Barbara Sokólska z d. Młynarz (ur. 1940, Dobra Wólka) – jej dziadek Józef Wandałowski był właścicielem majątku w Dobrej Wólce koło Pińska. 13 kwietnia 1940 Barbara Sokólska jako 4-tygodniowe niemowlę została deportowana do Kazachstanu razem z całą rodziną. Jej ojciec Zygmunt Młynarz zaciągnął się w 1942 do Armii Andersa, przeszedł szlak bojowy 2 Korpusu i po wojnie osiadł w Anglii. Barbara Sokólska z resztą rodziny wróciła do Polski w 1946 r. i zamieszkała w Białymstoku. Po ukończeniu Technikum Gastronomicznego pracowała w gastronomii, w 1959 r. została zwolniona z pracy z powodu zesłańczej przeszłości.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1940 r. w Dobrej Wólce na Polesiu.
[00:00:30] W lutym 1940 dziadek, właściciel majątku, i wuj zostali aresztowani i osadzeni w więzieniu w Pińsku. 13 kwietnia deportowano babcię Franciszkę, ciotkę Jadwigę, wuja Antoniego, rodziców Małgorzatę i Zygmunta, brata Zenona i boh. Rodzinę przewieziono z Dobrej Wólki do Pińska, tam wsadzono do pociągu i wywieziono do północnego Kazachstanu.
[00:02:05] Rodzina została dokwaterowana do izby, w której mieszkała Rosjanka Sinoczka z synem Miszą – warunki życia. Matka i ciotka pracowały w kołchozie. Trzynastoletni wujek Antoni łowił ryby i pilnował kur, ciotka szyła ubrania. Rodzina zabrała z domu sporo rzeczy, m.in. kołdry, ubrania. Boh. chodziła z matką do kołchozu – zbieranie ziaren, z których gotowano kleik. Zimą chodziła do domów Rosjan i Kazachów i prosiła o jedzenie, czasem dostawała „syrczyki”. [+]
[00:07:25] Matka uczyła dzieci polskiego, syn gospodyni nauczył się polskiej modlitwy – nauka rosyjskiego. Poszanowanie dla chleba. W 1942 r. ojciec wstąpił do Armii Andersa, reszta rodziny została w Kazachstanie. Ojciec po wojnie bał się wrócić do Polski, mieszkał w Anglii i tam zmarł w 1970 r.
[00:10:16] Boh. pamięta wierszyki, których nauczyła się na zesłaniu, a nie pamięta wierszy, których uczyła się na lekcjach rosyjskiego w Polsce. Na zesłaniu brat chodził do szkoły, wuj Antek nauczył się lutować garnki, na jedzenie wymieniano rzeczy przywiezione z kraju.
[00:13:00] Rodzina przebywała na zesłaniu ponad sześć lat, wszyscy wrócili do Polski – przed wyjazdem zgromadzono Polaków w cerkwi. Incydent podczas zamykania drzwi do wagonu. Warunki podczas podróży. Ciotka uszyła polską flagę i wywieszono ją z wagonu. W Białej Podlaskiej chciano rodzinę wysłać na Ziemie Odzyskane – przejazd do Białegostoku.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
[00:17:26] Repatrianci mieli podczas podróży mleko skondensowane w puszkach. Rodzina przyjechała do Polski w czerwcu [1946].
[00:18:45] Rodzina przebywała na zesłaniu niedaleko Pawłodaru. Powody, dla których nie wywieziono ich do wyrębu tajgi. Wspomnienie rosyjskiej gospodyni Sinoczki, która oddała rodzinie kuchnię – warunki bytowe. Przez okno widać było rzekę.
[00:24:03] Boh. urodziła się w czepku – w prezencie urodzinowym dostała obrazek św. Barbary. Sinoczka miała jednego syna, jej mąż nie wrócił z wojny. Wujek Antek chodził do rosyjskiej szkoły, bardzo dobrze się uczył i dostawał świadectwa z wizerunkiem Stalina.
[00:26:45] Rodzina głodowała, ale babcia dawała zupę dziewczynce, która przychodziła do brata. Choinka w szkole. Boh. miała koleżankę, z którą się bawiła.
[00:29:30] Wspomnienie „syrczyków”, które robiono z białego sera z cukrem.
[00:31:17] Głód na zesłaniu, wspomnienie zupy gotowanej przez babcię. Wspólne modlitwy.
[00:32:56] Boh. posiada fotografie z zesłania, m.in. zdjęcia z pożegnania mężczyzn idących do Armii Andersa. Boh. chodziła do domów z życzeniami i dostawała „syrczyki”, ich smak.
[00:34:40] Boh. nie śnił się pobyt na zesłaniu. Zesłańcy mieszkali w domach miejscowej ludności. Wiele osób zmarło. Wiara w powrót do Polski. Fotografia z zesłania, na której boh. jest w sukience z białym kołnierzykiem.
[00:37:42] Poprawianie życiorysu w czasach PRL-u. W 1959 r. boh. została zwolniona z pracy z powodu zesłańczej przeszłości. W 1990 r. była na pielgrzymce Sybiraków w Częstochowie – homilia kardynała Gulbinowicza. Choroby boh. – refleksje na temat przeżycia zesłania.
[00:41:25] Majątek w Dobrej Wólce: sady, lasy, pola. Babcia prowadziła dom, ciotka ukończyła szkołę krawiecką. Ojciec pochodził z Korczewa nad Bugiem, rodzice poznali się w Pińsku, po ślubie zamieszkali w Grodnie. Po wybuchu wojny matka wróciła do rodziców i tam przyjechał ojciec z frontu. Dziadek i wuj zostali aresztowani przez sowietów i ślad po nich zaginął. W posiadaniu boh. są dokumenty repatriacyjne rodziny oraz dokument władz, że w 1940 r. nie wywieziono rodziny Józefa Wandałowskiego.
[00:47:04] Refleksje na temat majątku, który został na Białorusi, na temat atmosfery domu w Dobrej Wólce. Po wojnie w domu urządzono szkołę. Rodzina zamieszkała w Białymstoku.
[00:49:33] W 1946 r. brat poszedł do drugiej klasy szkoły podstawowej. Boh. poszła do szkoły rok później – wspomnienie Ryszarda Kaczorowskiego, który przed wojną chodził do tej samej szkoły. Boh. ukończyła Technikum Gastronomiczne i pracowała w gastronomii, w 1959 r. zwolniono ją z pracy – powody zwolnienia. Dzięki kuzynce pracującej w Sanepidzie boh. dowiedziała się, że jest na liście „wrogów narodu”.
[00:54:21] Matka nauczyła boh. modlić się i szanować chleb – głód na zesłaniu. Zasady wpojone przez matkę, życiowe credo. Mąż boh. był nauczycielem – życie rodzinne. Rozważania na temat patriotyzmu.
[00:59:57] Rzeczy zabrane przez rodzinę podczas deportacji: szkolne dokumenty, pamiętnik pisany przez ojca. 3 lutego 1942 ojciec został ewakuowany ze Związku Radzieckiego, przeszedł szlak bojowy 2 Korpusu, walczył pod Monte Cassino. Rodzice po wojnie się nie spotkali, ojciec zmarł w 1970 r. Powody, dla których został w Anglii.
[01:03:36] Życiorys pisany w czasach PRL. Zachowanie urzędnika USC, gdy boh. wyrabiała dowód osobisty.
[01:05:04] Stosunek boh. do Rosjan. Boh. miała wiele prawosławnych koleżanek. Refleksje na temat systemu komunistycznego oraz dobrych i złych ludzi.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.