Magdalena Zwolińska z d. Sopata (ur. 1929, Obidza) pochodzi z rodziny bogatych rolników. W czasie okupacji niemieckiej brała udział w pracach dla Niemców (kopanie okopów), była też świadkiem pomagania Żydom. Po wojnie pozostała w rodzinnej wsi, w jej domu gościli m.in. państwo Półtawscy, a także biskup krakowski Karol Wojtyła.
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1929 r. w Obidzy.
[00:00:58] Boh. nie znała swojego ojca. Matka Elżbieta z d. Sopata pochodziła z Obidzy. Dziadek Andrzej Sopata przyprowadzał z Węgier woły, które sprzedawano w Starym Sączu. Dziadek oszczędzał w Kasie Stefczyka, ale oddał część pieniędzy na apel księdza.
[00:04:26] Ojciec boh. wyjechał do pracy we Francji, tam poznał bogatą pannę z okolic Sącza i z nią wrócił do Polski.
[00:06:04] Boh. miała przyrodnie rodzeństwo. Siostra pracowała jako pielęgniarka w Nowym Sączu. Boh. również zdała do szkoły pielęgniarskiej, ale z niej zrezygnowała.
[00:07:20] Wyjazdy zimą do szkoły. Nastawienie do nauki i nauczycielek. Po wybuchu wojny zaczęto uczyć niemieckiego, ale potem naukę przerwano.
[00:10:47] Boh. dostała pieniądze od ojca na sukienkę z falbankami do I Komunii. Przygotowanie do uroczystości – nauka przykazań, postać katechety ks. Cebuli.
[00:12:47] Biedni pracowali u bogatszych gospodarzy. Leśniczy Sikorski lubił bryndzę wyrabianą w domu boh., noszenie mleka ubogiej Basi.
[00:15:37] Boh. wiedziała, kim jest Piłsudski, przysłuchiwała się rozmowom dorosłych o polityce. Matka wyszła za mąż i przeprowadziła się do Skrudziny, tu boh. poszła do drugiej klasy.
[00:17:12] Ojciec miał młyn, w którym boh. pomagała – przyjazd gospodarzy z sąsiednich wiosek. Młyn zlikwidowano pod koniec okupacji. Dziadek, mieszkający w Obidzy, pomagał ubogim gospodarzom.
[00:21:25] Wójt Gołkowic Gerhard podziwiał chleb pieczony przez matkę. We wsi i w okolicy mieszkali niemieccy osadnicy, którzy jeździli do swojego kościoła.
[00:24:08] Przed wojną we wsi bywali Cyganie – złapanie kota na rosół. Cygańska para wzięła ślub w kościele i zaprosiła na wesele miejscowych gospodarzy.
[00:26:40] Siostra bogatego żydowskiego gospodarza Lustiga miała karczmę w Skrudzinie. Lustig pomagał biedakom. Boh. chodziła do szkoły z Sydą Lustig, Stefcią – zamiana kanapek. W Gołkowicach była karczma i sklep, ale boh. nie lubiła tam chodzić.
[00:31:46] Boh. nie chodziła na jarmarki do Starego Sącza, ale bywała na odpustach św. Kingi. Żebracy we wsi, spotkanie z dziadem, któremu boh. dała mleko.
[00:35:28] Kilku mężczyzn zostało zmobilizowanych do wojska, z wojny nie wróciło dwóch. Kary za nielegalną hodowlę świń podczas okupacji – boh. ukrywała się z prosiakiem w olszynie podczas kontroli gospodarstw. Podczas okupacji niemieccy osadnicy wyjechali.
[00:39:00] Sąsiad Stanisław Piętka został zabrany do Oświęcimia. Ponieważ był masarzem, odłączono go z kolumny więźniów – po wojnie poszedł boso do Częstochowy, by podziękować za ocalenie.
[00:41:42] W ramach kontyngentu oddawano do punktu w Gołkowicach krowy, zboże.
[00:42:42] Boh. pojechała z matką, jadącą po zboże do Tarnowa. Na dworcu usłyszała rozmowę o matkach z dziećmi zamkniętych w wagonie, pobiegła więc z kanapką do pociągu, ale wagony były szczelnie zamknięte i nie mogła jej podać. Wracając natknęła się na gestapowców, którzy wzięli ją za Żydówkę, która uciekła z transportu – pomoc ludzi na stacji. [+]
[00:48:38] Matka wyjeżdżała po zboże do Tarnowa z sąsiadami ze Skrudziny – opóźniona wegetacja w górach. Zboże kupowano u gospodarzy, nie na targu.
[00:51:02] Zamknięte wagony stały na bocznicy dworca w Tarnowie. Być może był to transport Żydów.
[00:52:35] Podróże pociągiem podczas okupacji. Boh. często chodziła do Starego Sącza.
[00:53:30] Podczas okupacji Niemcy z okolicy wyjechali. Ukrywanie Żydów – jeden z nich, Moniek, przyszedł po wojnie, by podziękować matce, potem wyjechał do Palestyny. Moniek ukrywał się u kilku sąsiadów. Po wojnie oddał swoje pola ludziom, którzy mu pomogli. Koleżanka Syda Lustig została rozstrzelana koło Starego Sącza.
[00:59:44] Pewnego wieczoru partyzanci przyszli do domu, powiedzieli, że ratują ojczyznę, muszą coś jeść, i zabrali chleb upieczony przez matkę. [+]
[01:01:20] Nikt ze Skrudziny nie był w partyzantce. Partyzanci odwiedzali gospodarstwa leżące na uboczu. Rodzina Lustigów nie była w getcie, zastrzelono ich po zabraniu z domu.
[01:03:10] Wybuch wojny – przejście oddziałów piechoty przez most w Gołkowicach. Podczas okupacji boh. wraz z koleżankami kopała okopy i rowy przeciwpancerne, pracujących pilnował starszy Niemiec, który poczęstował dziewczynki alkoholem i czekoladą w dniu swoich urodzin.
[01:08:27] Okoliczności zabrania kolegi na roboty do Niemiec. [+]
[01:10:18] Ciężka praca przy kopaniu okopów, nocne wizyty Niemców we wsi. Reakcja na wiadomość o końcu wojny. Podczas wycofywania się Niemców okolice były bombardowane. Po wojnie wiele osób zginęło od niewypałów.
[01:15:55] Spotkanie z radzieckimi żołnierzami. Wiosną 1945 r. boh. odwiedziła krewną Pasoniową w szpitalu w Nowym Sączu – prośba o oddanie krwi. [+]
[01:20:12] W Nowym Sączu stacjonowało wielu żołnierzy Armii Czerwonej – prośby o jedzenie i alkohol.
[01:22:15] Wilek i Moniek Lustigowie byli wykształceni, po wojnie Moniek pokazał się we wsi, ale potem wyjechał.
[01:24:05] Osadnicy niemieccy nie chcieli wyjeżdżać, ale podczas okupacji zostali przesiedleni.
[01:24:45] Po wojnie boh. ukończyła siódmą klasę, ale zgubiła świadectwo. Mąż był masarzem. [Boh. pokazuje fotografie z młodości].
[01:27:20] Do wsi przyjeżdżali letnicy, boh. poznała Wandę Półtawską i jej męża. Życie zawodowe boh., która gotowała na wesela.
[01:30:08] Wizyta Karola Wojtyły, który odwiedził Andrzeja i Wandę Półtawskich, wypoczywających w domu boh. Ustalanie daty wizyty (głosy zza kadru).
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..