Daniela Ogińska z d. Trębska (ur. 1928, Warszawa) podczas okupacji była uczennicą tajnych kompletów w gimnazjum im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, które przekształcono w I Miejską Szkołę Zawodową Żeńską. Tu wstąpiła do harcerstwa, brała udział w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka 7. Pułku Piechoty Legionów „Garłuch”. Po wojnie kontynuowała działalność w harcerstwie. Maturę zdała w liceum im. Staszica, studiowała farmację. Mieszka w Warszawie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Warszawie.
[00:00:20] Bombardowania 1 września 1939. Boh. należała do Szarych Szeregów i Armii Krajowej – zaprzysiężenie przez komendantkę Ilonę Pankiewicz. Zbiórka 1 sierpnia 1944 – wymarsz z plutonową Marią Fandri na obrzeża lotniska Okęcie. Eugeniusz Ogiński, późniejszy mąż, również walczył w okolicach Okęcia. Z powodu silnego ostrzału sanitariuszki nie mogły dotrzeć do rannych – rozkaz wycofania się.
[00:02:50] Boh. należy do harcerstwa – spotkania z młodzieżą szkolną. Warunki życia podczas okupacji – handel starymi ubraniami, ich przerabianie.
[00:04:40] Po ukończeniu szkoły powszechnej boh. uczyła się w gimnazjum im. Hoffmanowej, które podczas okupacji było szkołą zawodową, gdzie uczono m.in. gotowania, dziergania, gorseciarstwa.
[00:07:20] Trudności w dostaniu się do konspiracji – cechy przyjmowanych osób. Rola woźnej w szkole. Nauczycielem muzyki był prof. Lachman, założyciel Towarzystwa Śpiewaczego Harfa. Boh., uczennica pierwszej klasy, idąc po kredę usłyszała dziewczyny śpiewające „Warszawiankę” – pytanie o harcerstwo – zgoda ojca na wstąpienie do organizacji. Przysięga w lipcu 1944 złożona na ręce druhny Jadwigi Lindner.
[00:11:52] Po odwołaniu z Okęcia boh. pomagała osobom zatrzymanym w obozie przejściowym w Ursusie – wyprowadzanie rannych i kierowanie ich do doktora Włoczewskiego i jego żony, którzy prowadzili szpital. W 1942 r. boh. założyła zastęp harcerski, który istniał do 1945 r. i potem przekształcił się w drużynę działającą do 1949 r. Organizacja pomocy dla rannych uratowanych przed wywózką na roboty – pomoc folksdojcza, który dostarczał dokumenty o zameldowaniu w Ursusie.
[00:14:25] Boh. razem z koleżanką Urszulą Wróblewską przenosiły broń z Warszawy do Ursusa – kwestia zaufania. Zadania po upadku powstania – gromadzenie żywności, którą wrzucano do pociągów wywożących ludzi z obozów. [+]
[00:18:47] Głód podczas okupacji – szmugiel jedzenia do Warszawy. Omijanie kontyngentów.
[00:21:50] 1 sierpnia 1944 wczesnym rankiem boh. wyszła z Ursusa do Warszawy po materiały opatrunkowe z alianckich zrzutów – odebranie ich w Śródmieściu. Materiały złożono w domu państwa Wróblewskich w Ursusie – zbiórka przed wyruszeniem na pozycje. Wymarsz na Okęcie – zachowanie Niemców. Sytuacja po dotarciu na lotnisko – silny ostrzał niemiecki. W ataku zginął przyjaciel męża, Dawid Reisman ps. „Karlik”, Żyd ukrywający się w Warszawie – spotkanie po latach z jego bratem. Eugeniusz Ogiński i Ryszard Wierzbicki rozdawali broń powstańcom i wtedy mąż boh. ostatni raz widział Dawida Reismana. Powstańcy, którzy przeżyli atak na lotnisko, trafili potem w szeregi pułku „Baszta”. Mąż wszedł do kanału w Parku Dreszera i wyszedł przy ul. Wilczej. Przy wyjściu z kanału zginął stryj boh., który opiekował się nią po śmierci ojca w 1943 r. [+]
[00:32:55] Ojciec został zabity w lipcu 1943 r. przez komunistyczną bandę. Matka została z czwórką dzieci – rabunki i szantaż ze strony bandytów, którzy domagali się pieniędzy. Zostawienie listu na cmentarzu w Gołąbkach. [+]
[00:35:47] Rodzice mieli duże gospodarstwo i pomagali druhowi Edmundowi Pokrzywie. Po śmierci ojca zaopiekował się boh., która założyła zastęp harcerski w Ursusie. Druh Pokrzywa i stryj Leon Trębki działali w Radzie Głównej Opiekuńczej – zadania organizacji, pomoc osobom wysiedlonym z terenów Rzeszy. Po upadku powstania harcerki szukały mieszkań dla ludzi wyrzuconych z Warszawy.
