Adam Massalski (ur. 1942, Kielce) historyk, profesor nauk humanistycznych. W 1965 ukończył studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktoryzował się w roku 1972, habilitował w 1985. W 2001 r. otrzymał tytuł profesora. Od 1965 do 1972 pracował w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Kielcach. W 1973 został zatrudniony w Wyższej Szkole Nauczycielskiej w Kielcach, przemianowanej potem na Wyższą Szkołę Pedagogiczną. Od 1978 kierował Zakładem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, w latach 1988–1996 Instytutem Historii WSP. Od 1990 do 1993 sprawował obowiązki prorektora, a w latach 1999-2005 rektora WSP, przemianowanej w okresie jego urzędowania na Akademię Świętokrzyską. Od roku 1957 Adam Massalski należy do Związku Harcerstwa Polskiego, w latach 1973-1977 zasiadał w Radzie Naczelnej Związku, a w latach 2007-2013 pełnił funkcję przewodniczącego ZHP. W latach 1994-1998 sprawował mandat radnego Rady Miasta Kielce, jednocześnie reprezentował tę radę w Sejmiku Samorządowym województwa kieleckiego. W wyborach parlamentarnych w 2005 został wybrany na senatora VI kadencji z listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu kieleckim. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskał mandat senatorski. Mieszka w Kielcach.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1942 r. w Kielcach. Tradycje niepodległościowe w rodzinie.
[00:00:44] Boh. ukończył liceum im. Żeromskiego w Kielcach i studia na Uniwersytecie Jagiellońskim – kariera naukowa do profesury. Wspomnienie stryja Edmunda Massalskiego, który w 1905 r. był jednym z przywódców strajku szkolnego w kieleckim gimnazjum. W 1906 przedostał się do Galicji, skończył studia przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po powrocie do Kielc uczył w szkole Marii Krzyżanowskiej. Po wybuchu I wojny wyjechał do Krakowa i wstąpił do Legionów, jako oficer dyżurny przyjmował do nich Stefana Żeromskiego. Stryj był adiutantem płk. Tokarza, działał w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego, departamentem kierował płk. Sikorski. W 1915 r. stryj został delegowany do Kielc – działalność w rodzinnym mieście, nauczanie w kieleckich szkołach. Propagowanie krajoznawstwa i fotografii przyrody.
[00:07:08] W okresie międzywojennym Edmund Massalski działał w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, Lidze Ochrony Przyrody, w latach 30. był przewodniczącym kieleckiej Rady Miasta – konsekwencje po wojnie. W 1918 r. został redaktorem „Gazety Kieleckiej”, publikował artykuły dotyczące regionu. Działał w harcerstwie. Podczas okupacji brał udział w tajnym nauczaniu, pracował dla Rady Głównej Opiekuńczej jako instruktor ds. zielarstwa. Po wojnie stryj był dyrektorem Muzeum Świętokrzyskiego, działał w PTTK. W latach 60. zaprotestował przeciwko budowie przekaźnika telewizyjnego na Świętym Krzyżu i pozbawiono go stanowiska.
[00:14:08] Starszy brat ojca Zygmunt uczył się w rosyjskim Seminarium Nauczycielskim w Jędrzejowie, które było szkołą bezpłatną. Potem pracował jako nauczyciel. Po wybuchu I wojny św. razem z młodszymi braćmi Leonem i Feliksem Tadeuszem wstąpił do batalionu rekruckiego Legionów w Kielcach. W grudniu 1914 stryj Zygmunt zginął w Karpatach Wschodnich w walkach prowadzonych przez II Brygadę z Rosjanami.
[00:17:09] Trzeci brat ojca Leon Massalski uczył się w gimnazjum w Krakowie, w 1914 r. zdał maturę i wrócił do Kielc. Znajomym stryja Edmunda był Felicjan Sławoj Składkowski – wspólne mieszkanie podczas studiów w Krakowie. Stryj Leon walczył w szeregach II Brygady Legionów. W 1917 r. podczas kryzysu przysięgowego stryj i ojciec nie złożyli przysięgi – wezwanie do gen. Hallera – zwolnienie z wojska. Obydwaj bracia podjęli studia na Politechnice Lwowskiej – udział w Obronie Lwowa. Stryj Leon zgłosił się na ochotnika podczas wojny polsko-bolszewickiej i szkolił rekrutów w jednostce w Radomiu. W 1923 r. utonął podczas wakacji.
[00:25:41] Ojciec, Feliks Tadeusz, jako uczeń Miejskiej Szkoły Handlowej w Kielcach stał na czele tajnej organizacji niepodległościowej „Zarzewie”, potem zastąpił go Włodzimierz Gierowski. W 1914 r. ojciec z dwoma braćmi wstąpił do Legionów i walczył w szeregach II Brygady – walki zimą w Karpatach Wschodnich. Podczas odpoczynku w Kołomyi zwierzchnicy zorientowali się, że ojciec i stryj Leon znają niemiecki – skierowanie na kurs łączności. Służba jako telefoniści w sztabie II Brygady.
