Ryszard Marcewicz (ur. 1933, Łódź) w 1948 roku wstąpił do antykomunistycznej organizacji młodzieżowej „Związek Białej Tarczy”. W czerwcu 1950 roku został aresztowany i po półrocznym śledztwie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi na 12 lat więzienia. Wyrok odsiadywał w Rawiczu oraz Jaworznie. W wyniku amnestii wyszedł na wolność w 1955 roku. Po opuszczeniu więzienia został zatrudniony w łódzkiej fabryce kabli, potem odbywał wojskową służbę zastępczą w kopalni „Wujek”. Po ślubie zamieszkał z rodziną w Czaplinku. Ukończył zaocznie studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim. Był inwigilowany przez służby komunistyczne do lat 80-tych. Obecnie w stopniu podporucznika, mieszka w Czaplinku.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1933 r. w Łodzi. Przedstawienie rodziców: Leokadii i Kazimierza.
[00:00:34] Do wybuchu wojny i podczas okupacji rodzina mieszkała w Łodzi przy ul. Sierakowskiego 86 w domu, który należał do dziadka. Czwartkowe obiady u cioci Marysi. Po wyzwoleniu ojciec założył firmę budowlaną i przeprowadzono się na ul. Kilińskiego, gdzie ojciec miał warsztat stolarski.
[00:02:10] Podczas okupacji boh. uczył się na tajnych kompletach i po wojnie rozpoczął naukę w klasie wstępnej męskiego gimnazjum im. Księdza Skorupki – rozrzut wiekowy uczniów, wpływy wojennych przeżyć na ich zachowanie – jeden z uczniów straszył profesora pistoletem. Kolega Bodnar na jednej z lekcji polskiego oświadczył się młodej nauczycielce. [+]
[00:05:48] Koleżanka Alicja Perz zainicjowała utworzenie tajnej organizacji „Związek Białej Tarczy” – działalność w konspiracji. W czerwcu 1950 r. boh. został aresztowany, podczas rewizji zabrano harcerski sztandar i maszynę do pisania. UB mieściło się w budynku zajmowanym podczas okupacji przez gestapo. Śledztwo trwało do grudnia – znęcanie się nad boh. i jego kolegami. Sprawa w Wojskowym Sądzie Rejonowym – na ławie oskarżonych zasiadło czternaście osób, sędzia Bohatyrowicz skazał boh. na 12 lat więzienia. Najwyższy wyrok to 15 lat, inne wyroki. [+]
[00:12:45] Do uprawomocnienia wyroku boh. siedział w łódzkim więzieniu, potem przewieziono go do Rawicza. Boh. poznał w więzieniu Mariana Spychalskiego, akowca Kazimierza Załęskiego oraz Edwarda Kwiatosza, przewodniczącego zdelegalizowanych Świadków Jehowy. Boh. siedział w celi z Kwiatoszem i księdzem Adamem Bąkowiczem, proboszczem z Kamieńska. Przez jakiś czas siedział ze skazanymi na karę śmierci – zachowanie współwięźniów podczas wyprowadzania więźnia, by wykonać wyrok. Po śmierci Stalina zmniejszono boh. wyrok do 5,5 roku – praca w kartoflarni, wyśrubowane normy obierania ziemniaków i kary za niewykonanie pracy. [+]
[00:19:12] Po amnestii boh. wraz z grupą młodych więźniów został przewieziony do więzienia w Jaworznie – inne zasady funkcjonowania więzienia. Boh. pracował przy produkcji pustaków – wysokie normy, potem w kopalni im. Komuny Paryskiej – wypadek przy pracy, zwolnienie z pracy w górnictwie. Boh. został skierowany do więziennej straży pożarnej – ćwiczenia zimą. Wyjście z więzienia – powrót do domu w Łodzi.
[00:27:15] Do chwili podjęcia pracy w fabryce kabli boh. musiał się meldować na milicji. Jesienią dostał powołanie do wojska i pracował w kopalni „Wujek” – urlop po kursie na strzałowego. Specyfika pracy w kopalni. Szkolenia wojskowe, zajęcia na strzelnicy.
[00:34:45] Boh. wyszedł z wojska w 1957 r. – poznanie przyszłej żony. Boh. zdał maturę w Poznaniu, dostał się na Politechnikę, ale po pierwszym roku studiów wyjechał z żoną, lekarką, na Ziemie Odzyskane.
[00:38:40] Przedstawienie rodziców: Leokadii i Kazimierza. Przed wojną matka zajmowała się domem, zmarła w 1950 r. Kilka lat po śmierci żony ojciec ożenił się z Heleną Kurp.
