Styczyński Tadeusz

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0371

13 grudnia 2018, Łódź

1:13

Tadeusz Styczyński (ur. 1930, Warszawa) – jego ojciec był stolarzem i pracował przed wojną w sklepie meblowym. W 1940 r. rodzina przeprowadziła się do Anielina koło Pionek. W sąsiedniej wsi Brzustów, u ciotki Koneckiej, ukrywał się Żyd. Po wojnie rodzina zamieszkała w Łodzi, gdzie Tadeusz Styczyński ukończył szkołę zawodową i do emerytury pracował jako krawiec.

[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Warszawie.
[00:00:35] Przedstawienie rodziców: Józefa i Józefy z d. Miękus. Boh. miał dwie siostry: Natalię i Genowefę oraz brata Zenona. Boh. urodził się w grudniu 1929, ale został zapisany w styczniu 1930.
[00:05:52] Przed wojną matka zajmowała się domem i dziećmi, ojciec był stolarzem w sklepie meblowym, którego właścicielem był Żyd Temkin. W domu mieszkało kilku żydowskich rzemieślników, m.in. fryzjer, piekarz, sklepikarz. Stosunki między Żydami a Polakami.
[00:11:26] Naloty na Warszawę we wrześniu 1939 – śmierć kolegi i jego rodziny. Podczas okupacji matka zajmowała się handlem. Ojciec nie oddał radia, które ukrył pod łóżkiem – przeszukanie mieszkania przez Niemców, potem zakopał je i radio się zepsuło.
[00:15:05] Po zajęciu Warszawy przez Niemców ojciec nie miał pracy. W 1940 r. rodzina wyjechała ze stolicy – rejs do Dęblina, droga przez Garbatkę do Anielina. Tu rodzina mieszkała do 1947 r. Boh. zajmował się pasaniem krów. Sąsiadem był dzierżawca Kwaśnik.
[00:21:32] Ciotka Magdalena Milde przyjechała z Warszawy z mężem Niemcem oraz Żydem, który został ukryty u jej siostry, Koneckiej, w Brzustowie. Konecka była wdową, Żyd pracował w gospodarstwie. Boh. dopiero po wojnie dowiedział się od matki, że mężczyzna zatrudniony u ciotki Koneckiej był Żydem. Po wojnie ocalony mężczyzna postawił Koneckiej dom. Magdalena Milde, przywożąc wraz z mężem Żyda, zatrzymała się w Anielinie w domu boh. [+]
[00:33:00] Żyd przyjechał do Brzustowa, gdy w Warszawie powstawało getto i ukrywał się do wyzwolenia. Magdalena Milde pracowała w Warszawie u dwóch lekarek, podczas okupacji przyjechała na wieś.
[00:36:00] Matka przyjęła Magdalenę Milde w Anielinie. Boh. nosił ukrywającemu się Żydowi kartki pisane przez matkę. Działalność partyzantki w okolicy. Przed wojną ojciec przez 10 lat pracował w sklepie u Temkina, po wojnie odnalazł pracodawcę, który przeżył okupację.
[00:42:35] Niemcy bali się przyjeżdżać do wsi, w której często bywali partyzanci. Bieda w domu – warunki życia, z Warszawy nie zabrano mebli.
[00:45:28] Radość po wkroczeniu Armii Czerwonej, witanie żołnierzy kwiatami. Na drodze z Garbatki do Policznej partyzanci zatrzymali dwóch żandarmów: Jordana i Bergera. Niemcy z samolotu rozrzucali ulotki wzywające partyzantów do oddania funkcjonariuszy, których partyzanci rozstrzelali. Niemcy w odwecie zabili w Pionkach dziesięciu więźniów z radomskiego więzienia.
[00:48:35] Boh. jechał rowerem po mleko w czasie, gdy Niemcy wycofywali się znad Wisły. Na drodze spotkał grupę Niemców, którzy pozwolili mu przejechać. Zwłoki zabitych Niemców odzierano z odzieży. [+]
[00:51:40] Milde chorował i zmarł w domu w Anielinie, po jego śmierci ciotka wyjechała. Boh. po ukończeniu siódmej klasy przyjechał z rodzicami do Łodzi.
[00:52:30] Motywy pomocy udzielonej Żydowi. Boh. podczas okupacji chodził na lekcje religii.
[00:53:55] Głód podczas okupacji – niemieckie kartki na chleb. Jednemu z biednych gospodarzy zabrano konia, rzekomo zostawionego przez polskie wojsko. Niemiec, który zabrał konia przyjeżdżał potem, by orać w polu. Raz pozwolił się boh. przejechać konno. [+]
[00:56:15] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:57:13] Dopóki ksiądz nie został aresztowany, boh. chodził na religię do kościoła w Policznej, pobliski pałac zajmowali Niemcy. Boh. nie miał butów, chodził boso albo w drewniakach.
[01:00:06] Wspomnienie kolegi, który wraz z rodziną zginął podczas bombardowania Warszawy w 1939 r. Przeżył tylko starszy brat kolegi i ojciec, który był na wojnie.
[01:02:06] Boh. chodził do szkoły zawodowej przy ul. Rybnej – reakcja po śmierci Stalina. Jeden z kolegów zabronił zapisywania się do ZMP. [Zza kadru opowieść żony o okolicznościach poznania się i lalce, która stoi na półce meblościanki] Żona poszła do pracy po śmierci matki, mając szesnaście lat.
[01:06:38] Boh. w dzieciństwie pilnował czasem córki krawca, Żyda, który mieszkał po sąsiedzku – opinia na temat Żydów.
[01:09:38] Anegdota o Piłsudskim, jego wyjściu z więzienia w Magdeburgu i przyjeździe Żydów do Polski. Po wojnie Rosjanie wywieźli Żydów ze Związku Radzieckiego do Polski – partyzanci zatrzymali pociąg z Żydami i chcieli go zawrócić.
[01:12:08] Ojciec zmarł w 1968 r., matka w 1975.
więcej...
mniej

Rytel-Andrianik Artur

Instytut Pileckiego

Film