[00:39:30] Aliancka pomoc dla powstania w sierpniu 1944 – zrzut zasobników z samolotów, które przyleciały z Włoch – zestrzeliwanie spadochronów przez Niemców. Ze znalezionych spadochronów szyto bluzki. Wiele zasobników trafiło w ręce Ukraińców w służbie niemieckiej, którzy stacjonowali wokół Warszawy. Wejście Armii Czerwonej – wygląd żołnierek, które ciągnęły karabiny maszynowe na wózkach. Ostrzał stolicy z „Grubej Berty”, znajdującej się na terenie fabryki w Ursusie. Okoliczności poznania żołnierza wcielonego do polskiego wojska koło Warszawy – podarowanie orzełka, którego ojciec przywiózł z wojny 1920 r. Działalność komunistycznej bandy. [+]
[00:47:28] Upadek powstania – wywózki mieszkańców stolicy. Postępowanie Niemców wobec rannych. Pochodzenie pseudonimu boh.
[00:52:10] Napad bandytów na dom, śmierć ojca. Porównanie postępowania podczas powstania Niemców oraz Rosjan i Ukraińców z formacji kolaboracyjnych.
[00:54:28] Prof. Lachman, nauczyciel śpiewu, utworzył w szkole chór, który śpiewał w kościele Zbawiciela. Nauka tanga. Boh. widziała ludzi wiezionych na egzekucję 28 stycznia 1944.
[00:56:40] Okupacyjne piosenki. Przechodzenie żydowskich dzieci przez otwory rynsztoków w murze getta – matka widziała zastrzelenie dziecka przez Niemca. Działalność oddziału RONA – pijaństwo żołnierzy. Przetrzymywanie ludzi w obozie na Zieleniaku – gwałcenie kobiet. Porównanie zachowania Niemców i Ukraińców. Losy żołnierzy z formacji kolaboracyjnych na terenie zajętym przez aliantów. Zachowanie czerwonoarmistów – kradzieże zegarków i rowerów.
[01:04:28] Radzieccy oficerowie kwaterowali w domu boh. i okradli lekarza, który też tam mieszkał – efekt złożonej skargi. [+]
[01:05:30] W 1948 r. zaczęły się aresztowania wśród działaczy harcerskich, dawnych powstańców. Jedna z koleżanek została aresztowana po zabójstwie prowadzącego audycję „Fala 49” [Stefan Martyka].
[01:08:38] Opinia na temat Powstania Warszawskiego – jego celowości. Atmosfera w mieście po wykonaniu wyroku na Kutscherze.
[01:11:28] Ludzka solidarność w okresie okupacji. Po wyzwoleniu boh. brała udział w kursie dla drużynowych harcerstwa – wyjazd do Radziejowic w lipcu 1945. Reakcja na widok trawy rosnącej na gruzach. Przy ulicy Świętojańskiej mieszkała starsza kobieta, która karmiła gołębie. Wysiedlanie ludności z Warszawy pod koniec powstania – rabowanie i podpalanie przez Niemców opuszczonych domów. Współczesne odzyskiwanie zrabowanych dóbr kultury.
[01:20:05] Boh., z domu Trębska, rozmawiała z wnuczką twórcy harcerstwa Aleksandra Małkowskiego, który urodził się w Trębkach, majątku jej pradziadków.
[01:21:50] Losy członków rodziny Trębskich, wywodzącej się z majątku Trębki koło Gostynina. Trzej synowie: Hilary, Ludwik i Jan zamieszkali w Warszawie. Dziadek Hilary kupił ziemię w Ursusie i tu mieszkała rodzina boh.
[01:24:35] Przedstawienie ojca: Antoniego. Rodowód Trębskich, losy dziadka Hilarego. Przedstawienie rodzeństwa: brata i dwóch sióstr. Antoni Trębski prowadził gospodarstwo rolne, był sołtysem i znał język niemiecki. W domu było radio, zarekwirowane w 1939 r. Poziom życia przed wojną.
[01:27:50] Matka, Marianna Trębska, nauczyła córkę szycia na maszynie. Rodzice chcieli, by dzieci się kształciły. We wrześniu 1939 r. Niemcy nie zbombardowali fabryki w Ursusie – wyjazd rodziny do Pęcic. Widok pierwszych Niemców. Wyłapywanie wojskowych koni, które rozpuścili polscy ułani – trudności z wykorzystywaniem kawaleryjskich koni do pracy w polu.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.