Władysław Kaseja (ur. 1928, Poznań), syn powstańca wielkopolskiego i zawodowego oficera Jana Kasei, który we wrześniu 1939 dostał się do sowieckiej niewoli i został zwolniony z obozu w Starobielsku. Jan Kaseja przedostał się przez zieloną granicę do Terespola, żona z trzema synami dołączyła do niego w dramatycznych okolicznościach zimą w 1940 r. Władysław Kaseja pracował podczas okupacji jako pomocnik ogrodnika w gospodarstwie rolnym w Łobaczewie koło Terespola. Po wyzwoleniu rodzina wyjechała do Murowanej Gośliny. Władysław Kaseja chodził do szkoły w Obornikach i Poznaniu, potem został skierowany do zastępczej służby wojskowej w kopalni w Rudzie Śląskiej, zagrożony aresztowaniem przyjechał budować Nową Hutę. Tu pracował w budownictwie, potem w koksowni i walcowni Huty im. Lenina. Mieszka w Krakowie.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1928 r. w Poznaniu. Przedstawienie rodziców: Marii i Jana.
[00:00:30] W 1930 r. ojciec przeniósł się służbowo do Warszawy i rodzina zamieszkała na Mokotowie. W 1938 r. ojciec został przeniesiony do Trauguttowa na Polesiu, gdzie był poligon i osiedle oficerskie.
[00:02:15] Podczas kampanii wrześniowej ojciec służył w artylerii przeciwlotniczej w Brześciu – walki z Niemcami. Wkroczenie sowietów – ich uzbrojenie i umundurowanie. Ojciec ze swoją jednostką wycofywał się na południe. Wzięty do niewoli przez sowietów został wywieziony do obozu w Starobielsku, potem zwolniony.
[00:08:18] Ojciec dostał wiadomość, by nie wracał do domu i zatrzymał się u znajomych. W Trauguttowie ojciec był szefem kasyna oficerskiego i zatrudniał miejscowych, którzy zorganizowali mu kryjówkę w Wołynce. Potem udało mu się przejść przez zieloną granicę do Generalnego Gubernatorstwa. Ojciec zatrzymał się w Terespolu i pracował jako stróż w przedsiębiorstwie zaopatrującym armię niemiecką w warzywa i owoce.
[00:11:24] Zimą 1940 r. matka z trzema synami oraz dwiema innymi rodzinami wojskowych podjęła próbę przedostania się przez „zieloną granicę” do Generalnego Gubernatorstwa. Niemiecka straż graniczna aresztowała rodzinę – odrywanie zelówek podczas rewizji. Po kilku dniach rodzina została odesłana na sowiecką stronę – oczekiwanie przez kilka godzin w pasie neutralnym między Niemcami a Sowietami. Powrót do radzieckiej strefy, przesłuchania przez Rosjan, którzy przerzucili uciekinierów na niemiecką stronę – druga nieudana próba przejścia przez granicę. Za trzecim razem duża grupa Polaków przeszła do Generalnego Gubernatorstwa z pomocą radzieckich pograniczników. [+]
[00:20:19] Postawa wiejskiej ludności wobec uciekinierów – nocleg w stodole we wsi Michałkowo [Michalków]. Wyjazd z gospodarzami na targ do Terespola. Przy pomocy podziemnej organizacji boh. i jego rodzina zostali rozlokowani w mieście. Nawiązanie kontaktu z ojcem – załatwienie dokumentów. [+]
[00:24:26] Przygotowania do wojny ze Związkiem Radzieckim – wywiezienie mieszkańców Terespola. Rodzina znalazła się w szkole we wsi koło Janowa Podlaskiego. Odgłosy bombardowań Brześcia, kolumny jeńców sowieckich idące do niewoli. Wizyta Hitlera w Terespolu. [+]
[00:28:38] Ojciec, znający niemiecki, pracował podczas okupacji jako tłumacz, starszy brat był kierowcą – w lasach spotykał partyzantów. Boh. został pomocnikiem ogrodnika w gospodarstwie rolnym w Łobaczewie.
