przemysławem Gosiewskim i Cezarym Łazarewiczem, pomoc przy drukowaniu materiałów NSZ.
01:13:44 Boh. nie współpracował ze Stowarzyszeniem „Pax”.
01:14:39 Tworzenie Komitetów Obywatelskich przed wyborami w 1989 r., tarcia pomiędzy miejskim a wojewódzkim Komitetem Obywatelskim, forsowanie swoich kandydatów. Boh. wraz z komitetem miejskim wspierał Gabrielę Cwojdzińską, Franciszka Saka i Bogdana Pałkę. Kłótnia o transparent. Agitacje w terenie.
01:18:00 Kontakty ze środowiskami emigracyjnymi, m.in. z księdzem Stanisławem Ludwiczakiem z Offenbachu, finansowa pomoc Polonii – wyjazdy do Niemiec po 1989 r. Kontakty z Adamem Janasem, Grzegorzem Stachowiakiem i Elżbietą Potrykus, która zbierała fundusze dla Solidarności w USA – sfinansowanie operacji Alojzego Stawisińskiego. Boh. miał dwa powielacze – jeden jest w muzeum, drugi w koszalińskim archiwum.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.