[00:40:35] Boh. nie pamięta wybuchu wojny. Wyzwolenie Łodzi – radziecki czołg z żołnierzami i martwym baranem.
[00:42:02] Niemcy wycofując się podpalili fabrykę na Radogoszczu – boh. widział spalone ciała więźniów. Dwaj więźniowie przeżyli pożar. Niedaleko złapano Niemca, którego przyprowadzono na teren więzienia, oblano benzyną i podpalono – brak reakcji ze strony zgromadzonych osób. Dwaj ocaleni więźniowie zostali wyleczeni, pisała o nich łódzka prasa. [+]
[00:47:50] Zimą podczas okupacji boh. wylewał wodę na ulicy, by żandarmi się przewracali. Żarty z Niemców i kara na posterunku żandarmerii. [+]
[00:51:55] Boh. słyszał, co się działo w łódzkim getcie. Dorośli rozmawiali o powstaniu w Warszawie – dwaj wujowie chcieli ruszyć na pomoc powstańcom.
[00:54:40] Niemcy kwaterowali u dziadka – boh. przyznał się do zabrania granatu z wygódki i oddał go, lanie od dziadka. [+]
[00:57:36] Boh. uczył się na tajnych kompletach – organizacja zajęć. Po wyzwoleniu podjął naukę w gimnazjum. Uczeń, który groził nauczycielowi bronią, dostał naganę.
[01:00:45] Rodzina mieszkała po wojnie w domu dziadka, zabawy z kuzynami.
[01:02:33] Boh. wstąpił do tajnej organizacji i złożył przysięgę w w lesie przy grobie rozstrzelanych Polaków. Do organizacji należało kilkanaście osób, większość to szkolne koleżanki i koledzy, na ławie oskarżonych zasiadło 14 osób. Nikt z organizacji nie miał broni i nie udało się jej zdobyć. W szkole były przygotowane dekoracje pierwszomajowe – ich zniszczenie. Drukowanie i kolportaż ulotek. Z domu boh. podczas aresztowania zabrano sztandar harcerski, który potem odzyskano i jest obecnie w Muzeum Harcerstwa. Początkowo komendantką była Alicja Perz (po mężu Szletyńska), potem Andrzej Szletyński.
[01:09:40] Rewizja w domu boh. – zabranie maszyny do pisania i sztandaru. Nie wiadomo jak doszło do rozpracowania organizacji. Bicie i zastraszanie podczas śledztwa. Boh. był inwigilowany do 1980 r.
[01:14:03] Najgorsze warunki panowały, gdy w pojedynczej celi siedziało kilku więźniów. Przekazywanie informacji między więźniami. Widzenia z rodziną – cenzura listów. W więzieniu w Rawiczu nie było dostępu do prasy ani radia.
[01:16:55] Boh. należy do Stowarzyszenia Przyjaciół Czaplinka.
[01:17:55] Wyżywienie w więzieniu – kapuśniak, kasza i komiśniak. Najlepsze jedzenie było w Rawiczu. W więzieniu nie obchodzono świąt, nie wolno było śpiewać kolęd. W każdej celi był kapuś. Łączność między więźniami – wystukiwane wiadomości.
[01:22:47] Spotkanie w więzieniu z Marianem Spychalskim. Boh. siedział z dowódcą 25 Pułku Piechoty AK – nawiązanie kontaktu po wyjściu z więzienia.
[01:25:30] Minuta ciszy po śmierci Stalina – amnestia. Z Rawicza nie można było uciec. Boh. nie był w więzieniu u lekarza. Więzienny karcer – dręczenie więźniów wlewaniem wody do celi. Boh. słyszał o strażnikach, którzy bili więźniów, ale nie spotkał takich.
[01:29:35] Boh. nie spotkał w Jaworznie Salomona Morela. Boh. wyrabiał normy pracy i nie był karany. Szykanowanie więźniów, którzy nie wyrabiali normy. Boh. nie był namawiany do współpracy ze służbami.
[01:31:16] Boh. był świadkiem zasypania i śmierci kolegi w kopalni. Podczas odpalania ładunków wszyscy musieli odejść, jeden z żołnierzy stał przepisowe 25 metrów od ładunku, ale został ranny odłamkiem węgla – śledztwo prokuratorskie. Podczas zmiany zużywano 25 kg materiału wybuchowego.
[01:33:55] Radość z wyjścia na wolność i żal rozstania z kolegami. Konieczność meldowania się na milicji.
[01:35:56] Boh. był namawiany na wstąpienie do PZPR, ale wymawiał się przynależnością żony do Stronnictwa Demokratycznego. Boh. nie działał w Solidarności, pracował na kierowniczym stanowisku i ukończył zaocznie studia prawnicze.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..