[00:31:25] Ofensywa Armii Czerwonej w lipcu 1944 r. Między schronami, w których się ukrywano, stanęła radziecka artyleria, po śmierci kilku żołnierzy obsługa działa wyciągnęła mężczyzn ze schronów do pomocy. Ojciec, wyszkolony artylerzysta, zastąpił celowniczego i był w obsłudze działa przez miesiąc. [+]
[00:35:43] Po walce boh. zbierał broń z pola bitwy i ukrywał w snopkach, by partyzanci mogli ją zabrać. [+]
[00:38:38] Matka tęskniła do rodziny mieszkającej w Wielkopolsce – wyjazd do Murowanej Gośliny w 1945 r. Boh. chodził do szkoły w Obornikach. Podczas służby wojskowej proponowano mu pójście do prawniczej szkoły oficerskiej, ale odmówił. Boh. był w więzieniu w Wągrowcu, potem przebywał w areszcie śledczym w Sosnowcu i pracował przymusowo w kopalni w Rudzie Śląskiej – szybki awans na strzałowego, obsługa nowych maszyn. Próby swatania z córkami górników.
[00:48:12] Ojciec pracował w Gminnej Spółdzielni, potem został szefem ośrodka szkoleniowego dla kierowników GS w Nieszawie. Boh. chodził do szkoły w Poznaniu – przyjazdy z kolegami do ośrodka w Nieszawie, przyjaźń z furmanem Staszkiem, jego kariera w wojsku. Kolega Staszek był potem komendantem posterunku MO i ostrzegł boh. przed aresztowaniem. Boh. wyjechał budować Nową Hutę. [+]
[00:56:24] Boh. założył, że w Nowej Hucie nikt go nie znajdzie – zatrudnienie w budownictwie. Boh. nie zapisał się do partii, ale dostawał medale i odznaczenia za pracę. Zdanie na temat komunistów.
[01:00:00] W Nowej Hucie budowano mieszkania dla pracowników huty, więc boh., żeby zdobyć mieszkanie, zatrudnił się w koksowni Huty im. Lenina. Koledzy ze szkolenia w Chorzowie. Po sześciu latach pracy w szkodliwych warunkach przeszedł do walcowni – szkolenia zawodowe.
[01:06:40] Boh. działał w Solidarności w hucie, był przewodniczącym związku na swoim wydziale. Po wprowadzeniu stanu wojennego nie był represjonowany – wspomnienie ojca i brata zabranych przez czerwonoarmistów.
[01:09:15] Czołgi i ZOMO 13 grudnia 1981 na terenie Huty im. Lenina – przesłuchanie pracowników w świetlicy wydziału – boh. udało się stanąć w kolejce robotników, którzy mogli wyjść z huty. Został wyprowadzony za bramę, pojechał do kolegi. Aresztowano go, gdy po kilku dniach wrócił do domu – przesłuchania w komendzie, pisanie życiorysu. [+]
[01:15:54] Boh. został pozbawiony w hucie wszystkich dodatków, więc przeszedł na wcześniejszą emeryturę.
[01:19:16] Próba wysadzenia pomnika Lenina w Nowej Hucie. Demontaż pomnika. Poświęcenie sztandarów przez kardynała Macharskiego.
[01:22:21] Ojciec walczył podczas I wojny we Francji w szeregach armii niemieckiej. Podczas ataku na bagnety zobaczył Afrykanina i zemdlał ze strachu, co ocaliło mu życie. Po powrocie do swoich został odznaczony. W 1918 r. walczył w powstaniu wielkopolskim razem z młodszym bratem Wojciechem. W 1920 r. walczył w Bitwie Warszawskiej.
[01:27:30] Rodzina mieszkała przed wojną w Warszawie na Mokotowie. Na na Polach Mokotowskich odbywały się ćwiczenia i pokazy wojskowe – osobistości na trybunie Marszałka Piłsudskiego. Oficerowie odganiali boh. i jego kolegów kręcących się koło trybuny, ale Piłsudski ich zaprosił – chwila została uwieczniona na fotografii. [+]
[01:31:08] Wyszkolenie kawalerii widoczne podczas uroczystości na Polach Mokotowskich. Pokazy sprawności artylerii, kawalerii i czołgów. Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego.
[01:34:18] Boh. brał udział w uroczystościach po przyjeździe relikwii św. Andrzeja Boboli do Warszawy – wybór imienia podczas bierzmowania. Mieszkając na Mokotowie chodził do szkoły powszechnej przy ul. Kazimierzowskiej, grał w piłkę koło muru więzienia przy Rakowieckiej i kąpał się w gliniankach przy ul. Madalińskiego.
[01:36:46] Pozwolenie na budowę kościoła w Nowej Hucie. Budowa kościoła w Hoczwi [Nowosiółkach] – kościół zbudowano w jedną noc na polu kukurydzy, która zasłaniała przygotowania do budowy. Marzenia o budowie kaplicy.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.