Jerzy Gwiżdż (ur. 1954, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny, która tuż po wojnie przeprowadziła się do Nowego Sącza z okolicznych wsi. Ukończył Szkołę Podstawową nr 3 w Nowym Sączu, potem II Liceum Ogólnokształcące, a w 1977 r. Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracował w sądeckich zakładach. W 1980 roku zaangażował się w tworzące się struktury „Solidarności”. W styczniu 1981 był jednym z organizatorów strajku okupacyjnego w nowosądeckim ratuszu. W stanie wojennym został aresztowany, potem zwolniony. Pod koniec lat 80. wrócił do działalności politycznej. W 1989 został wiceprzewodniczącym miejskiego Komitetu Obywatelskiego. Na początku lat 90. należał do Porozumienia Centrum. W latach 1990–1994 był prezydentem Nowego Sącza, potem pełnił mandat poselski, a w 1995 r. kierował kampanią wyborczą Lecha Wałęsy w wyborach prezydenckich. Długoletni radny miasta, samorządowiec, prawnik. Do 2018 r. wiceprezydent Nowego Sącza.
[00:00:10] Ur. 10 sierpnia 1954 r. w Nowym Sączu. Ojciec Franciszek ur. w 1930 r. w Tęgoborzu, całe życie związany z Nowym Sączem – miał tam zakład krawiecki – w PRL był „prywaciarzem”. Mama pochodziła z Białej Wody, zamieszkali w Nowym Sączu przy ul. Kołłątaja w mieszkaniu wynajmowanym od prof. Giesinga. Przeprowadzka do własnego domu przy ul. Kraszewskiego, obok szpitala żydowskiego, gdzie żyją do dziś, mają 6 dzieci (brat i 4 siostry). Staranne wykształcenie dzieci.
[00:03:24] Brat ojca był w partyzantce, Rosjanie złapali go i rozstrzelali po kryjomu – prawda wyszła ja jaw po 1989 r. Po latach rozmowa z lekarzem, który wypisał w akcie zgonu „atak serca”.
[00:05:16] Krawiectwo – tradycja rodzinna. Zakład krawiecki w domu przy ul. Kraszewskiego, który mieścił się na terenie byłego getta. Boh. urodzony przy ul. Kołłątaja, całe dzieciństwo przy ul. Kraszewskiego, Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Kochanowskiego. Dyrektor Kozicki bił dzieci po dłoniach plecionką.
[00:07:54] Ulica Kołłątaja w latach 50. Szkoła męska w nowym budynku i żeńska w starym, wychowawczyni [Klimkowa]. Wbrew zakazom namawiała do śpiewania kolęd. Inni nauczyciele. 8 klas podstawówki. W II LO poznanie przyszłej żony. Niektórzy nauczyciele z partyjnego nadania, nauka religii po szkole w kościele Św. Małgorzaty, pierwsze lata – szkoła męska, ksiądz Bratek. I spowiedź i komunia św., garnitur uszyty przez ojca – „najładniejszy”. Przyjęcie u sióstr – kanapka z szynką, kakao i pączek. [+]
[00:14:28] Ksiądz Lesiak, boh. był ministrantem. Ks. Uryga – miał duży wpływ na boh. Znajome żydowskie rodziny – kontakty urwały się, gdy wyjechały za granicę w 1968 r., otwierana korespondencja ze Szwecji. W szpitalu żydowskim była siedziba nadleśnictwa.
[00:17:33] Okres liceum, poznanie żony – pasek u fartuszka – nierozłączna szkolna para. Dyrektor LO Bartłomiej Popiela, zastępca fizyk Kociołek. Budowanie boiska szkolnego. Wychowawczyni polonistka Barbara Laszkiewicz, historyczka Helena Piechowicz – mówiła prawdę o Katyniu i najnowszej historii.
[00:22:32] Życie młodzieży w I poł. lat 70.: piłka nożna, życie miłosne i towarzyskie – trwałe więzi do dziś. Matura pisemna i ustna ‒ bdb. oceny. Nauczycielka geografii [Karwala] – olimpiady z Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym.
[00:26:03] Studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, egzaminy wstępne. [+]. Kadra profesorska, trudny egzamin z logiki na I roku. Prof. Grodzicki, Skąpski, promotor pracy magisterskiej z prawa autorskiego Kopff – na zlecenie ZAiKS-u. Nagroda 7,5 tys zł – na meblościankę. Prof. UW Gwiżdż został doradcą boh. w komisji konstytucyjnej sejmu.
[00:31:16] Zakończenie studiów w 1977 r., indoktrynacja polityczna na studiach: ekonomia socjalizmu i kapitalizmu. Kształtowanie się środowiska młodzieżowego.
[00:34:29] Po studiach egzamin na aplikację sądową. Sprzeczka z sekretarzem [Puda] z PZPR o członkostwo w Stronnictwie Demokratycznym. Rozpoczęcie pracy w Wojewódzkim Zarządzie Inwestycji Rolniczych. Rozpoczęcie aplikacji radcowskiej.
[00:38:53] Niepokorny ojciec, nie bał się mówić wprost. Prezes sądu szył ubrania u ojca. Wybór Wojtyły na papieża – bicie wszystkich dzwonów. Wystąpienie na manifestacji w Nowym Sączu po zamachu na papieża.
[00:42:16] Praca w zakładzie remontowo-budowlanym spółdzielni mieszkaniowej – w 1980 r. zorganizowanie spotkania pracowników, pierwsze postulaty, powstanie „S”, czuło się zmiany. Przyjazd Lecha Wałęsy do Nowego Sącza – spotkanie w parku, ludzie czekali w deszczu. Silna potrzeba większej wolności, a nie zmiany ustroju. Hasło „Socjalizm tak, wypaczenia nie”. Wałęsa nie spodziewał się tak szybkiego upadku ustroju.
