Jerzy Zacharko (ur. 1951, Mszana Dolna), działacz opozycyjny, samorządowiec. Ukończył Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych w Nowym Targu. W roku 1980 pracował w Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców „Społem” w Zakopanem. Był jednym z organizatorów Komitetu Organizacyjnego Solidarności w Społem, a od października 1980 jego przewodniczącym. Na I Zjeździe Solidarności Pracowników Społem w Gdyni, został wybrany wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Koordynacyjnej Solidarności Pracowników Społem. Na II Zjeździe Pracowników Społem został przewodniczącym Krajowej Komisji. 10–12 lipca 1981 brał udział w I Walnym Zebraniu Delegatów Regionu Małopolska. Internowany po wprowadzeniu stanu wojennego, przebywał w Ośrodku Odosobnienia dla Internowanych w Załężu. W latach 1986-1989 był drukarzem i kolporterem podziemnych wydawnictw. 4 maja 1989 został wiceprzewodniczącym Tymczasowej Komisji Miejskiej NSZZ „Solidarność”, a od 19 września przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego w Zakopanem. Jerzy Zacharko pełnił szereg funkcji samorządowych: przewodniczącego Rady Miasta Zakopanego, wiceburmistrza Zakopanego, wicestarosty tatrzańskiego. Został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi (2001), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).
więcej...
mniej
[00:00:06] Autoprezentacja boh. ur. 1951 r. w Mszanie Dolnej.
[00:00:16] Ojciec przed wojną przyjechał z Drohobycza do Zakopanego. Pracował w domu wczasowym, poznał przyszłą żonę – boh. miał dziewięcioro rodzeństwa. Boh. ukończył Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych w Nowym Targu. Po wyjściu z wojska ożenił się i podjął pracę jako dekorator w WSS „Społem” w Zakopanem.
[00:02:35] Specyfika pracy dekoratora wystaw w końcu lat 70. – braki w zaopatrzeniu sklepów. W 1980 r. w Zakopanem nie wiedziano o początkach robotniczych protestów. Informacje w sierpniu od ludzi wracających z wczasów. Organizowanie NSZZ Solidarność w „Społem”. W październiku 1980 powołano Komisję Zakładową NSZZ Solidarność, której szefem został Stanisław Żurowski.
[00:09:25] Boh. został reprezentantem ruchu spółdzielczego – rozmowy z ministrem handlu, podwyżka zaproponowana spółdzielcom z Zakopanego. I Zjazd Komisji Zakładowych Spółdzielni Społem w Gdańsku – powołanie Komisji Krajowej NSZZ Solidarność „Społem”. Przewodniczącym został Jerzy Trzciński – jego przeszłość, rada Bogdana Lisa – wybór boh. na przewodniczącego Komisji Krajowej.
[00:15:10] Efekty działania – napływ członków do NSZZ Solidarność „Społem”. Negocjacje z reprezentantem rządu, wiceministrem Skrobiszem – brak fachowców do rozmów ze strony spółdzielców. Wałęsa zaproponował współpracę z braćmi Kaczyńskimi – pomoc Lecha Kaczyńskiego. Efekty negocjacji. Zmiana struktury „Społem”, likwidacja Wojewódzkich Spółdzielni Spożywców i przywrócenie Powszechnych Spółdzielni Spożywców – uniezależnienie od struktur państwowych. Realia gospodarcze, negocjacje w sprawie zmian w systemie kartkowym. Wprowadzenie stanu wojennego.
[00:22:35] 12 grudnia 1981 w Małopolsce trwało pogotowie strajkowe. Boh. obiecał dzieciom, że w niedzielę zabierze dzieci na narty. Próba ucieczki podczas zatrzymania, boh. nie otworzył drzwi, więc je wyłamano i nieubranego zabrano na posterunek. Zachowanie milicjantów na posterunku – spotkanie z aresztowanym kolegą Fryjewiczem. W Nowym Targu do suki zapakowano nowych aresztantów. Rozmowy podczas drogi na wschód, przypuszczenia, że wiozą ich do Związku Radzieckiego. Przyjazd do Ośrodka Odosobnienia dla Internowanych w Załężu. [+]
[00:30:46] Atmosfera w celi, podanie grypsu sąsiadom. Incydent z zomowcem – przeniesienie boh. do innej celi, gdzie siedzieli m. in. Władysław Skalski, Stanisław Żurowski. [+]
[00:35:30] Zajęcia w celi – boh. znalazł gwóźdź i zrobił choinkę z listewki – dania na Wigilię. Internowani nie mieli wiadomości od rodzin. Msza święta odprawiona na korytarzu w więzieniu – boh. zobaczył kolegów z Zakopanego: Owczarka i Ignacoka. Zachowanie strażników. Księża dostarczyli więźniom Biblie i książeczki do nabożeństwa. Opieka nad rodziną boh., który zaprzyjaźnił się z ks. Bełzą. [+]
[00:42:38] Boh. robił stemple poczty więziennej, pierwszy powstał z obcasa gumowego buta. Potrzebne narzędzia i papier przywoziła żona – farba z maści i tabletek. Druk ulotek, które przemycano poza więzienie. Turniej szachowy rozegrany szachami z chleba. Specyfika nocnej produkcji. Ukrywanie zapachu farby drukarskiej częstym pastowaniem podłogi. Boh. udzielał strażnikom porad w sprawie prawa pracy – współpraca z klawiszem Romkiem. Egzamin maturalny w więzieniu. [+]
[00:50:27] Powody napisania skargi na dyrektora więzienia w Kielcach – reakcja władz więziennych. Rozmowa z dyrektorem okręgowym więziennictwa – zarzut demoralizowania służby więziennej. Boh. opuścił kieleckie więzienie 25 listopada (1982). [+]
[00:54:10] Po wyjściu z więzienia boh. nie zgłosił się na komendę w Nowym Sączu. Zatrzymywanie przez milicję przed świętami państwowymi. Boh. drukował ulotki przed 1 maja – pomoc żony i dzieci – zatrzymanie, rozmowa z komendantem Szczepańskim. [+]
[00:58:40] Przesłuchania – zmuszanie do podpisania „lojalki”. Przesłuchanie w styczniu 1982 przez esbeka, który przyjechał z Warszawy – propozycja działalności i mieszkania w stolicy, reakcja boh. [+]
[01:04:20] Rodziną opiekowali się przyjaciele oraz zakład pracy. Pomoc zakopiańskich taksówkarzy, którzy przywozili żonę na widzenia – sabotaż esbeków. Działalność sąsiada – tajnego współpracownika służb. [+]
[01:06:40] Po wyjściu z internowania boh. wrócił do pracy, rada prezesa „Społem” Tadeusza Woźniakowskiego. Sytuacja po zmianie prezesa.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.