[00:30:51] Od maja 1915 do końca służby bracia Massalscy służyli w sztabie II Brygady jako telefoniści – walki na Wołyniu. Współczesny stan legionowych cmentarzy. W 1917 r. II Brygada stacjonowała w Zegrzu – ojciec ukończył szkołę oficerską – powody, dla których nie został mianowany na stopień oficerski. Samokształcenie w wojsku – wyjazd na studia do Lwowa jesienią 1917. W 1918 r. bracia Massalscy brali udział w Obronie Lwowa – ojciec jako szeregowiec. Po walkach, gdy okazało się, że ma stopień oficerski, pozostał w wojsku.
[00:37:34] W kwietniu 1919 ojciec został dowódcą plutonu podsłuchowego Wojska Polskiego – skład osobowy i wyposażenie plutonu. Budowa stacji podsłuchowych – przechwytywanie meldunków przesyłanych drogą radiową przez Ukraińców i bolszewików. Ojciec brał udział w Bitwie Warszawskiej, był pod Radzyminem – rozkazy podpisane przez szefa wywiadu mjr Kierzkowskiego. [+]
[00:41:45] Po wojnie ojciec ukończył Politechnikę. Sytuacja w latach 20. – podjęcie pracy w amerykańskiej firmie budującej sieć wodociągów i kanalizacji. Praca w Lublinie, Brześciu nad Bugiem, Radomiu i na Śląsku. Wyjazd do Persji na budowę linii kolejowej – wysyłanie pieniędzy do rodziny. Ojciec zaprojektował dom w Kielcach i i sfinansował jego budowę. Po powrocie do Polski pracował w Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach. Ojciec, major łączności WP, uczestniczył w ćwiczeniach rezerwistów. List od inż. Zaczyńskiego, burmistrza Zakopanego z propozycją pracy i mieszkania – wyjazd do Zakopanego. Tu ojciec poznał Helenę Lucas i ożenił się w 1938 r.
[00:48:58] Gdy wybuchła II wojna św. ojciec został zmobilizowany i miał być zastępcą dowódcy pułku łączności formowanego w Lublinie. Gdy dojechał do miasta, pułku już tam nie było, znalazł się w Kowlu. Rozmowy w sztabie Grupy Operacyjnej „Polesie”, informacja, że do Polski wkroczyli sowieci. Ojciec zdecydował się na wyjazd do Warszawy – przeprawa przez Bug. Matka i dziadek Lucas mieszkali w Milanówku, ponieważ dom w Warszawie został zbombardowany. W początkach 1940 r. rodzice przeprowadzili się do Kielc.
[00:52:46] Ojciec działał w Armii Krajowej. Po aresztowaniu Grota-Roweckiego został aresztowany w „kotle” urządzonym w zdekonspirowanym lokalu. Gdy prowadzono zatrzymanych, ojciec namawiał do ucieczki inż. Stanisławskiego, który się nie zdecydował – udana ucieczka ojca i nieoczekiwana pomoc mieszkanki kamienicy. [+]
[00:58:27] Ojciec wyjechał do Lublina, po dwóch miesiącach wrócił do Kielc – poszukiwania go przez gestapo. Ojciec uprzedzony przez sąsiada inż. Kaweckiego schował się w studzience kanalizacyjnej w ogrodzie – rewizja w domu, jego lokatorzy.
[01:00:50] Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Kielc do domu przyszli dwaj żołnierze i dwaj cywile szukający Łukasza Kumora, jednego z Delegatów Rządu na Kraj, który był zameldowany pod nazwiskiem Grudzień – groźby w stosunku do ojca. [+]
[01:03:45] Ojciec podjął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w dziale odbudowy. Okoliczności zwolnienia z pracy w 1950 r. Profesor Zaczyński zaproponował mu profesurę na Politechnice Śląskiej, ale ojciec podjął pracę w Centralnym Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego – kształcenie młodych inżynierów. W biurze były „kołchoźniki” – boh. słyszał Wolną Europę. Odznaczenia ojca, jego udział w pięciu wojnach.
[01:09:55] Ciotka Stanisława Massalska chodziła do gimnazjum żeńskiego w Radomiu, w Kielcach zdała egzamin na nauczycielkę domową, w 1913 r. podjęła pracę w Bibliotece Publicznej i jako jej kierowniczka pracowała do roku 1968. Podczas I wojny działała w Lidze Kobiet Polskich razem z panią Kasprzycką, siostrą generała. Organizacją kierowała Iza Moszczeńska – zadania Ligi. Ciotka była współorganizatorką tzw. Tarczy Legionów, podczas świąt państwowych dekorowała witrynę placówki – organizacja bibliotek ruchomych. Podczas okupacji biblioteka została zamknięta i opieczętowana. Kierownik szkoły powszechnej Sylwester Kowalczewski zorganizował chłopców, którzy wchodzili do budynku przez okienko w piwnicy i wynosili książki, które trafiły do zaufanych kielczan. Działalność biblioteki po wojnie. Wpływ ciotki na wychowanie boh., jej powiedzenia.
