Joanna Wiśniewska z d. Kowal (ur. 1932, Nowy Sącz) dzieciństwo spędziła w środowisku kolejarskim. W 1950 roku, po ukończeniu Liceum Pedagogicznego w Nowym Sączu, dostała nakaz pracy w szkole podstawowej w Lisiej Górze. Studiowała w Poznaniu, potem pracowała w Liceum Pedagogicznym w Tarnowie. Po ślubie zamieszkała w Żywcu, zaocznie studiowała filologię rosyjską w Krakowie i pracowała w żywieckim Liceum Pedagogicznym oraz w Kuratorium Oświaty i Wychowania. Mieszka w Nowym Sączu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1932 r. w Nowym Sączu.
[00:00:35] Prezentacja rodziców: Józefy i Marcina. Ojciec pracował na kolei, matka zajmowała się domem i wychowywaniem szóstki dzieci. Dziadkowie Fiutowie mieszkali w Męcinie.
[00:03:50] Miejsca zamieszkania rodziny w Nowym Sączu. Rodzice po ślubie kupili dom w stanie surowym i wykańczali go – pożyczki od Żydów. Przeprowadzka do budynku kolejowego koło kina – rozkład mieszkania, przydomowy ogródek.
[00:08:00] Po maturze boh. wyjechała z Sącza do Tarnowa i dostała nakaz pracy w szkole w Lisiej Górze – wykradzenie skierowania na studia – wyjazd do Poznania, gdzie po dwóch tygodniach odkryto, że boh. nie została skierowana przez kierownika swojej szkoły. Interwencja w kuratorium – zwolnienie z nakazu pracy i możliwość kontynuowania studiów. Po ich ukończeniu wróciła do Tarnowa i pracowała w Liceum Pedagogicznym – zaoczne studia filologii rosyjskiej w Krakowie. Po ślubie boh. zamieszkała w Żywcu i uczyła w Liceum Pedagogicznym, potem pracowała w kuratorium.
[00:16:00] Wspomnienie Żydów, którzy przychodzili do ojca po zwrot pożyczki, oraz Cyganów.
[00:17:40] W dzieciństwie boh. często wyjeżdżała z kolegami w góry. Nie interesowała się piłką nożną. Nauka podczas okupacji – nauczycielką była pani Szaflarska (matka Danuty) – bicie za przyjście na lekcję bez plasteliny, zachowanie boh. Głód w 1942 r. – wymiana jajek za chleb. Starszy o dwa lata brat grał niemieckim żołnierzom.
[00:23:11] Sytuacja materialna rodziny przed wojną, wydatki związane z budową domu. Boh. sprzedając jajka poszła za niemieckim oficerem do jego mieszkania – jego zachowanie, okazana pomoc. Podejrzenie, że oficer został wysłany na front wschodni. [+]
[00:29:41] Podczas okupacji lekce odbywały się w różnych miejscach. Po Pierwszej Komunii było przyjęcie na plebanii – kakao i biała bułka.
[00:31:42] Najstarsza siostra Wanda była żoną wojskowego. Siostra Zofia także była nauczycielką, na emeryturze wyjechała pracować do Stanów Zjednoczonych – przebukowała lot i zginęła podczas katastrofy samolotu w Warszawie [14.03.1980]. Brat był muzykiem. Boh. nie chciała być nauczycielką – uciekła z pracy w Tarnowie, ale przekonano ją do powrotu. Wyjazdy na wycieczki zagraniczne. Siostra Władysława mieszka w Jaśle.
[00:41:22] Podróże pociągiem z Tarnowa – wchodzenie do wagonu przez okno. Ojciec miał bilet kolejowy – podróże po Polsce.
[00:43:52] 1 września 1939 boh. miała pójść do szkoły – przygotowania do ewakuacji. Ojciec wyjechał na wschód, ale po kilku dniach wrócił.