[00:47:18] 9 stycznia 1981 r. narodziny córki i spontaniczny strajk „przeciwko kacykom z PZPR”. Narada: Jerzy Wyskiel, Jan Budnik, boh. i Stanisław Cichoński – okupacja ratusza w Nowym Sączu, negocjacje, wsparcie ludzi. Doniesienie telewizji francuskiej. Przyjazd Wałęsy i innych członków Komisji Krajowej „S”, zakończenie pertraktacji z komisją rządową po 5 miesiącach, ok. 75 % postulatów udało się załatwić. Prezydentem miasta był Wiesław Oleksy. [+]
[00:53:28] Poród córki w czasie strajku – odwiedziny żony w tajemnicy. W szpitalu plotki o wydarzeniach. [+]. Władzy zależało na prowokacji, spałowaniu okupujących. Prokurator Sałagan, dowódca ZOMO Wereszka. Honorowe zakończenie okupacji ratusza – wspólne wyjście na ulicę Zygmuntowską. Procesja z krzyżem podarowanym przez rzeźbiarza Palkę wśród milicjantów. Wywiady dla Agence France Presse. Zainteresowanie mediów. [+]
[00:59:00] Stały kontakt z centralą „S” w Gdańsku. Władza lekceważyła ustalenia, obawy przed szykanami, determinacja przedstawicieli „S”. Krzyż wisi teraz w ratuszu. Opis wydarzeń w ratuszu, msza odprawiona przez ks. Dłubacza w głównej sali ratusza – podarowany krzyż. Do śpiewów akompaniował Andrzej Górszczyk.
[01:04:33] Rozmowy rządowe w Warszawie i Nowym Sączu, nieoficjalne m.in. na werandzie w domu boh. [+] Przyjazd doradców i ekspertów do ZNTK. Od czerwca realizacja ustaleń: zatrzymanie budowy komitetu wojewódzkiego PZPR, odsunięcie od władzy aparatczyków z PZPR, kwestie służby zdrowia, zablokowanie przejęć nieruchomości na Podhalu. „Wygrana na chwilę”.
[01:09:10] Stan wojenny był zaskoczeniem. 12 grudnia [1981] odbywało się posiedzenie wyjazdowe Stronnictwa Demokratycznego w Zakopanem. Powrót w niedzielę w nocy, zaskoczenie. Najście milicji, aresztowanie, komenda przy ul. Szwedzkiej. Pomoc lekarza w ucieczce: pobyt w szpitalu, widzenie z żoną.
[01:13:50] Spotkanie kolegów sympatyzujących z „S” na korytarzu komendy milicji. Tajny współpracownik [?]. Powrót do działalności podziemnej, niepewność, problemy w pracy, prezes spółdzielni mieszkaniowej Komander.
[01:17:34] Wiceprezes SM Rychlewski znalazł podsłuch w pokoju biurowym boh., odejście do Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych, ciągłe przesłuchania.
[01:19:45] W roku 1989 r. zakładanie Komitetów Obywatelskich. „Stan wojenny zdemolował ‘S’ pod każdym względem”, odbudowa związku w 1989 r. Pierwsze wybory parlamentarne zakończone sukcesem. Działalność samorządowa – funkcja prezydenta miasta, prawdziwie demokratyczne wybory samorządowe. Przejęcie władzy w mieście – niezapłacone faktury. [+]
[01:24:33] 700-lecie miasta Nowy Sącz w 1992 r. Współpraca z radą miasta, zaangażowanie mieszkańców. Sztandary Hasiora na uroczystości jubileuszu. Przyjazd na obchody prezydenta Wałęsy – promocja dla miasta. Duże inwestycje w mieście: oczyszczalnia ścieków, budowa mostu, wysypisko śmieci – zdobywanie funduszy w Warszawie.
[01:28:46] Czas przełomu, przekazywanie władzy, niepewność. [+]. Urząd wojewódzki w Nowym Sączu.
[01:30:07] Start w wyborach do Sejmu w 1993 r., kontakty z kancelarią prezydenta, członek Rady ds. Samorządu Terytorialnego przy Prezydencie. Bezpartyjny Blok Wspierania Reform, poseł z ramienia BBWR, przewodniczący komisji konstytucyjnej. Perswazja Aleksandra Kwaśniewskiego. Rezygnacja z prac w komisji, słaba pozycja prawicy w parlamencie.
[01:35:00] Kampania prezydencka w 1995 r. dla Wałęsy. Konwent św. Katarzyny, „przepychanki na prawicy”, silna pozycja Hanny Gronkiewicz-Waltz. Postawa szefów ZChN, negocjacje z Wałęsą, kampania Wałęsy, nieczyste zagrywki Kwaśniewskiego. Szkodliwy prezes TVP Wiesław Walendziak, unikanie debaty wyborczej w TVP, zachowanie Kwaśniewskiego w studiu, odzywka Wałęsy: „Panu to ja mogę nogę podać”. Walendzial grał na dwa fronty.
[01:40:45] Koperta z rozliczeniem majątkowym przekazana Wałęsie przez Kwaśniewskiego. Powody fiaska kampanii prezydenckiej Wałęsy. Milion dolarów (Jaskiernia). Rozbieżność interesów sztabu wyborczego i kancelarii prezydenta (Wałęsy, Komorowskiego).
[01:43:19] Postawa Wałęsy jako szefa, poczucie humoru, dowcip, upór, megalomania, intuicja. Męcząca współpraca z LW. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..