[01:20:47] Babcia Gołda miała trzech braci i wszyscy byli proboszczami, boh. ma imię po proboszczu Chodowa, księdzu Adamie Gołdzie.
[01:21:50] Matka urodziła się w Rakowie, gdzie jej ojciec Józef Lucas pracował w hucie. Dziadek wybudował dom na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, w sierpniu 1939 sprzedał swoje udziały w fabryce i nosił przy sobie sztabki złota. Po wojnie na wieść o nacjonalizacji przemysłu dostał udaru – podział majątku w latach 50.
[01:25:32] Rodzice pobrali się w Zakopanem, gdzie rodzina Lucasów mieszkała ze względu na syna Juliusza, chorego na gruźlicę. Babcia, z domu Kopczyńska, pochodziła z Warszawy. Jej brat Bronisław, artysta malarz, był świadkiem śmierci prezydenta Narutowicza. Wuj mieszkał z rodziną w domu na Saskiej Kępie. Jego syn był lotnikiem RAF, po wojnie został w Anglii, drugi syn Bronisław Onufry należał do grupy Sztuka i Naród, zginął zakatowany przez gestapo.
[01:30:40] Wpływ rodziny na boh. – działalność społeczna. W 1956 r. boh., uczeń liceum im. Żeromskiego, wstąpił do harcerstwa. Jednym z jego podopiecznych był syn Mariana Sołtysiaka „Barabasza”. Na pierwszym roku studiów w Krakowie boh. został podharcmistrzem, w 1968 r. razem z uczniami liceum im. Żeromskiego założył Błękitny Szczep Dzieci Gór. W latach 70. zakazano mu pracy w harcerstwie, ale podjął ją w roku 1981. Rozłam w harcerstwie na przełomie lat 80. i 90. Boh. pozostał w ZHP, w latach 2007-2013 był przewodniczącym Związku – poprawa sytuacji finansowej organizacji.
[01:40:32] Błękitny Szczep Dzieci Gór był szczepem turystycznym, organizowanie Harcerskich Rajdów Świętokrzyskich.
[01:44:00] Po zakończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim boh. wrócił do Kielc i podjął pracę w Archiwum Państwowym, ale zapisał się na seminarium doktorskie u prof. Hulewicza – w 1972 r. obronił doktorat na temat tajnego nauczania podczas okupacji. Podjęcie pracy w Zakładzie Historii Wyższej Szkoły Nauczycielskiej.
[01:50:21] Praca habilitacyjna na temat początków szkolnictwa średniego w Kielcach – trudności z wyjazdem do archiwum w Leningradzie, gdzie znajdowały się akta rosyjskich ministerstw – odpowiednie sformułowanie podania. Pomoc prof. Diakowa, autora książki o ks. Ściegiennym. W lutym 1980 boh. wyjechał na stypendium do Moskwy i Leningradu. Opinia prof. Hulewicza o zebranym materiale – pogrzeb profesora we wrześniu 1980 jako manifestacja ruchu ludowego.
[01:58:20] Podczas stanu wojennego boh. napisał książkę i habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1984 r. Po transformacji ustrojowej został prorektorem Wyższej Szkoły Pedagogicznej – dalsza droga zawodowa. W roku 1999 został rektorem uczelni – powstanie Akademii Świętokrzyskiej. Publikacje naukowe, działalność inwestycyjna na uczelni. Koniunktura boomu demograficznego. W 2001 boh. został profesorem.
[02:06:52] Podsumowanie działalności naukowej – książki i artykuły. Boh. wyjeżdżał na kwerendy do archiwów w Rosji szukając materiałów do kolejnych publikacji. Był promotorem kilkunastu prac doktorskich. Sukcesy w pracy zawodowej. Prace naukowe poświęcone Kielecczyźnie.
[02:12:10] Działalność polityczna boh. – walka o przekształcenie Akademii Świętokrzyskiej w uniwersytet – zbliżenie do polityki. W 2005 r. po rozmowach z Przemysławem Gosiewskim boh. wystartował w wyborach do Senatu z listy PiS i został senatorem. Wchodził w skład dwóch komisji – przekształcenie w roku 2008 Akademii Świętokrzyskiej w uniwersytet. Sukcesy podczas pracy w Senacie. Praca w zespole Pomocy Polakom na Wschodzie.
[02:20:43] W 2010 r. boh. jako senator i przewodniczący ZHP miał uczestniczyć w uroczystościach w Katyniu. Na dwa dni przed wylotem dowiedział się, że został skreślony z listy – rozmowy z kolegami, którzy polecieli do Katynia. Ostatnia rozmowa z Przemysławem Gosiewskim. Wiadomość o skreśleniu boh. z listy nie dotarła do mediów i ogłoszono, że zginął w katastrofie – dementi na antenie kieleckiego radia. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..