[00:45:17] Pod koniec wojny na dworcu stały pociągi z żywnością do Niemiec – grabienie po nalotach. Boh. wzięła czekoladę, wracając do domu przeżyła bombardowanie. Po wejściu Rosjan czerwonoarmiści szukali jedzenia – zabrali sąsiadce garnek z masłem. Wygląd sowieckich żołnierzy. Kilku spało w domu boh., a ojciec pilnował rodziny.
[00:48:00] Boh. wiedziała, że w mieście jest getto, zabrała z domu bochenek chleba i dała go kobiecie za ogrodzeniem – jej reakcja. Boh. słyszała o likwidacji getta i wywiezieniu Żydów.
[00:53:15] Rodzina nie wprowadziła się do domu wybudowanego przez rodziców – spłaty pożyczek.
[00:54:02] Boh. jechała z matką do Nowego Targu, gdzie kupowano materiał na handel –pociąg został zatrzymany w Chabówce i pasażerowie musieli wysiąść, ale boh. wskoczyła do wagonu i dojechała do Nowego Targu, kupiła materiał i wróciła do Chabówki – spotkanie z matką. Jadąc pociągiem widziała w Kasinie ludzi palonych przez Niemców. [?]
[00:59:16] Dwie osoby z rodziny ojca zastrzelono podczas okupacji. Handel alkoholem – boh. wysiadała w Marcinkowicach i szła z bańkami do bimbrowni. Pewnego dnia zatrzymała ciężarówkę z niemieckimi żołnierzami, którzy podwieźli ją w obie strony. Powrót pieszo z pełnymi bańkami z Męciny do Nowego Sącza – boh. zobaczyła ojca jadącego na stopniach pociągu – spotkanie z niemieckimi żołnierzami. Bimber kupowali Polacy i Niemcy. [+]
[01:06:05] Handel materiałami, z resztek matka szyła ubrania dla rodziny. Dzieciaki dołączały do niemieckich żołnierzy, którzy szli na ćwiczenia i razem z nimi śpiewały niemieckie piosenki.
[01:07:42] Wejście Niemców do Nowego Sącza w 1939 r. i ich ucieczka pod koniec wojny.
[01:10:15] Boh. nie pamięta wybuchu zamku, ale potem chodziła oglądać ruiny. Wejście radzieckich żołnierzy – ich wygląd. Do mieszkania przyszedł pijany czerwonoarmista, który chciał wszystkich zastrzelić – interwencja oficera. Rodzina ukrywała się w piwnicy, ale boh. była w mieszkaniu i wyglądała przez okno.
[01:13:55] Sytuacja materialna po wyzwoleniu. Boh. nie widziała wywożenia Łemków.
[01:16:00] Boh. chodziła do liceum ogólnokształcącego w Nowym Sączu – pierwsze dyktando. Potem przeszła do Liceum Pedagogicznego, które ukończyła w 1950 r. Niektórzy nauczyciele byli podczas wojny więźniami obozów. Incydent z byłą uczennicą, która przyszła do szkoły na inspekcję – reakcja boh. Boh. nie chciała przystąpić do matury i uciekła ze szkoły, ale wychowawca ją znalazł i przyprowadził na egzamin. Nakaz pracy w Lisiej Górze.
[01:22:15] W 1953 r. boh. uczyła w Tarnowie – wyjazd na kurs narciarki do Chabówki. Informacja o śmierci Stalina – zachowanie boh. Indoktrynacja komunistyczna w szkole. Udział w pochodach pierwszomajowych.
[01:24:15] Po ślubie boh. zamieszkała w Żywcu, okoliczności poznania przyszłego męża, z zawodu ekonomisty, który potem pracował w szkolnictwie. Charakter męża. Boh. nie pamięta wprowadzenia stanu wojennego.
[01:28:30] Pierwsze wspomnienie z dzieciństwa, zabawy dzieciaków.
[01:30:15] Boh. nie śni się wojna, ale obawia się o przyszłość – opinia na temat opozycji oraz współczesnej polityki. Zdanie na temat Niemców.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..