Albin Kwidziński opowiada, jak podczas okupacji niemieckiej jego ojciec ukrywał w domu uciekiniera z „marszu śmierci” więźniów obozu Stutthof, Władysława Grabarczyka. Wspomina rodzinę zamordowaną za ukrywanie Żydów. Opisuje wkroczenie Armii Radzieckiej oraz gwałty i zbrodnie dokonane przez czarwonoarmistów.
[00:00:01] Boh. miał 11,5 roku, gdy do domu jego rodziców przyszło dwóch uciekinierów. Poprosili ojca o chleb, który zjedli i odeszli. Nazajutrz przyszedł mężczyzna, powiedział, że uciekł z kościoła, gdzie trzymano więźniów Stutthofu. Był to Władek Garbarczyk z Warszawy, dostał jedzenie i ubranie na zmianę.
[00:02:00] Ojciec bał się, ale zdecydował się go ukrywać. Władek wykopał sobie ziemiankę pod żłobem w stajni, tam nocował. W tym samym czasie sołtys w Pomieczynie umieszczał Niemców po gospodarstwach, do domu boh. przydzielił Niemkę z dziećmi.
[00:04:10] Ojciec zaprosił Władka do spania w domu w łóżku sądząc, że obecność Niemki zabezpiecza dom przed rewizją. Rano przyszli Niemcy i obstawili dom, Władek ukrył się w łóżku pod słomę.
[00:07:00] Niemcy przystawili ojcu pistolet do głowy i kazali zdradzić, kogo i gdzie przechowuje. Ojciec powiedział, że nikogo. Znaleźli podczas rewizji mięso, ale matka pokazała im zezwolenie na szlachtowanie mięsa.
[00:11:00] Któregoś wieczora ojciec zobaczył wozy niemieckie załadowane amunicją. Zajęły całe podwórko przed gospodarstwem, o północy Niemcy zaczęli się zaprzęgać konie i w popłochu odjeżdżać. Niemka z dziećmi też się spakowała i pojechała.
[00:13:10] Na pobliskiej drodze Niemcy ustawili działo, z którego dwa-trzy razy wystrzelii, potem odjechali. Następnego dnia, 11 marca [1945] o 6 rano przyczołgali się polami dwaj bracia ojca, by go ostrzec przed nadchodzącymi Rosjanami.
[00:15:00] Rodzina boh. ukryła się w piwnicy, wujowie wrócili do siebie. O 8 rano dwóch Rosjan z bronią weszło do domu i rodzina musiała wyjść z piwnicy. Kazali ojcu zrobić czerwono-białą chorągiewkę i wywiesić na rogu domu.
[00:17:00] Rodzina stała w pokoju, gdy do domu przyszli muzykujący [Rosjanie], zapytali się o wódkę i dziewczyny i poszli dalej. Potem przyszli inni, zabrali owies dla koni, inni przystawili ojcu broń do głowy, aby dał „wódkę i djewuszki”, nie miał, więc chcieli go zabić.
[00:18:30] Chora babcia boh. miała denaturat, ale został uznany za „nie charoszyj”. Kobieta, która zmarła w wyniku zbiorowego gwału. [++]
[00:20:00] Rosjanie straszyli bronią, aby dostać alkohol i kobiety. Zakwaterowali się u sąsiadów, gdzie były 3-4 dziewczyny, „używali” ich, dochodziło do libacji i gwałtów. [++]
[00:20:55] Drugi sąsiad podpisał reichslistę, podobnie brat matki boh., dostawali dzięki temu podczas wojny większe przydziały np. masła. Sąsiada Rosjanie zastrzelili na oczach jego dzieci.
[00:22:30] Władek Garbarczyk odszedł w marcu [1945] po przejściu frontu, wracał do żony i dzieci w okolice Warszawy. Ojciec boh. dał mu chleb na drogę. Po wojnie szukał go przez Czerwony Krzyż, ale po Władku ślad się urwał.
[00:24:50] Sołtys wsi nazywał się Pipka. Nocowali u niego Niemcy, którzy prowadzili jeńców ze Stutthofu trzymanych w kościele. Dzięki sołtysowi i jego córkom wielu jeńcom udało się uciec. Gdy nazajutrz Niemcy nie mogli się ich doliczyć, zrobili obławę we wsi.
[00:26:05] Sołtys był Kaszubem, podpisał reichslistę, Niemcy traktowali go jak swego. Włodek Garbarczyk był w Stutthofie. Ojciec przechowywał go i nie wydał, gdy doszło do rewizji.
[00:28:50] W domu sąsiada, syna późniejszego męża siostry boh., też ukrywał się jeden z uciekinierów. Gdy zaczęła się rewizja, ukrył się w stodole w słomie. Niemcy szukając, bagnetami kłuli słomę i trafili go w brzuch.
[00:30:50] Uciekiniera wywlekli, a rodzinę szwagra ustawali pod murem. Uciekinier zeznał, że nie zna rodziny i tym ocalił jej życie, jego samego Niemcy rozstrzelali. [+]
[00:33:00] W okolicy polska rodzina przechowywała trzech Żydów. Niemcy znaleźli ich, wyprowadzili ukrywanych, a w wraz z nimi męża, żonę i 4 dzieci – wszyscy zostali rozstrzelani. [++]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..