Marianna Grabowska z d. Wróblewska (ur. 1932, Mirocice) – jej rodzice Marianna i Józef Wróblewscy w lipcu 1944 przyjęli pod swóch dach ukrywające się Żydówki: Janinę Luidor (mającą polskie dokumenty na nazwisko Janina Sadowska), nauczycielkę Sonię Wisznię (z dokumentami na nazwisko Karolina Kurkowska) i jej nastoletnią córkę Rinę Wisznię, nazywana Teresą. Czasami do domu przychodziła druga córka Soni Wiszni – Elżbieta. Kobiety mieszkały u rodziny Wróblewskich do wyzwolenia w styczniu 1945 r., potem wyjechały do Warszawy. W sierpniu 1944 r., po śmierci niemieckich żołnierzy w zasadzce koło wsi, Sonia Wisznia uratowała mieszkańców Mirocic rozmawiając z Niemcami i wyjaśniając, że żołnierzy nie zabili Polacy, tylko sowiecka partyzantka. W 2012 r. Marianna Grabowska otrzymała w imieniu rodziców medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
[00:00:00] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1932 r.
[00:00:23] Podczas okupacji rodzice przyjęli do domu cztery Żydówki, boh. mieszkała z nimi w starym domu, by uwiarygodnić opowieść, że to rodzina – spanie na jednym łóżku.
[00:02:54] Jedna z Żydówek była nauczycielką i zorganizowała lekcje dla wiejskich dzieci – zapłata z mleku i ziemniakach. Nauczycielka podała nazwisko Kurkowska, mówiła, że jest z Warszawy, do której chciała wrócić – jej „majątek”. Wyzwolenie – przejście radzieckich oddziałów przez wieś. Po wyzwoleniu nauczycielka powiedziała, że nazywa się Sonia Wisznia. Wyjechała do Warszawy, krótko potem do Izraela, gdzie przeżyła 90 lat. Inna z uratowanych Żydówek, Janeczka, mieszka w Izraelu. [+]
[00:07:20] Żydówki przyjechały w lipcu 1944 r., wyjechały po wyzwoleniu w styczniu 1945. W domu rodziców mieszkał niemiecki oficer z ordynansem. Oficer zgodził się, by w starym domu zamieszkała „rodzina” z Warszawy. Niemcy uciekli tuż przed wkroczeniem Rosjan. Matka piekła chleb, także dla ukrywających się kobiet. [+]
[00:09:30] Brat matki zaprosił nauczycielkę i dziewczynki na miód – incydent z mężczyzną spotkanym na drodze. Chwilę później z zasadzce, urządzonej przez partyzantów, zginęli niemieccy żołnierze. Niektórzy mieszkańcy wsi uciekli z obawy przed represjami. Na drugi dzień przyjechali Niemcy, którzy zgromadzili mieszkańców w jednym miejscu – zagrożenie pacyfikacją wsi – interwencja nauczycielki Kurkowskiej, która znała niemiecki. Wyniki śledztwa przeprowadzonego przez Niemców. Późniejszy mąż boh. pracował w tym czasie w dworze i widział partyzantów, którzy początkowo chcieli zrobić zasadzkę w innym miejscu. [+]
[00:18:38] W 2012 r. boh. otrzymała za postawę rodziców medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Przebieg uroczystości, spotkanie z ambasadorem Izraela oraz z synami Janeczki.
[00:21:43] Sonia Wisznia ukrywała się z dwiema córkami: nastolatką Teresą i 20-latką Elżbietą, która pojawiała się w domu, ale nie mieszkała na stałe. Po wyzwoleniu Sonia Wisznia z Teresą odjechały ciężarówką do Warszawy. Korespondencja ojca i brata boh. z Sonią Wisznią. W paczce dla rodziny były owoce cytrusowe i spodnie dla ojca.
[00:24:02] W 2012 r. boh. została odnaleziona i odznaczona w imieniu rodziny.
[00:24:56] Janeczka, której rodziców zabito, została przygarnięta przez ciotkę boh. i razem z panią Wisznią i jej córkami przyjechała do Mirocic. Zachowanie nauczycielki – wieczorna modlitwa. Brat boh., Janek, nie bywał w domu, w którym ukrywały się kobiety, bo wyglądał na „partyzanta”. Zachowanie dzieciaków podczas lekcji, na której padło słowo: Żyd. Ciotka Helena była w Mirocicach ze swoją córką. Decyzja ojca o ukrywaniu Żydówek, zachowanie sąsiadów. Walka o wieś podczas radzieckiej ofensywy.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..