Joachim Kozioł (ur. 1943, Zabrze) pochodzi z rodziny o śląskich tradycjach, mieszkającej do 1945 r. na terenie rejencji opolskiej. Jego ojciec, górnik kopalni Sośnica, został w 1945 r. deportowany do Związku Radzieckiego, pracował w jednej z kopalń Zagłębia Donieckiego i tam w niedługim czasie zmarł. Joachim Kozioł w 1968 r. ukończył Politechnikę Śląską, od 2003 jest profesorem tej uczelni. Jest także współzałożycielem i przewodniczącym Stowarzyszenia Pamięci Tragedii Śląskiej 1945.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1943 r. w Zabrzu, przewodniczącego Stowarzyszenia Pamięci Tragedii Śląskiej 1945.
[00:00:48] Podziały na Śląsku – rejencja opolska i tereny przyznane Polsce po plebiscycie. Rozważania na temat Śląska i Ślązaków, ich stosunku do pracy.
[00:04:00] Rodzina mieszkała na terenie rejencji opolskiej. Ojciec w latach 30. był tokarzem w fabryce, w latach 40. górnikiem w kopalni Sośnica. Do rodziny należała kamienica. W 1939 r. wielu kuzynów zostało powołanych do niemieckiego wojska. Jeden z nich skończył polskie gimnazjum w Bytomiu, na froncie wschodnim zdezerterował – represje wobec rodziny. Ojciec ukrywał brata, ojca dezertera.
[00:06:45] Podczas wojny nie zabierano do wojska górników. 24 stycznia 1945 r. Armia Czerwona wkroczyła do Zabrza – zgłoszenie się ojca do robót. Matka została z trzema synami, z których najstarszy miał 14 lat, a boh. półtora roku. Oczekiwanie na powrót ojca. Matka nie wierzyła w opowieści świadków, że zmarł na czerwonkę. Życie rodziny bez ojca, najstarszy brat często powoływał się na jego autorytet. [+]
[00:12:10] W kamienicy, która należała do ojca, mieszkało ośmiu lokatorów. Z każdej rodziny ktoś był zabrany przez Rosjan, nikt nie wrócił do domu. Domniemanie skali represji. Po wojnie wiele kobiet w powiecie bytomskim chorowało wenerycznie. Wsparcie ze strony kościoła w latach powojennych. Rozważania na temat wojny – winy Niemców i kary wymierzonej przez Rosjan.
[00:16:13] Boh. działa w Stowarzyszeniu Pamięci Tragedii Śląskiej 1945 – rozważania na temat pamięci oraz podziałów między ludźmi. Wspomnienie wojny w byłej Jugosławii. Celem Stowarzyszenie jest dążenie do integracji.
[00:21:45] Postawa matki po wojnie. W latach 50. brat odbywał służbę wojskową w kopalni – namowy, by wstąpił do milicji. Bratu wypominano kuzyna, żołnierza Armii Andersa. Brat dowiedział się o służbie w kopalni w Wigilię 1952 r., w tym czasie boh. chorował na błonicę – metody leczenia. Wspólna tablica pamiątkowa ku czci internowanych w 1945 oraz żołnierzy-górników.
[00:26:45] Jeden z wujów mieszkał w Bielszowicach, za granicą (na terenie Polski), ale posyłał dzieci do szkoły w Zabrzu. Drugi wuj mieszkał w Zabrzu, ale syna wysłał do szkoły w polskim Bytomiu. Dziadek w każdą niedzielę czytał dzieciom polskie hagiografie. Matka uczyła się polskiego katechizmu – język, jakim rozmawiano w domu.
[00:28:48] Jeden z nauczycieli brata, pan Polański, namawiał ojca na zmianę nazwiska na Koziol, by brzmiało bardziej z niemiecka. Rozważania na temat odwagi i pojmowania spraw narodowościowych na Śląsku. Wyjazdy Ślązaków i ich kariery za granicą.
[00:32:47] Zachowanie Rosjan po zajęciu przez nich Śląska. Przyzwolenie na represje w stosunku do miejscowej ludności, „Niemców”, na terenie rejencji opolskiej. Krótka walka o Zabrze. Członek Hitlerjugend zabił czerwonoarmistę – reakcja Rosjan. Ofiary pośród ludności cywilnej w Miechowicach. Szkołę dla panien z dobrych domów w Zabrzu zamieniono na szpital – zwłoki zmarłych składano w basenie, a potem zalano betonem i podobno leżą tam do dziś. Zachowanie kobiet po wkroczeniu Rosjan. [+]
[00:41:15] Ojciec zgłosił się na miejsce zbiórki, po kilku dniach przeprowadzono zebranych do obozu w Łabędach. Tu prowadziły szerokie tory, którymi wywożono mienie do Związku Radzieckiego – zniszczenia podczas rozbierania fabryk. Obrona zakładów pracy – starania dyrektora Chroboka z Knurowa. Internowanie i wywiezienie do obozu artysty Pawła Stellera – jego dokumentacja rysunkowa powstała w łagrze. Zachowanie szefa NKWD w Zabrzu. [+]
[00:47:35] Wywiezienie ojca – warunki w wagonie. Ekspozycja w Centrum Deportacji w Radzionkowie – rekonstrukcja wagonu. Zmarłych wyrzucano z pociągu. Z obozu w Lisiczańsku, w którym przebywał ojciec, uciekło kilku więźniów – pomoc miejscowej ludności podczas drogi z Doniecka do Katowic.
[00:52:45] Boh. odwiedził obozy przejściowe w Łabędach, skąd wywożono ludzi do ZSRR. Niektórzy z internowanych pracowali przy demontażu fabryk na Śląsku. Rodzina dowiedziała się o śmierci ojca od świadków. Powroty do Polski – ludzi przewożono do Frankfurtu nad Odrą i stąd mieli możliwość wyjazdu do kraju.
[00:55:41] Sytuacja materialna rodziny, charakter matki. Boh. dobrze się uczył i wychowawczyni chciała, by zdobył średnie wykształcenie – pierwsza matura w rodzinie. Przywilej ukończenia studiów. Relacje w domu oraz między sąsiadami. Śląska kuchnia oraz zwyczaje świąteczne.
[01:03:38] Budowa Pomnika Tragedii Górnośląskiej, działalność Stowarzyszenia Pamięci Tragedii Śląskiej 1945.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Foksal 17, 00-372 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Foksal 17 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..